Karamanlı Bir Rum’un, Evangelinos'un Gözünden Tanzimat Sonrası Osmanlı'da Müslim-Gayrimüslim İlişkisi

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 5, 123 - 147, 22.06.2017

Feyza Betül Aydın

Öz

Tanzimat
sonrası Osmanlı edebiyatında görmeye başladığımız roman türünün ilk örneklerinden
birisi olan Evangelinos Misailidis’in Rum alfabesiyle Türkçe –Karamanlıca-  yazmış olduğu Temaşa-i Dünya ve Cefakâr u Cefakeş isimli romanı, edebiyat
tarihimizde önemli bir yere sahiptir. Türkçe konuşan Anadolulu Rumlardan,
“Karamanlılar”dan olan Misailidis cemaati arasında tanınan ve çıkarmış olduğu Anatoli gazetesiyle yapmış olduğu
çeviriler, yazdığı eserler ve kurduğu yayıneviyle Karamanlı yazınının
gelişmesinde de çok önemli bir yere sahiptir. Misailidis’in, Tanzimat sonrası
Osmanlı yazarlarında görmeye ve okumaya alışık olduğumuz Tanzimat sonrası
toplumda gözlemlenen ya da en azından gözlemlenmesi beklenen değişimler,
batılılaşmanın getirdiği endişeler gibi konuları kalem aldığını görüyoruz.Karamanlı bir
Rum olan Evangelinos Misalidis’in romanı, gayrimüslim bir yazarın gözünden Tanzimat
öncesi ve sonrası Osmanlı toplumsal hayatını ve müslim-gayrimüslim ilişkilerinin
incelenmesini açısından oldukça önemli bir kaynaktır.

Anahtar Kelimeler

: Tanzimat, Osmanlı, Karamanlı, Misailidis, Temaşa-i Dünya

Kaynakça

• ANDI, Fatih, “Roman okumak muzır mıdır?”, Dergah, 1992, 3/34, s.3-5
• ANHEGGER Robert, “Evangelinos Misailidis ve Türkçe Konuşan Dindaşları”, Tarih ve Top-lum, 9/5 s. 73-75
• BALTA, Evangelia, “Ottoman Evidence About The Greek and Karamanlı Editions of Evange-linos Misailidis”, Osmanlı Araştırmaları XXXIV, s.49-71, 2009
• BALTA, Evangelia Gerçi Rum İsek de Rumca Bilmez Türkçe Söyleriz, Türkiye İş Bankası Yayınları, 2016
• EVANGELİNOS, Misailidis, Seyreyle Dünyayı - Temaşa-i Dünya ve Cefakar ü Cefakeş (edi-törler: Robert Anhegger-Vedat Günyol) Cem Yayınevi, İstanbul 1986.
• GÖKALP, G. Gonca “Osmanlı Dönemi Türk Romanının Başlangıcında Beş Eser”, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 1999, sayı:16, s. 188-191.
• GÖKÇEK Fazıl, Osmanlı Kapısında Büyümek, İletişim Yayınları, İstanbul 2006.
• KUT Turgut, “Temaşa-i Dünya Cefakâr u Cefakeş’in yazarı Evangelinos Misailidis Efendi”, Tarih ve Toplum, 8/48, s. 22-26.
• YESARİ, Mahmut, Bir Namus Meselesi, İstos Yayınları 2016.