Kentlerin Yeni Tüketim Mabetleri: Alışveriş Merkezleri

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 5, 149 - 169, 22.06.2017

Mustafa Kemal Şan İsmail Hira , Ayşe Derya Saraçoğlu

Öz

Kentlerin oluşum süreçlerini etkileyen en önemli faktörlerden olan ticari ilişkiler günümüzde de kent yaşamının belirleyicilerinden bir tanesidir. Son dönemde ticari ilişkiler çerçevesinde kent, tüketimin merkezi haline gelmiştir. Bu çalışmada kentteki ticari ilişkiler tüketim üzerinden alışveriş merkezleri örneği ile incelenecektir. Alışveriş merkezlerinin örneklem olarak seçilmesinin sebebi; alışveriş merkezlerinin kentteki tüketim ilişkilerinin geldiği noktanın, yaşanan değişimin değerlendirilebileceği bir mekân olduğu düşüncesidir. Alışveriş merkezleri örneği değerlendirilirken, nitel ve nicel özelliklerine değinilecek, kent merkezinin birer simülasyonu şeklinde inşa edilmelerinin altında yatan sebepler ve aslında özde kent merkezinden olan kopukluklarından bahsedilecek, taşıdığı karakteristik özellikler çerçevesinde tüketim ilişkilerinde, bunun sonuçlarından bir tanesi olarak da insani ilişkilerde meydana getirdiği değişimler incelenecektir.

Kentlerin oluşum süreçlerini etkileyen en
önemli faktörlerden olan ticari ilişkiler günümüzde de kent yaşamının
belirleyicilerinden bir tanesidir. Son dönemde ticari ilişkiler çerçevesinde
kent, tüketimin merkezi haline gelmiştir. Bu çalışmada kentteki ticari
ilişkiler tüketim üzerinden alışveriş merkezleri örneği ile incelenecektir.
Alışveriş merkezlerinin örneklem olarak seçilmesinin sebebi; alışveriş
merkezlerinin kentteki tüketim ilişkilerinin geldiği noktanın, yaşanan
değişimin değerlendirilebileceği bir mekân olduğu düşüncesidir. Alışveriş
merkezleri örneği değerlendirilirken, nitel ve nicel özelliklerine değinilecek,
kent merkezinin birer simülasyonu şeklinde inşa edilmelerinin altında yatan
sebepler ve aslında özde kent merkezinden olan kopukluklarından bahsedilecek, taşıdığı
karakteristik özellikler çerçevesinde tüketim ilişkilerinde, bunun
sonuçlarından bir tanesi olarak da insani ilişkilerde meydana getirdiği
değişimler incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Tüketim, Alışveriş Merkezi, Kent, Simülasyon

Kaynakça

• Adorno, Theodor W. Ve Max Horkheimer. 2010. Aydınlanmanın Diyalektiği (Çev. Nihat Ülner ve Elif Öztarhan Karadoğan). İstanbul: Kabalcı Yayınevi. Arslan, Tülin Vural. 2009. Türkiyede’ki Alışveriş Merkezleri İncelemelerine Eleştirel Bir Bakış: Yorumlar, Eleştiriler, Tartışmalar. Uludağ Üniversitesi Mühendislik – Mimarlık Fakültesi Dergisi, 14 (1): 147-59. Atiker, Erhan. 1998. Modernizm ve Kitle Toplumu. Konya: Vadi Yayınları. “AVM Sayısı Değil, Doğru Proje ve Planlama Önemli”, EVA Gayrimenkul Değerlendirme ve Akademetre, www.evagyd.com, [Erişim Tarihi: 10 Aralık 2014] Baudrillard, Jean. 2004. Tüketim Toplumu. (Çev. Hazal Deliceçaylı ve Ferda Kesin) İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Baudrillard, Jean. 2010. Simülarklar ve Simülasyon. (Çev. Oğuz Adanır, Yay. Haz. Taşkın Takış) Ankara: Doğu Batı Yayınları. Birol, Gaye. 2005. Çağdaş Alışveriş Merkezlerinde Kent dokusunun Yeniden Yorumlanması. Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 20 (4): 421-27. Fromm, Eric. 1996. Hayatı Sevmek. (Çev. Ali Köse, Der. Aydın Arıtan). İstanbul: Arıtan Yayınevi. Fromm, Erich. 2015. Sahip Olmak ya da Olmak. (Çev. Aydın Arıtan) 2. Baskı. İstanbul: Say Yayınları. Gottdiener, Marx. 2005. “ Merkezin Yeniden Kavranması: Alışveriş Merkezlerinin Toplumsal Göstergebilmsel Bir Çözümlemesi”. Postmodern Göstergeler: Maddi Kültür ve Postmodern Yaşam Biçimleri (Çev. Erdal Cengiz, Hakan Gür ve Arhan Nur, Yay. Haz. Ülkü Doğanay ve Erdal Cengiz) Ankara: İmge Kitabevi. “Kimliği Olan, Yeni Nesle Ayak Uyduran AVM’ler Ayakta Kalacak!”, EVA Gayrimenkul Değerlendirme ve Akademetre, www.evagyd.com, [Erişim Tarihi: 13 Aralık 2016] Marcuse, Herbert. 2007. One Dimensional Men. New York: Routledge Classics. Odabaşı, Yavuz. 2009. Tüketim Kültürü – Yetinen Toplumdan Tüketen Topluma. İstanbul: Sistem Yayıncılık. Özcan, Burcu. 2007. “Rasyonel Satın Alma” ve “Boş Zaman Sürecine Ait Alışveriş” Eylemlerinin Birlikte Sergilendikleri Mekanlar: Alışveriş Merkezleri. Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (2): 39-68. Öztürk, Musa. 2012. Kamusallık, Tüketim Kültürü ve Avm’ler. Kent Sosyolojisi (Ed. Köksal Alver). Ankara: Hece Yayınları. Ritzer, George. 1998. Toplumun McDonaldlaştırılması (Çev. Şen Süer Kaya). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Ritzer, George. 2011. Büyüsü Bozulmuş Dünyayı Büyülemek. (Çev. Şen Süer Kaya) İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Simmel, George. 2000. Metropol ve Zihinsel Yaşam. Şehir ve Cemiyet. (Yay. Haz. Ahmet Aydoğan) İstanbul: İz Yayıncılık. Şan, Mustafa Kemal ve İsmail Hira. 2004. Modernlik ve Postmodernlik Bağlamında Tüketim Toplumu Kuramları. Bilgi Dergisi 8:1-15. Thorns, David C. 2004. Kentlerin Dönüşümü – Kent Teorisi ve Kentsel Yaşam (Çev. Esra Nal ve Hasan Nal). İstanbul: Soyak Yayınları. Tomlinson, John.1999. Kültürel Emperyalizm – Eleştirel Bir Giriş. Çev. Emrehan Zeybekoğlu. İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Yırtıcı, Hakkı. 2005. Çağdaş Kapitalizmin Mekânsal Örgütlenmesi. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.