Nedim ve Sünbülzȃde Vehbi Divanlarında Çadır

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 17, 361 - 375, 11.11.2022

Rabia Oktar

https://doi.org/10.25306/skad.1088436

Öz

Edebî eserler yazıldıkları döneme dair izler taşırlar. Divan Edebiyatı sahasında verilen eserler de yazıldıkları dönemin sosyal ve kültürel hayatına dair bir takım unsurları barındırmaktadır. Çalışmamızda bu unsurlardan biri olan çadırın Divan şiirindeki kullanım şekillerini örnek beyit ve bendlerle ortaya koyduk. Bu çalışma Divan Şiirinin sanat, tarih ve sosyal hayatı yansıtan bir saha olduğunu ortaya koyma ve bu konudaki akademik çalışmalara katkıda bulunma gayesiyle yapılmıştır. Çalışmamızda çadırın zikredildiği beyit ve bendleri ihtiva etmesi ve bu konuda diğer şairlere nazaran daha çok örneği barındırması sebebiyle 18. yüzyıl şairlerinden Nedim ve Sünbülzȃde Vehbi Divanlarını esas aldık. Çalışmamızda çadır kavramı ve tarihi ile ilgili bilgi verildikten sonra çadır unsurunun yer aldığı şiirler açıklanarak incelenmiştir. Söz konusu divanlarda geçen beyit ve bendlerde çadırın teşbihin bir unsuru olarak teşekkül ettiğini, farklı kavramlar ve unsurlarla ilişkilendirildiğini; bununla birlikte bu şiirlerin çadırın kuruluşu ve yapım aşaması ile padişah çadırlarında kullanılmış olan süsleme sanatlarına dair bilgiler barındırdığını ortaya koyduk.

Anahtar Kelimeler

Nedim, Sünbülzade Vehbi, Çadır, Otağ, Sünbülzȃde Vehbi, Tent, Sultan

Tent in the Nedim and Sünbülzȃde Vehbi’s Divans

Öz

Literary works bear traces of the period in which they were written. The works in the field of Divan Literature also contain some elements of the social and cultural life of the period in which they were written. In our study, we have revealed the usage patterns of tent, which is one of these elements, in Divan poetry with sample couplets and bends. This study was carried out with the aim of revealing that Divan Poetry is a field that reflects art, history and social life and contributing to academic studies on this subject.In our study, we have taken as basis the 18th century poets Nedim and Sünbülzade Vehbi Divans, as they contain couplets and bents in which the tent is mentioned, and because it contains more examples than other poets on this subject. In our study, after giving information about the concept of tent and its history , the poems that include the tent element were explained and examined. In the couplets and bends in the said divans, it is stated that the tent is formed as an elements of simile and is associated with different concepts and elements; However, we have revealed that these poems contain information about the establisments and construction phase of the tent and the decorative arts used in the sultan’s tents

Anahtar Kelimeler

Sünbülzȃde Vehbi, Tent, Sultan

Kaynakça

• Ahmet Rasim. (1326). Osmanlı Tarihi. Cilt 2. 06.12.2021 tarihinde https://acikerisim.tbmm.gov.tr/xmlui/handle/11543/20 adresinden alınmıştır.
• Arslan, İ. (Bahar 2012). "İlk Türk İslȃm Devletlerinde Hükümdarlık ve Hȃkimiyet Sembolleri". EKEV Akademi Dergisi, 51 (51), 73-92. https://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423877881.pdf adresinden alındı.
• Ayverdi, İ. (2005). "Hayme", "Sȃyebȃn", "Haclegȃh". 06.12.2021 tarihinde http://www.lugatim.com/ sitesinden alındı.
• Bozkurt, N. (1993). "Çadır". İslâm Ansiklopedisi. C. 8. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. 158-162
• Coşkun, V. (2017). Zȃti Divanına Göre 16. Yüzyılda Sosyal Hayat. İstanbul: Erdem Yayınları.
• Çürük, C. (1993a). "Çadır Mehterleri". İslâm Ansiklopedisi. C. 8. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. 165-166
• Çürük, C. (1993b). "Osmanlılarda Çadır". İslâm Ansiklopedisi. C. 8. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. 162-164
• Demir, R. (Haziran 2015). "Divan Şiirinde Kırmızı Renk". Türkiyat Mecmuası 25 (1), 57-91. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuturkiyat/issue/18523/195488 adresinden alındı.
• Düzlü, Ö. (Ağustos 2016). "Seyyid Vehbi Divanı'na Göre Padişah Çadırları". Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9 (45) , 78-95.
• Erden, A. (Ocak 1978). "Batı Anadolu'da Türkmen Çadırları". Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Antropoloji Dergisi, (11) 73-89. htts:// doi. org/10.1501/antro_0000000163
• Kutluer, İ. (1995). "Felek". İslâm Ansiklopedisi. C. 12. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. 303-306
• Macit, M. (2006). "Nedim". İslâm Ansiklopedisi. C. 32. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. 510-513.
• Macit, Muhsin. (2017). Nedim Divanı. 25.04.2020 tarihinde https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-196897/nedim-divani.html adresinden alındı.
• Mülayim, S. (2002). "Kubbe". İslâm Ansiklopedisi. C. 26. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. 300-303
• Onuk, T. (1998). Osmanlı Çadır Sanatı (XVII - XIX. yüzyıl). 1. Basım. ANKARA: Kültür Bakanlığı Yayınları. Pakalın, Mehmet Zeki. (1993). Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü. 1.C, İstanbul: MEB. Yayınları.
• Pala, İskender. (2020). Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Şahin, Esma. (2011). Bâkî Dîvânı’na Göre 16. Yüzyıl Osmanlı Toplum Yapısı. Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• Şemseddin Sami. (2010), Kȃmûs-ı Türkî, İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Şentürk, Ahmet Atilla. (2017). Osmanlı Şiir Klavuzu 1,2. 1. Basım, İstanbul: OSEDAM.
• Taneri, Aydın. (1993). "Çetr". İslâm Ansiklopedisi. C. 8. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. 293-294
• Yazar, İ. - Uslu, E. (Spring 2015). "Divan Şairinin Padişah Algısı". Turkish Studies (10/8). 2209-2219. doi: 10.7827/TurkishStudies.8006
• Yenikale, Ahmet. (2017). "Sünbülzade Vehbi Divanı". 25.04.2020 tarihinde https://ekitap.ktb.gov.tr/TR-196833/sunbulzade-vehbi-divani.html sitesinden alındı.