EXAMİNİNG THE BURNOUT LEVELS OF HEALTHCARE PROFESSİONALS DURİNG THE COVİD-19 PROCESS: A SYSTEMATİC REVİEW (2020-2023)

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 92 - 103

Mehmet Can , Mehmet Emin Kurt

https://doi.org/10.38004/sobad.1515010

Öz

Some depersonalization, emotional exhaustion, and a decrease in the employee's sense of personal success and competence that occur while providing services in line with their duties are seen as burnout in health care workers. This study aimed to systematically examine the scientific studies conducted to investigate the burnout levels seen in healthcare workers during the Covid-19 pandemic process. In the study, articles published between 2020 and 2023 were scanned using the Google Scholar database. The screening was conducted using the keywords of studies within the scope of burnout levels of healthcare professionals during the Covid-19 process (healthcare workers, Covid-19, Burnout level). In the research inclusion criteria; The criteria of the study being a research article, being in Turkish, having a Turkish sample and being from the perspective of a healthcare professional were taken into consideration. We can state that bornout is higher in those who work duty than in regular workers and that the level of burnout increases in parallel with the increase in weekly working hours and that the burnout is higher in employees who are exposed to the disease. It was concluded that there is no significant difference between the fear and burnout of healthcare personnel caused by Covid-19. The existence of uncertain, variable, complex and ambiguous environments, which are felt more especially during the Covid-19 pandemic period and affect healthcare sector employees intensely, have been determined to have effects on employee stress and burnout. When the findings were examined, it was determined that the participants' workload perception and burnout levels increased during the pandemic compared to before Covid-19. Workload, burnout, emotional exhaustion and depersonalization levels are higher in healthcare workers related to Covid-19; It was concluded that job satisfaction and internal satisfaction levels were lower.

Anahtar Kelimeler

Healthcare worker, Covid-19, Burnout level

SAĞLIK ÇALIŞANLARININ COVID-19 SÜRECİNDEKİ TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ: BİR SİSTEMATİK DERLEME (2020-2023)

Öz

Sağlık hizmetleri çalışanlarında görevleri gereği hizmet sunulurken meydana gelen birtakım duyarsızlaşmaları, duygusal açıdan kendini tükenmiş hissetmeleri ve bunun yanında çalışanda kişisel başarı ve yeterlilik duygularındaki azalmalar tükenmişlik olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışma ile Covid-19 pandemi süreci ile sağlık çalışanlarında görülen tükenmişlik düzeylerini araştırmaya yönelik yapılan bilimsel çalışmaların sistematik olarak incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada 2020-2023 yılları arasında yayımlanmış olan makaleler Google Scholar veri tabanından faydalanarak taratılmıştır. Tarama sağlık çalışanlarının Covid-19 sürecindeki tükenmişlik düzeyleri kapsamında olan çalışmaların (sağlık çalışanları, Covid-19, Tükenmişlik düzeyi) anahtar kelimeleri kullanılarak yapılmıştır. Araştırmaya dahil etme kriterlerinde; çalışmanın araştırma makalesi olması, Türkçe olması, Türkiye örneklemi olması ve sağlık çalışanı perspektifinde olması kriterleri göz önünde tutulmuştur. Nöbet usulü çalışanlarda tükenmişliğin normal çalışanlara oranla yüksek olduğu ayrıca haftalık çalışma süresinin artışına paralel olarak tükenmişlik seviyesinin yükseldiği, hastalığa maruz kalan çalışanlarda tükenmişliğin daha fazla olduğunu ifade edebiliriz. Sağlık personelinin Covid-19’ un neden olduğu korku ile tükenmişliği arasında anlamlı bir farkın bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Pandemi sürecinde etkisini özellikle sağlık çalışanları üzerinde daha güçlü gösteren belirsiz, değişken, karmaşık ve muğlak ortamların varlığı, çalışan stresi ve tükenmişlik üzerine etkileri olarak tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular incelendiğinde, katılımcıların iş yükü algısı ve tükenmişlik düzeylerinde Covid-19 öncesine göre pandemi sürecinde artışa geçtiği tespit edilmiştir. Sağlık hizmetlerinde pandemi ile mücadelede ön saflarda çalışanlarda iş yükü, duyarsızlaşma ve tükenmişlik seviyelerinin daha yüksek olup; içsel tatmin ve iş tatmini düzeylerinin ise daha düşük olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sağlık çalışanı, Covid-19, Tükenmişlik düzeyi

Etik Beyan

Etik Kurul Raporuna İhtiyaç Yoktur

Destekleyen Kurum

Yok

Teşekkür

Pratik Web Kullanımınız için Teşekkürler

Kaynakça

• Acavut, G., & Korkmaz, S. (2022). Covid-19 Pandemisinin Doktor, Hemşire ve Ebelerin Tükenmişlik Durumlarına Etkisinin Belirlenmesi. Turkish Journal Of Family Medicine And Primary Care, 16(1), 121-130.
• Alakaş, E. Ö., Kağıtcı, S., & Yılık, P. (2022). Covid-19 Sürecinde Sağlık Çalışanlarının Algıladıkları Sosyal Desteğin Duygusal Tükenme Üzerindeki Etkisi. Cumhuriyet Universitesi Journal Of Economics & Administrative Sciences (Jeas), 23(4).
• Arslan, Ü., Çağatay, A., & Savaş, A. Y. (2023). Covid-19 Pandemisinde Sağlık Personelinin Tükenmişlik Durumunun İncelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 14(37), 226-246.
• Atalay, M., & Çakırel, Y. (2022). Sağlık Sektörü Çalışanlarında İş Yükü, İş Tatmini ve Tükenmişlik Durumunun İncelenmesi. Journal Of Management And Economics Research, 20(1), 431-463.
• Baltacı, N.N., Coşar, B. (2020). Covıd-19 Pandemisi ve Ruh İlişkisi. Psikiyatri ve Covid-19. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri
• Bell, V., & Wade, D. (2021). Mental health of clinical staff working in high-risk epidemic and pandemic health emergencies a rapid review of the evidence and living meta-analysis. Social psychiatry and psychiatric epidemiology, 56, 1-11.
• Çetin, B., Deniz, D., Gemlik, N., Yarar, O. (2021). Koronavirüs (Covid-19)’Ün Sağlık Çalışanları Üzerine Etkisi: Nitel Bir Araştırma. Journal Of Academic Perspective On Social Studies(1), 45-58. Https://Doi.Org/10.35344/Japss.902999
• Edis, E. K., & Keten, M. (2022). Covid-19 Pandemi Sürecinde Sağlık Çalışanlarında Tükenmişlik, İş Tatmini ve Yaşam Doyumu. Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 24(2), 331-342.
• Eryılmaz, İ., Uzunbacak, H. H., & Akçakanat, T. (2022). Sağlık Çalışanlarında Tükenmişlik: Covıd-19 Öncesinde ve Sırasında Kıyaslamalı Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(4), 641-656.
• Gürer, A. & Gemlik, H. N. (2020). Covid-19 Pandemisi Sürecinde Sahada Olan Sağlık Çalışanlarının Yaşadıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri Üzerine Nitel Bir Araştırma. Sağlık Hizmetleri ve Eğitimi Dergisi, 4(2), 45-52.
• Hendy, A., Abozeid, A., Sallam, G., Abboud Abdel Fattah, H., & Ahmed Abdelkader Reshia, F. (2021). Predictive factors affecting stress among nurses providing care at COVID‐19 isolation hospitals at Egypt. Nursing open, 8(1), 498-505.
• Karagöz, S. (2022). Kovid-19 Küresel Salgını Sürecinde Sağlık Çalışanlarının Anlamlandırma ve Başa Çıkma Deneyimlerinde Dinin Rolü. Bilimname (47), 575-622. Https://Doi.Org/10.28949/Bilimname.1066428
• Karataş, Z. (2020). Covid-19 Pandemisinin Toplumsal Etkileri, Değişim ve Güçlenme. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 4(1): 3-15.
• Kaya, B. (2020). Pandeminin Ruh Sağlığına Etkileri, Klinik Psikiyatri Dergisi, 23: 123-4. Doi:10.5505/Kpd.2020.64325.
• Maunder, R. G., Leszcz, M., Savage, D., Adam, M. A., Peladeau, N., Romano, D., ... & Schulman, R. B. (2008). Applying the lessons of SARS to pandemic influenza: an evidence-based approach to mitigating the stress experienced by healthcare workers. Canadian Journal of Public Health, 99, 486-488.
• Nesanır, N., Bahadır, A., Karcıoğlu, Ö., Fincancı, K. Ş. (2022). Pandemi Sürecinde Türkiye’de Sağlık Çalışanı Ölümlerinin Anlattığı, Türk Tabipler Birliği Yayınları.
• Özçelik, R., & Avcı, K. (2022). COVID-19 Salgınının Sağlık Çalışanlarının Mental Sağlık Durumuna Etkisi. Türkiye Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi, 5(1), 50-61. https://doi.org/10.51536/tusbad.1079245
• Özkahraman, E., Ensari, M., & Yağımlı, M. (2022). Covid-19 Pandemisi Döneminde Sağlık Çalışanlarının Tükenmişlik Düzeyinin İncelenmesi. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi, 12(3), 590-599.
• Tarsuslu, S. (2023). Sağlık Çalışanlarının Covid-19 Sürecinde Karşılaştıkları Vuca Ortamının İş Stresi ve Tükenmişlikleri Üzerindeki Etkisi. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(3), 399-419.
• Türk, A. R. (2022). Covid-19 Pandemisi Sürecinde Sağlık Personelinin Stres ve Tükenmişlik Düzeyleri ile Yaşam Doyumlarının Değerlendirilmesi.
• Türkili, S., Aslan, E., & Şenel, T. O. T. (2022). Türkiye'de Sağlık Çalışanları Arasında Koronavirüs Salgını Nedeniyle Yaşanılan Zorluklar, Kaygı, Depresyon ve Tükenmişlik Sendromunun İncelenmesi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 15(1), 74-87.
• Yumru, M. (2020). COVID-19 ve sağlık çalışanlarında tükenmişlik. Klinik Psikiyatri, 23(1), 5-6.
• Yüncü, V., & Yılan, Y. (2020). Covıd-19 Pandemisinin Sağlık Çalışanlarına Etkilerinin İncelenmesi: Bir Durum Analizi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (Ek Sayı (2020), 373-402.