Teknoloji Toplumunda Kaygı

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 5, 209 - 222, 22.06.2017

Tufan Çötok

Öz

Temel bir kavram olan kaygıyı muhtelif yönleri ile ele almak
mümkün olmakla birlikte, günümüzde teknolojik dünyanın yarattığı bağlamından
soyutlayarak açıklamak bugün için çok mümkün görünmemektedir. Teknolojinin
getirdiği aletler bağlamında insanın yaşadığı teknoloji topumu, bir tür kaygı
toplumudur ve bu kaygı, yine teknolojinin yarattığı “birikme ve çokluk”tan
beslenir. Böyle bir dünya, teknoloji ile kuşatılmış ve tüketimin adeta bir
ideoloji olarak dayatıldığı dünyada “neyi neden seçmeliyim” sorusuyla karşı
karşıya kalan insanın en temel yaşama durumu olmuştur. Teknolojini kaygıyı
yaratmasına aşağıdaki gerekçeler sunulabilir:

a. Teknolojinin nesneleri uzun
süreli kullanıma uygun değildir.

b. Nesne, karşılamayı vaat ettiği
fonksiyondan daha farklı ve fazla bir şeydir.

c. Tüketici nesnenin cazibesine
kapılır.

d. Tüketim nesneleri yaşamı
kolaylaştırırken güçleştiren bir mantığa sahiptir.

e. Aynı fonksiyonlara sahip
nesnelerin çokturlar.

f. Nesneye ulaşım süreci, yani
alışverişin kendisi bir ritüel haline gelmiştir.

g. Teknolojik nesnelerinin çokluğu,
gerçeklik algımızı deforme eder.

Buna karşılık, teknolojinin
yarattığı kaygıyı yaşamdan fazla bir şey haline getirmemek bir teknolojik
bilinç ile mümkün olabilir. Teknolojik bilinç ise şu öğelerden meydana gelir:
Kendini bilmek, ihtiyaç, sosyo-ekonomik analiz, teknoloji okur-yazarlığı,
tüketim ahlakı ve tercih. 

Anahtar Kelimeler

Teknoloji, Kaygı, Tüketim

Kaynakça

• Aristoteles, Nikomakhos’a Etik, çev.: Saffet Babür, Ankara: Ayraç Yayınları 1997. Baudrillard, Jean, Tüketim Toplumu, çev.: Hazal Deliceçaylı & Ferda Keskin, İstanbul: Ayrıntı Yayınları 2008. Baudrillard, Jean, Nesneler Sistemi, çev.: Oğuz Adanır & Aslı Karamollaoğlu, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları 2010. Baudrillard, Jean, Anahtar Sözcükler, çev.: Oğuz Adanır & Leyla Yıldırım, Ankara: Paragraf Yayınları 2005. Baudrillard, Jean, İmkânsız Takas, çev.: Ayşegül Sönmezay, İstanbul: Ayrıntı Yayınları 2012. Bauman, Zygmunt, Etiğin Tüketiciler Dünyasında Şansı Var mı?, çev.: Funda Çoban & İnci Katırcı, İstanbul: De ki Basım Yayım 2010. Bauman, Zygmunt, Modernite, Kapitalizm, Sosyalizm, çev.: F. Doruk Ergun, İstanbul: Say Yayınları 2013. Castells, Manuel, Ağ Toplumunun Yükselişi, çev.: Ebru Kılınç, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları 2008. Cevizci, Ahmet, Felsefe Sözlüğü, İstanbul: Paradigma Yayınları 2002. Heidegger, Martin, Metafizik Nedir? çev.: Yusuf Örnek, Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları 1991. Illich, Ivan, Tüketim Köleliği, çev.: Mesut Karaşahan, İstanbul: Pınar Yayınları 2000. Kierkegaard, Soren, Kaygı Kavramı, çev.: Türker Armağaner, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları 2003. Miller, Geoffrey, Tüketimin Evrimi, çev.: Gülçin Vardar, İstanbul: Alfa Yayınları 2012. Postman, Neil. Yeni Dünya Düzeni: Teknopoli, çev.: M. Emre Yılmaz, İstanbul: Gelenek Yayınevi 2004. Salecl, Renata, Kaygı Üzerine, çev.: Barış Engin Aksoy, İstanbul: Metis Yayınları 2014a. Salecl, Renata, Seçme İkilemi, çev.: Barış Engin Aksoy, İstanbul: Metis Yayınları 2014b. Schulz, Walter, “Çağdaş Felsefede Kaygı Sorunu”, Hoimar von Ditfurth (ed.), Korku ve Kaygı, çev.: Nasuh Barın, İstanbul: Metis Yayınları 1991, s/ pp. 7-28. Sismondo, Sergio, Bilim ve Teknoloji Araştırmaları Yaklaşımı: Temeller, çev.: Serkan Sayğan & Ümit Tatlıcan, Ankara: Epos Yayınları, 2015. Sennet, Richard, Yeni Kapitalizmin Kültürü, çev.: Aylin Onacak, İstanbul: Ayrıntı Yayınları 2009. Svendsen, Lars Fr. H., Korkunun Felsefesi, çev.: Murat Erşen, İstanbul: Redingot Yayınları 2017. Versenyi, Laszlo, Sokrates ve İnsan Sevgisi, çev.: Ahmet Cevizci, İstanbul: Gündoğan Yayınları 1995.