PREDİYABET HASTALARINDA D VİTAMİNİ VE PARATHORMONA GÖRE İNSÜLİN DİRENCİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 3, 437 - 444, 15.09.2020

Ömer Yüzügülen Halil İbrahim Erdoğdu

https://doi.org/10.31832/smj.683489

Öz

Giriş ve Amaç: Prediyabet, bozulmuş açlık glikozu (BAG) ve bozulmuş glikoz toleransı (BGT) ile Diyabet Mellitus (DM) riskinin arttığı durumdur. Çalışmalar DM’un D vitamini ve Paratiroid Hormon (PTH) düzeyleri ile ilişkili olduğunu göstermektedir. Bu çalışmada prediyabetik hastalarda D vitamini ve PTH düzeyi ile insülin duyarlılığının değerlendirilmesi amaçlandı.
Gereç ve Yöntem: Bu kesitsel araştırma 1 Haziran 2017 ve 30 Kasım 2017 arasında prediyabet olan 17-87 yaş arası 100 kişi ile yapıldı. Prediyabet durumu çalışmanın bağımlı değişkeni iken, vitamin D düzeyleri, homeostasis model assesment (HOMA) ve biyokimyasal parametreler bağımsız değişkeni olarak belirlendi. Ölçümle belirlenen verilerin analizinde student-T, sayımla belirlenen verilerin analizinde ki- kare, korelasyon testi için Spearman Korelasyon Analizi uygulanarak prediyabetlilerde vitamin D ve PTH düzeylerinin glikoz düzeyi ve HOMA üzerindeki etkisi analiz edildi (anlamlılık düzeyi için P<0.05 alındı).
Bulgular: Hastaların %27’si erkek, %73’ü kadın, yaş ortalaması 50,50±14,90’ idi. Kadınlarda PTH, erkeklerde vitamin D ve Hb değerleri daha yüksek idi. Kadın ve erkeklerde optimal vitamin D düzeyi (≥ 30ng/ml) oranı çok düşük olup sırası ile %3,7 ve %5,5 idi. Vitamin D eksikliği olanların %45,8’inde insülin direnci var iken, vitamin D optimal olanlarda insülin %20’da insülin direnci vardı. Vitamin D düzeyleri ile VKİ ve HOMA-IR açısından anlamlı fark yoktu (P=0.861). BAG olanlarda BGT olanlara göre glikoz, insülin ve HOMA-IR anlamlı yüksek iken (P<0.05), BGT olanlarda yaş anlamlı şekilde daha yüksekti (P<0.05).
Sonuç: Sonuç olarak prediyabetiklerin takip ve tedavisinin sürdürülmesinde vitamin D düzeyleri dikkate alınmalı gereğinde optimal düzeyler sağlanmalıdır

Anahtar Kelimeler

Prediyabet, insülin direnci, vitamin D

Kaynakça

• 1. Definition and Diagnosis of Diabetes Mellitus and Intermediate Hyperglycemia, Report of aWHO/IDFConsultation.Geneva,2006.http://www.who.int/diabetes/publications/Definition%20and%20diagnosis%20of%20diabetes_new.pdf (İnternet erişim tarihi: 29.11.2017)
• 2. Satman İ, Çakmakçı C. Tip 2 Diyabetin Önlenmesinde Yüksek Lifli ve Düşük Yağlı Beslenmenin Önemi. İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İç Hastalıkları AD. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul, 2009.
• 3. Zimmet P, Alberti KG, Shaw J. Global and societal implication of the diabetes epidemic. Nature 2001;414:782–7.
• 4. James C, Bullard KM, Rolka DB, Geiss LS, Williams DE, Cowie CC et al. Implications of alternative definitions of prediyabetes for prevalance in U.S. adults. Diabetes Care 2011;34:387-91.
• 5. Hızlı H. Hafif Kilolu ve Obez Kadınlarda Prediyabet ve Dislipidemi Risk Göstergelerinin Araştırılması, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü İç Hastalıkları Anabilim Dalı Beslenme Programı Yüksek Lisans Tezi. İstanbul, 2014.
• 6. Ceyhan K, Altunkaş F. Prediyabet koroner arter hastalığı eşdeğeri olma yolunda. Arch Turk Soc Cardiol 2012;40(5):458-65.
• 7. Cade C, Norman AW. Rapid normalization/stimulation by 1,25- dihydroxyvitamin D3 of insulin secretion and glucose tolerance in the vitamin D- deficient rat. Endocrinology 1987;120:1490-7.
• 8.Yakaryılmaz FD. Vitamin D Replasmanının İnsulin Direnci Üzerine Etkisi. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Tıpta Uzmanlık Tezi Ankara, 2012.
• 9-Özkan B, Döneray H D vitamininin iskelet sistemi dışı etkileri, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi. 2011; 54;99-119.
• 10. Övet N. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği ve Fizik Tedavi-Rehabilitasyon Polikliniklerine Başvuran 18-49 Yaş arası Kadınlarda Giyim Tarzı ve D Vitamini Düzeylerinin Araştırılması, Uzmanlık Tezi. Ankara, 2014.
• 11. Harmankaya F. 65 Yaş Üstü Hastalarda D Vitamin Tedavisinin İnsülin Sekresyonu, Adiponektin ve Leptin Düzeylerine Etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Uzmanlık Tezi. Isparta, 2013.
• 12- Saltiel AR, Kahn CR. Insulin signalling and the regulation of glucose and lipid metabolism. Nature. 2001 Dec 13;414(6865):799-806.
• 13- Esen İ. Postmenopozal Kadınlarda Görülen Serum Parathormon Yüksekliğinin Nedenleri, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Uzmanlık Tezi. Bursa, 2012.
• 14- Peterlik M, Cross HS. Vitamin D and calcium deficits predispose for multiple chronic diseases. Eur. J. Clin. Invest. 2005; 35, 290–304.
• 15- Holick MF. Vitamin D Deficiency Medical Progress. The New England Journal Of Medicine. 2007; 357;3: 266.
• 16- Matthews DR, Hosker JP, Rudenski AS, Naylor BA, Treacher DF, Turner RC. Homeostasis model assessment: insulin resistance and beta-cell function from fasting plasma glucose and insulin concentrations in man. Diabetologia 1985; 28(7):412-9. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/3899825.
• 17- Babırhan DK. 2014 Yılında Ankara Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği Polikliniklerinde İnsülin Direnci Olan Hastalar İle Sağlıklı Bireylerin D Vitamini Düzeyinin Karşılaştırılması. Ankara Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği Kliniği Uzmanlık Tezi. Ankara, 2016.
• 18- Öğüş E, Sürer H, Kılınç AŞ, Fidancı V, Yılmaz G, Dindar N, Karakaş AD ve ark. Vitamini düzeylerinin aylara, cinsiyete ve yaşa göre değerlendirilmesi. Ankara Med J 2015;15;1
• 19- Hekimsoy Z, Dinç G, Kafesciler S, Onur E, Güvenç Y, Pala T, et al. Vitamin D status among adults in the Aegean region of Turkey. BMC Public Health 2010;10(1):782.
• 20- Bachali S, Dasu K, Ramalingam K, Naidu JN. Vitamin D Deficiency and Insulin Resistance in Normal and Type 2 Diabetes Subjects Ind J Clin Biochem 2013; 28(1):74–8
• 21- Ling L, Zhijie Y, Pan A, Hu FB, Franco OH, Li H, et al. Plasma 25-hydroxy vitamin D concentration and metabolic syndrome among middle-aged and elderly Chinese individuals. Diabetes Care. 2009;32:1278–83.
• 22- Ding L, Wang C, Ma H, Tian Y, Lu Y and Hindawi SP. Publishing Corporation International Journal of Endocrinology, Volume 2014, Article ID 870235, 4 pages http://dx.doi.org/10.1155/2014/870235.
• 23- Badawi A, Sayegh S, Sadoun E, Al-Thani M, Arora P, Haddad PS. Diabetes, Metabolic Syndrome and Obesity: Targets and Therapy 2014:7 297–303.
• 24- Cynthia A Lamendola, Danit Ariel, David Feldman, and Gerald M Reaven Am J Clin Nutr 2012;95:1055–9.
• 25‑dihydroxy Vitamin D levels and homeostatic model assessment insulin resistance values in obese subjects. Nigerian journal of clinical practice 2015 ;18(3) 377-80.