Bir Aile Sağlığı Merkezine Kayıtlı 18-65 Yaş Grubu Bireylerdeki Sağlık Okuryazarlığı Durumunun Değerlendirilmesi

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 3, 575 - 581, 30.09.2018

Ufuk Berberoğlu Osman Öztürk Mustafa Baran İnci , Hasan Çetin Ekerbiçer

https://doi.org/10.31832/smj.453846

Cited By: 16

Öz

Amaç: Sağlık
okuryazarlığı, bireylerin sağlık sonuçlarına olan etkilerinden dolayı, halk
sağlığı alanının önemli konularından birisi olarak görülmektedir.
Bu araştırmada, Uşak Merkez Dikilitaş
Aile Sağlığı Merkezine başvuranların sağlık okuryazarlığı düzeylerinin ve
ilişkili olan faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntemler:
Araştırma Uşak ili Merkez Dikilitaş
Aile Sağlığı Merkezinde yürütülmüştür. Aile Sağlığı Merkezi’ne 05-30 Nisan 2018 tarihlerinde sağlık hizmeti almak
üzere başvuran 18-65 yaş arası, okuryazar, iletişim sorunu olmayan ve çalışmaya
katılmayı kabul eden bireyler, çalışma grubunu oluşturmuştur (N=605). Verilerin
toplanmasında, iki bölümden oluşan bir anket formu kullanılmıştır. Birinci bölümde,
sosyo-demografik özellikler sorgulanmıştır. İkinci bölümde ise, 32 maddelik
Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği-32 (TSOY-32) uygulanmıştır. Elde edilen veriler SPSS 22.0 (Statistical Package For
Social Science) programı ile tanımlayıcı istatistikler, Student T testi ve ki-kare testi kullanılarak
değerlendirilmiştir.

Bulgular: Araştırma grubunun yaş
ortalaması 41,1 ± 13,7’dir (18-71). Sağlık
okuryazarlığını değerlendirme puanları incelendiğinde; katılanların yarısından
biraz fazlası (% 51,7), yetersiz sağlık okuryazarlığı kategorisi içinde yer almaktadır.
Yalnızca % 17,2’si yeterli ve mükemmel sağlık okuryazarlığı düzeyine sahiptir. Sağlık
okuryazarlığı genel indeks puanı
ortalamaları kadınlarda 25,0 ± 9,3 ve erkeklerde 24,8 ± 9,5 olarak bulunmuştur.

Sonuç: Sağlık Okuryazarlığı,
birçok ülkede olduğu gibi ülkemizde de yetersiz düzeydedir ve bu alanda yapılan
bilimsel çalışma sayısı da azdır. Toplumdaki iletişim faaliyetlerini
güçlendirmek adına, doğru sağlık bilgisine erişim konusunda bilgilendirme kampanyaları
düzenlenmelidir. Kronik rahatsızlığı olan hastalar ve dezavantajlı toplum
grupları için hasta bilgi materyalleri geliştirilmesi öncelikli çalışma
alanları olmalıdır. 

Anahtar Kelimeler

Aile Sağlığı Merkezi, Çağdaş Sağlık Anlayışı, Sağlık Okuryazarlığı, Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği - 32

Evaluation of the Health Literacy Status Among Individuals Aged 18-65 Registered in a Family Health Center

Öz

Objective:
Health literacy is seen as one of the
important issues in the field of public health because of its effects on
individuals' health outcomes. In this study, the aim was to
determine the levels of health literacy and related factors in individuals who
applied to Dikilitaş Family Health Center in Uşak city center.

Materials
and Methods: The research was carried out
in Dikilitaş Family Health Center located in the center of Uşak province. The
study group consisted of individuals aged between 18 and 65, who were literate,
had no communication problems, accepted to participate in the study and applied
to the Family Health Center between 05-30 April 2018 for health services (N = 605).
Turkish Health Literacy Scale (THLS) with 32 items was
applied. The obtained data were evaluated using SPSS 22.0 (Statistical Package
for Social Science) program for conducting descriptive statistics, Student's t
test and chi-square test.

Results: The
average age of the study group was 41,1 ± 13,7 (18-71). When examining the health
literacy status scores; slightly more than half of the participants (51.7%) were
in the inadequate health literacy category. Only 17.2% had adequate and excellent health literacy. Health literacy
general index score averages were found to be 25,0 ± 9,3 for women and 24,8 ±
9,5 for men.

Conclusion:
Health Literacy is inadequate in our country
as it is in many countries, and the number of scientific studies conducted in
this area is also low. In order to strengthen communication among the
community, information campaigns should be organized on access to accurate
health information. The development of patient information materials for
patients with chronic illnesses and disadvantaged community groups should be among
the primary areas of study.

Anahtar Kelimeler

Contemporary Health Care, Family Health Center, Health Literacy, Turkish Health Literacy Scale

Kaynakça

• WHO. Health Literacy. In: Kickbusch I, Pelikan LM, Apfel F, Tsouros AD, editors. World Health Organization, Regional Office for Europe, 2013.
• WHO. Health literacy: The solid facts, WHO Regional Office for Europe UN City, Marmorvej 51 DK-2100 Copenhagen, Denmark, 2013, ISBN: 978 92 890 00154.
• Adams RJ, Appleton SL, Hill CL, Dodd M, Finlay C and Wilson DH., Risks Associoated with Low Functional Health Literacy in an Australian. The Medical Journal of Australia, 2009, 191(10): p. 530–534.
• Sezgin D. Sağlık Okuryazarlığını Anlamak. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, Sağlık İletişimi Özel Sayısı, 2013, s. 53-72.
• Ad Hoc Committee on Health Literacy for the American Council on Scientific Affairs, American Medical Association (AMA), Health Literacy: Report of the Council on Scientific Affairs. Journal of the American Medical Association (JAMA), 1999, 281: p. 552-557.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sağlığın Teşviki ve Geliştirilmesi Sözlüğü Anıl Matbaacılık 1. Baskı, Ankara, 2011.
• Abel T. Cultural capital in health promotion. In: Mc Queen DV, Kickbusch I, eds. Health and Modernity: The Role of Theory in Health Promotion. New York: Springer; 2007. p.43-73.
• Berkman ND, Sheridan SL, Donahue KE, Halperin, Crotty K. Low health literacy and health outcomes: an updated systematic review. Ann Intern Med 2011; 155(2): p. 97-107.
• Nielsen-Bohlman L, Panzer AM, Kindig DA (Eds.), Health Literacy: A Prescription to End Confusion, National Academies Press, Washington, 2004, p. 31-55.
• Durusu Tanrıöver, M., Yıldırım, H. H., Demiray Ready, N., Çakır, B., & Akalın, EH.,Türkiye sağlık okuryazarlığı araştırması, 2012, http://www.sagliksen.org.tr/MediaContent/vYcK-1419245270-mA5r.pdf. Erişim: 21 Mart 2018.
• Türkiye’de Aile Hekimliği. http://ailehekimligi.gov.tr/aile-hekimligi / tuerkiyedeki-aile-hekimligi.html. Erişim: 12 Nisan 2018.
• The European Health Literacy Project, 2009- 2012. Comperative Report on Health Literacy in eight EU Member States, Maastricht, HLS-EU Consortium, 2012. www.healthliteracy.eu Erişim: 13 Mart 2015
• Okyay P, Abacıgil F, Harlak H, Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği-32 (TSOY-32). Okyay P, Abacıgil F, Editörler. Türkiye Sağlik Okuryazarliği Ölçekleri Güvenilirlik ve Geçerlilik Çalişmasi. 1. Baskı. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 1025. ISBN: 978-975-590-594-5. Ankara. Anıl Reklam Matbaa. 2016. Syf 43-62
• Loke YK, Hinz I, Wang X, Rowlands G, Scott D, Salter C. Impact of health literacy in patients with chronic musculoskeletal disease--systematic review. PLoS One 2012;7(7):e40210.
• Kutner M, Greenberg E, Jin Y, Paulsen C The health literacy of America’s adults: Results from the 2003. National Assessment of Adult Literacy, 2006, http://nces.ed.gov/pubsearch/pubsinfo.asp?pubid=2006483, Erişim: 23 Mayıs 2018.
• Özdemir, H., Alper, Z., Uncu, Y., & Bilgel, N. Health literacy among adults: a study from Turkey. Health Education Research, 2010, 25 (3), p. 464-477.
• Nutbeam D. Health Literacy as A Public Health Goal: A Challenge for Contemporary Health Education and Communication Strategies in to The 21st Century. Health Promotion International 2000;15(3): p. 259-67.