Determining The Level of Health Literacy and Affecting Factors of Health Professionals Working in Primary Health Care Services

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 2, 214 - 228, 29.06.2018

Serdar Deniz , Dilek Öztaş , Muhsin Akbaba

https://doi.org/10.31832/smj.402835

Cited By: 8

Öz

Objective: Health
Literacy is important to ensure that the community is involved in health
services. Determination of the level of health literacy which is the ability to
access, understand, determinate and apply to information on health care,
disease prevention and health promotion is important in health professionals as
well as in society. Research; is a descriptive study aiming to determine the
health literacy level and the influencing factors of health professionals
working in primary health care services.

Materials and Methods:
The study group consisted of health professionals who participated in the
primary health care basic trainings in 2017. The 1199 participant's responses
to the questionnaire were composed of 2 sections of 68 questions used for data
collection purposes. In the first part of the questionnaire; The question asked
about socio-demographic information of 12 questions, in the second part; Turkey
Health Literacy Survey, which translated into Turkish validity and reliability
study conducted for the European Health Literacy Survey was used. In this
section, the first 47 questions section; type of quartet likert type (very
easy, easy, difficult, very difficult), while there were questions about health
outcomes with 9 questions.

Results: The majority
(66.5%) of our study group which specialist physician, general practitioner,
dentist, nurse, midwife and health officer consisted of women. The average age
of the group was 34.86 ± 8.28. The average score of participants' general
health literacy index was calculated as 37.55 ± 8.11, İn all indexes higher
scores was achieved in men, young age groups, the physicians, with a higher
education levels, frequent newspaper readings

Conclusion: It is
important that the health personnel who should be an example in terms of
collective wellness activities should be organized in such a way that the
working conditions affect the health behaviors positively so that they can
improve their own health.

Anahtar Kelimeler

Health Literacy, primary care, health professionals

Birinci Basamak Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Sağlık Personelinin Sağlık Okuryazarlığı Düzeyinin ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi

Öz

Amaç: Sağlık okuryazarlığı; sağlık
hizmetlerine toplum katılımının sağlanmasında önemlidir. Sağlık hizmetine, hastalıklardan
korunmaya ve sağlığı geliştirmeye ilişkin bilgilere erişim, bu bilgileri
anlama, değerlendirme ve uygulama yeteneği olan sağlık okuryazarlığının
düzeyinin tespiti toplumda olduğu kadar, toplum için örnek teşkil eden sağlık
çalışanlarında da önemlidir. Araştırma; birinci basamak sağlık hizmetlerinde
çalışan sağlık personelinin sağlık okuryazarlığı düzeyini ve etkileyen
faktörleri belirlemeyi amaçlayan tanımlayıcı bir çalışmadır.

Gereç ve Yöntemler:
Çalışma grubunu 2017 yılında yapılan birinci basamak sağlık hizmetleri temel
eğitimlerine katılan sağlık personelleri oluşturdu. 1199 katılımcının yanıtları
değerlendirmeye alındığı araştırmada veri toplama amacıyla kullanılan 68
soruluk form 2 bölümden oluşmaktaydı. Anketin ilk bölümünde; 12 soruluk
sosyodemografik bilgilerin sorgulandığı form, ikinci bölümünde; Türkiye Sağlık
Okuryazarlığı Araştırması için Türkçeye çevrilerek geçerlik güvenilirlik
çalışması yapılmış olan Avrupa Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği kullanıldı. Bu
bölümde ilk 47 soruluk kısım; dörtlü likert tipi (çok kolay, kolay, zor, çok
zor) bir ölçekten oluşurken, devamında 9 soruluk sağlık algısı ile birlikte
sağlık çıktıları sorgulandığı sorular bulunmaktaydı.

Bulgular: Uzman hekim, pratisyen hekim, diş
hekimi, hemşire, ebe ve sağlık memuru mesleklerine sahip olan çalışma
grubumuzun çoğunluğu (%66,5) kadınlardan oluşmaktaydı. Grubun yaş ortalaması 34,86±8,28 olarak tespit edildi. Katılımcıların Genel
sağlık okuryazarlığı indeksine ait puan ortalaması 37,55±8,11 olarak
hesaplanırken, tüm indekslerde erkeklerde, genç yaş gruplarında, hekimlerde,
yüksek eğitim düzeyine sahip olanlarda daha yüksek puanlar elde edildi.

Sonuç: Topluma
sağlıklı yaşam aktiviteleri açısından örnek olması gereken sağlık
personellerinin, kendi sağlıklarını geliştirebilmeleri için çalışma şartlarının
sağlık davranışlarını olumlu yönde etkileyecek şekilde düzenlenmesi önem arz
etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık okuryazarlığı, birinci basamak, sağlık personeli

Kaynakça

• 1. Kickbusch I, Pelikan JM, Apfel F, Tsouros AD, World Health Organization, editors. Health literacy: the solid facts. Copenhagen: World Health Organization Regional Office for Europe; 2013. 73 p. (The solid facts).
• 2. Sørensen K, Van den Broucke S, Fullam J, Doyle G, Pelikan J, Slonska Z, et al. Health literacy and public health: a systematic review and integration of definitions and models. BMC Public Health. 2012;12(1):80.
• 3. Beaglehole R, Bonita R, Horton R, Adams C, Alleyne G, Asaria P, et al. Priority actions for the non-communicable disease crisis. The Lancet. 2011;377(9775):1438–1447.
• 4. Williams MV, Baker DW, Parker RM, Nurss JR. Relationship of functional health literacy to patients’ knowledge of their chronic disease: A study of patients with hypertension and diabetes. Arch Intern Med. 1998 Jan 26;158(2):166.
• 5. Tanrıöver MD, Yıldırım HH, Demiray Ready N, Çakır B, Akalın E. Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Araştırması. 1st ed. Ankara: Sağlık-Sen; 2014. 96 p.
• 6. HLS-EU CONSORTIUM (2012). Comparative Report on Health Literacy In Eight EU Member States. The European Health Literacy Survey HLS-EU.
• 7. Filiz E. Sağlık Okuryazarlığının Gebelik ve Sağlık Algısı İle İlişkisi [Internet]. [Konya]: Selçuk Üniversitesi; 2015 [cited 2016 Jun 20]. Available from: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=Br_XTptK8CZ70f0JGX9xEkCFdS-PZsqwLlwxJcPC598x55sCOV9m-JSkTFBAVjAk
• 8. Özdoğan SB. Radyoterapi Alan Hasta ve Yakınlarının Sağlık Okuryazarlığı ve Gereksinimlerine Yönelik Öğretim Materyali Geliştirilmesi [Yüksek Lisans Tezi]. [Ankara]: Başkent Üniversitesi; 2014.
• 9. Baur C. National Action Plan to Improve Health Literacy [Internet]. US Department of Health and Human Services, Office of Disease Prevention and Health Promotion; 2010 [cited 2015 Dec 22]. Available from: http://www.nationaloralhealthconference.com/docs/presentations/2010/Cynthia%20Bauer%20-%20National%20Plans%20to%20Improve%20Health%20Literacy.pdf
• 10. Üçpunar E. Yetişkinlerde İşlevsel Sağlık Okuryazarlığı Testinin Uyarlama Çalışması [Internet] [Yüksek Lisans Tezi]. [Ankara]: Ankara Üniversitesi; 2014 [cited 2016 Feb 22]. Available from: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=7d53ed97e31a8bd39b488200fcf454500d6471a11c898458990d5837c3a9fb34257a99da9d2078e4df54508537bec977
• 11. T.C. Sağlık Bakanlığı. Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçekleri Güvenilirlik ve Geçerlilik Çalışması. 1st ed. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı; 2016. 99 p.
• 12. Batterham RW, Hawkins M, Collins PA, Buchbinder R, Osborne RH. Health literacy: applying current concepts to improve health services and reduce health inequalities. Public Health. 2016 Mar;132:3–12.
• 13. Mancuso JM. Assessment and measurement of health literacy: An integrative review of the literature. Nurs Health Sci. 2009 Mar;11(1):77–89.
• 14. Weiss BD, Mays MZ, Martz W, Castro KM, DeWalt DA, Pignone MP, et al. Quick assessment of literacy in primary care: the newest vital sign. Ann Fam Med. 2005 Dec;3(6):514–22.
• 15. Baker DW, Williams MV, Parker RM, Gazmararian JA, Nurss J. Development of a brief test to measure functional health literacy. Patient Educ Couns. 1999 Sep;38(1):33–42.
• 16. Parker RM, Baker DW, Williams MV, Nurss JR. The test of functional health literacy in adults: a new instrument for measuring patients’ literacy skills. J Gen Intern Med. 1995 Oct;10(10):537–41.
• 17. DeWalt DA, Berkman ND, Sheridan S, Lohr KN, Pignone MP. Literacy and health outcomes. J Gen Intern Med. 2004;19(12):1228–1239.
• 18. Bass PF, Wilson JF, Griffith CH. A shortened instrument for literacy screening. J Gen Intern Med. 2003;18(12):1036–1038.
• 19. Davis TC, Long SW, Jackson RH, Mayeaux EJ, George RB, Murphy PW, et al. Rapid estimate of adult literacy in medicine: a shortened screening instrument. Fam Med. 1993 Jun;25(6):391–5.
• 20. Jovic-Vranes A, Bjegovic-Mikanovic V, Marinkovic J. Functional health literacy among primary health-care patients: data from the Belgrade pilot study. J Public Health. 2009 Dec 1;31(4):490–5.
• 21. Ozdemir H, Alper Z, Uncu Y, Bilgel N. Health literacy among adults: a study from Turkey. Health Educ Res. 2010 Jun 1;25(3):464–77.
• 22. Baker DW, Gazmararian JA, Sudano J, Patterson M. The association between age and health literacy among elderly persons. J Gerontol B Psychol Sci Soc Sci. 2000;55(6):S368–S374.