WITOLD LUTOSLAWSKI’NİN ‘SACHER VARYASYONU’ ADLI ESERİNİN KOMPOZİSYON TEKNİĞİ AÇISINDAN ANALİZİ

Yıl 2018, Sayı: 6, 21 - 38, 30.01.2018

Oğuz Usman

Öz

Bu makale,
Paul Sacher’in 70. doğum günü onuruna bestelenen ‘12 Hommages à Paul Sacher’
eserlerinden biri olan, Witold Lutoslawski’nin 1975 yılında bestelediği ‘Sacher
Varyasyonu’ adlı eserini kompozisyon tekniği açısından ele alarak, eserin
perdesel organizasyonu ve biçimsel kurgusunda kullanılan ilkeleri
açıklamaktadır. Analizin ‘12 Hommages à Paul Sacher’ eserleri ile yapılacak
karşılaştırmalı analizlere de zemin hazırlaması amaçlanmaktadır. Böylelikle on iki bestecinin müzikal
malzemeyi ele alışlarındaki teknik ve estetik farklılıklarla birlikte
benzerlikler de açığa çıkarılarak, hem tek tek bestecilerin kompozisyon
anlayışlarına, hem de 70’lerin ikinci yarısında Avrupa’daki müzikal beklenti ve
arayışlara ışık tutulması mümkün olacaktır. Görülecektir ki, eserinde dizisel
tekniklere yer vermeyerek perde malzemesini son derece sınırlı tutan
Lutoslawski, kurduğu mekanik sistem ile biçimsel gelişimi sağlamakta,
organizasyon ile birlikte serbestliği de biçimsel bir öğe olarak
kullanmaktadır. Eser, ayrıca Lutoslawski’nin müziğinin bazı önemli
karakteristik özelliklerini açık bir şekilde gözler önüne sermesi bakımından da
ilgi çekicidir.

Anahtar Kelimeler

Paul Sacher, Witold Lutoslawski, Sacher Varyasyonu, analiz, viyolonsel, mikrotonalite

ANALYSIS OF WITOLD LUTOSLAWSKI’S ‘SACHER VARIATION’ FROM THE POINT OF COMPOSITIONAL TECHNIQUE

Öz

This article discusses Witold Lutoslawski’s ‘Sacher Variation’ of 1975,
one of ‘12 Hommages à Paul Sacher’ composed in honor of Paul Sacher’s 70^th
birthday, from the point of the composition technique and explains the
principles used in the pitch organization and the formal construction. It is
intended the analysis also to provide a basis for the further comparative
analyses of the works of ‘12 Hommages à Paul Sacher’, which will make it
possible to shed light on the approach of each of the composers and also on the
musical expectations and quests of Europe in the second half of the 70’s
through exposing the similarities and differences in the handling of the
musical material by technical and aesthetic aspects. It will be seen that
Lutoslawski, who excludes serial techniques and works with extremely limited
pitch material, provides the formal development through a mechanical system and
also uses the looseness as a formal element beside the organization. The work
is also interesting in that it clearly reveals some important characteristic
features of Lutoslawski’s music.

Anahtar Kelimeler

Paul Sacher, Witold Lutoslawski, Sacher Variation, analysis, violoncello, microtonality

Kaynakça

• Berkowitz, S., Fontrier, G., Kraft L. (1997). A New Approach to Sight Singing (4. Basım). New York: W. W: Norton & Company, Inc.
• Bernard, B., Saker, M. (2009). Music in Theory and Practice – Volume I (8. Basım). New York: McGraw Hill.
• Bonnet, A. (1987). Ecriture and perception: on Messagesquisse by Pierre Boulez. (L. Jones, Çev.). Contemporary Music Review, 2(1), s. 173-209. DOI: 10.1080/07494468708567058
• Bösche, T. (1997). Zwischen Opazität und Klarheit [Between Opacity and Clarity] (H. Metzger, R. Riehn, Ed.). Musik-Konzepte 96: Pierre Boulez II, IV(97), s. 62-92. München: edition text + kritik GmbH.
• Cope, D. (1997). Techniques of the Contemporary Composer. New York: Schiermer Books.
• Demenga, P., Demenga T. (1995). 12 Hommages A Paul Sacher Pour Violoncelle. Münih: ECM Records 1520/21 (CD).
• Dibelius, U. (1998). Moderne Musik nach 1945. Münih: Piper.
• Dunnagan, R. (2011). An Examination Of Compositional Style And Cello Technique In 12 Hommages à Paul Sacher. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). The University of Georgia, Athens, Georgia, ABD.
• Gieraczynski, B. (1989). Witold Lutoslawski in Interview. Tempo, New Series, No. 170, s. 4-10. Cambridge: Cambridge University Press.
• Hempel, C. (2008). Neue Allgemeine Musiklehre [New Common Music Theory] (7. Basım). Mainz: Schott Music.
• Kaczynski, T. (1984). Conversations with Witold Lutoslawski (Y. May, C. B. Rae, Çev.). London: Chester Music.
• Kostka, S. (1999). Materials and Techniques of Twentieth-Century Music (2. Basım). New Jersey: Prentice-Hall, Inc.
• Kostka, S., Payne, D., Almén, B. (2013). Tonal Harmony : with an introduction to twentieth-century music (7. Basım). New York: McGraw Hill.
• Lutoslawski, W. (1980). Sacher Variation (Heinrich Schiff, ed.). London: Chester Music.
• Morgan, R. P. (1991). Twentieth-Century Music. New York: W. W: Norton & Company, Inc.
• Perle, G. (1991). Serial Composition and Atonality (6. Basım). Berkeley: University of California Press.
• Petersen, P. (1982). Bartók und Lutoslawski: ein Vergleich [Bartók and Lutoslawski: a Comparison]. Bericht über das Internationale Bartók Symposium, Budapest 1981 [Report of the International Bartók Symposium, Budapest 1981], s. 451-463. Budapest: Akadémiai Kiadó.
• Rae, C. B. (1986). Lutoslawski’s Golden Year. The Musical Times, 127(1723), s. 547-551. London: Musical Times Publications Ltd.
• Rust, D. (1995). Conversation with Witold Lutoslawski. The Musical Quarterly, 79(1), s. 207-223. Oxford: Oxford University Press.
• Sacher, P. (1980). 12 Hommages à Paul Sacher. Wien: Universal Edition.
• Skowron, Z. (2007). Lutoslawski on Music. Lanham: Scarecrow Press.
• Stowell, R. (1999). The Cambridge Companion to the Cello. Cambridge: Cambridge University Press.
• Stucky, S. (1981). Lutoslawski and His Music. Cambridge: Cambridge University Press.
• Usman, O. (2016a). Tenor Solo, Kadın Korosu ve Orkestra İçin Bakkhalar ile Sacher’e Saygı İçin Yazılmış Beş Eserin Karşılaştırmalı Analizi [The Bacchae for Tenor Solo, Women's Choir and Orchestra and Comparative Analysis of Five Works Written in Tribute to Sacher]. (Yayınlanmamış Sanatta Yeterlik Eser Metni). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.
• Usman, O. (2016b). Holliger’in Chaconne İsimli Eserinin Perdesel Organizasyonu [Principles of Pitch Organisation in Holliger’s Chaconne]. Porte Akademik (İTÜ TMDK), Sayı 13, s. 99-108.
• Usman, O. (2016c). Henri Dutilleux’nı̇n Trois Strophes sur le Nom de Sacher Adlı Eserı̇nin Birinci Bölümünün Perde Odaklı Analizi [The Pitch Material Analysis of the First Movement of Henri Dutilleux’s Trois Strophes sur le Nom de Sacher]. Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı Sahne ve Müzik Eğitim-Araştırma Dergisi, Sayı 4, s. 50-63.
• Varga, B. A. (1976). Lutoslawski Profile. London: Chester Music.
• Varga, B. A. (2013). From Boulanger to Stockhausen. New York: University of Rochester Press.
• Vogt, H. (1982). Neue Musik seit 1945 [New Music since 1945] (3. Basım). Stuttgard: Reclam.