TÜRK İMALAT SANAYİNİN TEKNOLOJİK YAPISI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2016, Sayı: 36, 49 - 66, 01.06.2016

Mehmet Avcı Soner Uysal Ramazan Taşçı

Öz

Türkiye ekonomisi Cumhuriyetin kuruluş yıllarından günümüze sanayide önemli başarımlar göstermesine karşın, geleneksel bazı sektörler dışında kendi teknolojisini üreten bir üretim mekanizmasını kuramamış, sanayileşme sürecine sonradan katılan bir ülke olarak teknoloji farklılıkları Türkiye’nin aleyhine hızla açılmıştır. İmalat sanayinde meydana gelen yapısal değişimin analizi için alt sektörlerdeki üretim, dış ticaret ve istihdamın yapısı teknoloji düzeyine göre sınıflandırılarak yapısal değişimin yönü belirlenebilmektedir. Teknoloji düzeyine göre yapılan analizde alt sektörler düşük, orta-düşük, orta-yüksek ve yüksek teknoloji olarak sınıflandırılmaktadır. Bu çalışmada Türk imalat sanayinin üretim ve katma değer yapısı ile birlikte dış ticaretinin ve istihdamın teknolojik yapısının incelenmesi amaçlanmaktadır. Çalışma 2003-2015 yılları arası dönemi kapsamakta olup, çalışmada TÜİK Yıllık Sanayi ve Hizmet İstatistikleri ile Dünya Bankası Kalkınma Göstergelerine ait veriler kullanılmıştır. Bu kapsamda çalışmada ilk olarak imalat sanayinin ekonomideki büyüklüğü ortaya konulduktan sonra Türk imalat sanayi üretim, katma değer, ihracat, ithalat, girişim sayısı ve istihdam verileri teknoloji düzeylerine göre değerlendirilmiştir. Çalışmada elde edilen bulgulara göre Türk imalat sanayinin teknolojik yapısı değerlendirmeye alınan tüm göstergelerde düşük ve orta-düşük yoğunlukta toplanmaktadır ve yüksek teknolojiye geçiş konusunda dikkate değer herhangi bir gelişme söz konusu değildir.

Anahtar Kelimeler

Türk İmalat Sanayi, Teknoloji Düzeyi, Üretim, Dış Ticaret, İstihdam

Kaynakça

• Akyüz, Y. (1980). Sermaye, Bölüşüm, Büyüme, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, (453), İkinci Baskı, Ankara.
• Anlağan, Ö. (2011). Temel Ar – Ge ve Yenilik Kavramları, TÜBİTAK Ar –Ge, Yenilik ve Teknoloji Politikaları Forumu (AYTEP), Erişim Tarihi: 08.09.2015, http://www.emo.org.tr/ekler/16f6ef8160d5168_ek.pdf
• Arısoy, İ. (2008). Türkiye’de Sanayi Sektörü-İktisadi Büyüme İlişkisinin Kaldor Hipotezi Çerçevesinde Test Edilmesi, Türkiye Ekonomi Kurumu Tartışma Metni, (1).
• Avcı, M. (2007). Yenilikçi Teknolojik Gelişme Göstergesi Olarak Ar – Ge Harcamalarının Ekonomik Büyümeye Etkisi: Türkiye İmalat Sanayi Üzerine Bir İnceleme, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi.
• Çetin, M. (2009). Kaldor Büyüme Yasasının Ampirik Analizi: Türkiye ve AB Ülkeleri Örneği (1981-2007), Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, X I (I), 355 – 373.
• Çiftçi, H. (2004). Türkiye’nin Bilim ve Teknoloji Stratejisi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13 (1), 57-73.
• Eşiyok, B., A. (2004). Türkiye’nin Kalkınma Sürecinde Teknoloji, Yenilik ve Bilişim Sektörü, Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş. Genel Araştırmalar, No: GA-04-8-24, Erişim Tarihi: 19.09.2015, http://www.kalkinma.com.tr/data/file/raporlar/ESA/GA/2004-GA/GA-04-08-24_Turkiyenin_Kalkinma_Surecinde_Teknoloji.pdf
• Kaldor, N. (1966). Causes of the Slow Rate of Growth of the United Kingdom, Cambridge University Press, Cambridge.
• Kocabaş, G. (2010). Teknolojinin İşgücü ve Üretim Üzerine Etkileri: Türkiye’de İmalat Sanayinin İncelemesi, Adana, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Naude W., and Szirmai A. (2012). The Importance of Manufacturing In Economic Development: Past, Present and Future Perspectives, United Nations University Working Paper Series, (041).
• Oğuztürk, B., S. (2003). Yenilik Kavramı ve Teorik Temelleri, Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 8 (2), 253-273.
• Romer, P., M. (1990). Endogenous Technological Change, The Journal of Political Economy, 98 (5/2), 71-102.
• Saygılı, Ş. (2003). Bilgi Ekonomisine Geçiş Sürecinde Türkiye Ekonomisinin Dünyadaki Konumu, DPT Ekonomik Modeller ve Stratejik Araştırmalar Dairesi Başkanlığı, Erişim Tarihi: 12.09.2015, http://www.bilgitoplumu.gov.tr/wp-content/uploads/2014/04/Dr.Seref_Saygili_Bilgi_Ekonomisine_Gecis.pdf
• Schumpeter, J., A., (1911). The Theory of Economic Development, New Brunswick: Transaction Publishers. Schumpeter, J., A. (1942). Capitalism, Socialism and Democracy, New York: Harper Torchbooks.
• Seyidoğlu, H. (2009). Uluslararası İktisat, Güzem Can Yayınları, Geliştirilmiş 17. Baskı, İstanbul.
• Smith, K. (1994). New Directions in Research and Technology Policy: Identifying The Key Issues, STEP Report, Erişim Tarihi: 15.09.2015, http://www.nifu.no/files/2012/11/STEPrapport1-1994.pdf
• Soyak, A. (1995). Teknolojik Gelişme: Neoklasik ve Evrimci Kuramlar Açısından Bir Değerlendirme, Ekonomik Yaklaşım Dergisi, 6 (15), 93 – 107.
• Taymaz, E. (2001). Ulusal Yenilik Sistemi: Türkiye İmalat Sanayiinde Teknolojik Değişim ve Yenilik Süreçleri, TÜBİTAK / TTGV / DİE, Erişim Tarihi: 19.09.2015, http://www.inovasyon.org/html/kitap.htm
• Yıldırım, S., ve Kostakoğlu, F. (2014). Bilgi Ekonomisinde Schumpeterci Yaratıcı –Yıkım Çerçevesinde İstihdamın İncelenmesi: Türkiye’de Ulaşım ve Haberleşme Sektörüne Yönelik VAR Analizi, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, IX (I), 91-99.