OTEL İŞLETMELERİNDE YEŞİL PAZARLAMA UYGULAMALARININ REKABET AVANTAJINA VE İŞLETME PERFORMANSINA ETKİSİ

Yıl 2016, Sayı: 38, 176 - 203, 01.01.2017

Halil Korkmaz Lütfi Atay

Öz

Bu araştırmanın amacı, otel işletmelerinin yeşil pazarlama faaliyetlerinin kurumsal itibar ile rekabet avantajına etkisinin belirlenmesi ve rekabet avantajının sonucunda işletmenin pazar performansı ve finansal performansına etkilerinin tespit edilmesidir. Veri toplama aracı olarak belirlenen anket yöntemiyle Aralık 2015 - Mart 2016 döneminde 501 otel işletmesinin yöneticisi ile görüşülerek veriler toplanmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin değerlendirilmesinde bir istatistik paket programından yararlanılmıştır. Bu kapsamda yapısal bir model kurulmuştur. Çalışma sonucunda yeşil pazarlama uygulamalarının otel işletmelerin kurumsal itibarını arttırdığı ve işletmelere rekabet avantajı sağladığı tespit edilmiştir. Rekabet avantajının ise işletmelerin pazar performansını ve finansal performansını olumlu yönde etkilediği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yeşil Pazarlama, Otel İşletmeleri, Rekabet Avantajı, Yeşil Otelcilik

Kaynakça

• Acar, A. Z. (2008). Rekabet Avantajı Sağlamada Kaynaklara Dayalı İşletme Yeteneklerinin Rolü: Üretim İşletmelerinde Uygulamalı Bir Araştırma. Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Bölümü Doktora Tezi, Gebze.
• Akdeniz Ar, A. (2008). Yeşil Pazarlama Tekstil Sektöründen Örneklerle. İstanbul: Beta Basım Yayım.
• Akova, O., Yasar, A. G., Aslan, A. ve diğerleri. (2015). The Relationship Between Organizational Culture And The Environmental Management Perception Of Employees: A Research On Green Star Hotels. Research Journal of Business and Management, 2(2), 169-184.
• Alnıaçık, Ü. (2011). Kurumsal İtibarı Oluşturan Farklı Bileşenlerin Müşteri Bağlılığı Üzerindeki Etkileri. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 7 (Ocak), 65-96.
• Altunışık, R. (2009). Turizm İşletmelerinde Pazarlamanın Temelleri ve İki Farklı Pencereden Pazarlama Yönetimi: Üretici ve Tüketici Bakış Açısı. C. Avcıkurt, Ş. Demirkol ve B. Zengin (Ed.). Turizm İşletmelerinin Pazarlamasında 7P ve 7C (s. 7-47). Değişim Aktüel Yayınevi, İstanbul, 7-47.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve diğerleri. (2012). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: SPSS Uygulamalı. İstanbul: Sakarya Kitabevi.
• Armağan, E. ve Karatürk, H. E. (2014). Yeşil Pazarlama Faaliyetleri Çerçevesinde Aydın Bölgesindeki Tüketicilerin Çevreye Duyarlı Ürünleri Kullanma Eğilimlerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(1), 1-17.
• Atay, L. ve Dilek, S. E. (2013). Konaklama İşletmelerinde Yeşil Pazarlama Uygulamaları: Ibis Otel Örneği. Suleyman Demirel University Journal of Faculty of Economics & Administrative Sciences, 18(1), 203-219.
• Avci, U. (2005). Konaklama İşletmelerinde Finansal ve Finansal Olmayan Performans Ölçümüne İlişkin Bir Alan Araştırması. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 2(1), 5-11.
• Avci, U., Madanoglu, M. ve Okumus, F. (2011). Strategic Orientation and Performance of Tourism Firms: Evidence From a Developing Country. Tourism Management, 32(1), 147-157.
• Ay, C. ve Ecevit, Z. (2005). Çevre Bilinçli Tüketiciler. Akdeniz Üniversitesi İİBF Dergisi, 10, 238-263.
• Aydemir, B. A. (2008). İşletmelerin Yeni Rekabet Aracı Olarak Kurumsal İtibar. İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 10(2), 27-53.
• Aykan, E. ve Sevim, B. (2013). Konaklama İşletmelerinde Çevre Yönetimi Uygulamaları ve Algılanan Kurumsal İtibar Üzerindeki Etkisi: Kayseri ve Nevşehir Otelleri Üzerinde Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 5(3), 93-113.
• Ayuso, S. (2006). Adoption of Voluntary Environmental Tools for Sustainable Tourism: Analysing the Experience of Spanish Hotels. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 13(4), 207-220.
• Bagur-Femenías, L., Martí, J. ve Rocafort, A. (2015). Impact of Sustainable Management Policies on Tourism Companies' Performance: the Case of the Metropolitan Region of Madrid. Current Issues in Tourism, 18(4), 376-390.
• Banerjee, S. B., Iyer, E. S. ve Kashyap, R. K. (2003). Corporate Environmentalism: Antecedents and Influence of Industry Type. Journal of Marketing, 67(2), 106-122.
• Barney, J. (1991). Firm Resources and Sustained Competitive Advantage. Journal of Management, 17(1), 99-120.
• Baumgartner, H. ve Homburg, C. (1996). Applications of Structural Equation Modeling in Marketing and Consumer Research: A Review. International Journal of Research in Marketing, 13(2), 139-161.
• Bayram, N. (2010). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş Amos Uygulamaları. Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Bekiş, T., Bayram, A. ve Şeker, M. (2013). Kurumsal İtibarın İşgören Performansı Üzerindeki Etkisinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 5(2), 19-27.
• Belz, F. M. ve Peattie, K. (2009). Sustainability Marketing: A Global Perspective. Chichester: Wiley.
• Brammer, S. J. ve Pavelin, S. (2006). Corporate reputation and social performance: The importance of fit. Journal of Management Studies, 43(3), 435-455.
• Bronn, C., ve Bronn, P. S. (2015). A Systems Approach to Understanding how Reputation Contributes to Competitive Advantage. Corporate Reputation Review, 18(2), 69-86.
• Bulut, Z. A. (2004). Küresel Rekabet. Mevzuat Dergisi, 7(75), 1-12.
• Carmeli, A. ve Tishler, A. (2005). Perceived Organizational Reputation and Organizational Performance: An Empirical Investigation of Industrial Enterprises. Corporate Reputation Review, 8(1), 13-30.
• Carmona-Moreno, E., Cespedes-Lorente, E. J., ve De Burgos-Jimenez, J. (2004). Environmental Strategies in Spanish Hotels: Contextual Factors and Performance. Service Industries Journal, 24(3), 101-130.
• Chan, E. S. (2008). Barriers to EMS in the Hotel Industry. International Journal of Hospitality Management, 27(2), 187-196.
• Chan, E. S. (2011). Implementing Environmental Management Systems In Small-and Medium-Sized Hotels: Obstacles. Journal of Hospitality & Tourism Research, 35(1), 3-23.
• Chan, W. ve Wong, K. (2006). Estimation of Weight of Solid Waste: Newspapers in Hong Kong Hotels. Journal of Hospitality & Tourism Research, 30(2), 231-245.
• Chen, Y. S. (2008). The Positive Effect of Green Intellectual Capital on Competitive Advantages of Firms. Journal of Business Ethics, 77(3), 271-286.
• Chen, Y.-C. ve Chen, Y.-T. (2012). The Advantages of Green Management for Hotel Competitiveness in Taiwan: In the Viewpoint of Senior Hotel Managers. Journal of Management and Sustainability, 2(2), 211-218.
• Cheng, B. L. C. ve Rashid, Md. Z. A. (2013). Service Quality and the Mediating Effect of Corporate Image on the Relationship Between Customer Satisfaction and Customer Loyalty in the Malaysian Hotel Industry. Gadjah Mada International Journal of Business, 15(2), 99-112.
• Chi, C. G. ve Gursoy, D. (2009). Employee Satisfaction, Customer Satisfaction, and Financial Performance: An Empirical Examination. International Journal of Hospitality Management. 28(2), 245-253.
• Coşar, Y. (2008). Otel İşletmelerinde Rekabet Üstünlüğünü Etkileyen Faktörler: Yöneticiler Üzerine Bir Araştırma. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 19(1), 45-56.
• Cronin Jr, J. J. ve Taylor, S. A. (1992). Measuring Service Quality: A Reexamination and Extension. The Journal of Marketing, 56(3), 55-68.
• Çatı, K., Kethüda, Ö. ve Faikoğlu, S. (2012). Otel İşletmelerinin Pazarlama Birimi Yapılarına Göre Performanslarının Değerlendirilmesi. AİBÜ-İİBF Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(Özel Sayı), 23-42.
• Çelik, H. E. ve Yılmaz, V. (2013). Lisrel 9.1 ile Yapısal Eşitlik Modellemesi: Temel Kavramlar Uygulamalar-Programlama. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Dinçer, Ö. (2003). Stratejik Yönetim ve İşletme Politikası (6. Baskı). İstanbul: Beta Yayınevi.
• Doll, W.J., Xia, W. ve Torkzadeh, G. (1994). A Confirmatory Factor Analysis of the End-User Computing Satisfaction Instrument, MIS Quarterly 18(4), 357–369.
• Duranlar, S. (2014). Pazarlama ve Çevresi. M. Bozkurt (Ed.). Meslek Yüksek Okulları İçin Pazarlama (s. 23-52). İstanbul: Paradigma Akademi Yayınları.
• Durmuş, B., Yurtkoru, E. ve Çinko, M. (2013). Sosyal Bilimlerde SPSS'le Veri Analizi. İstanbul: Beta.
• Eren, D. ve Yılmaz, İ. (2008). Otel İşletmelerinde Yeşil Pazarlama Uygulamaları: Nevşehir İli Örneği. 13. Ulusal Pazarlama Kongresi, Nevşehir.
• Eroğlu, E. ve Solmaz, B. (2012). Kurumsal İtibar Araştırması ve Bir Uygulama Örneği. Gümüşhane Üniversitesi İletişim, 1(4), 1-18.
• Fombrun, C. J. (1996). Reputation: Realizing Value from the Corporate Image. Cambridge, MA: Harvard Business School Press.
• Fombrun, C.J. ve Shanley, M. (1990). What’s in A Name? Reputation Building and Corporate Strategy. Academy of Management Journal, 33(2), 233–258.
• Fornell, C. ve Larcker, D. (1981). Evaluating Structural Equation Models with Unobservable Variables and Measurement Error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50.
• Forsyth, T. (1995). Business Attitudes to Sustainable Tourism: Self‐Regulation in the UK Outgoing Tourism Industry. Journal of Sustainable Tourism, 3(4), 210-231.
• Fraj, E., Matute, J. ve Melero, I. (2015). Environmental Strategies and Organizational Competitiveness in the Hotel Industry: The Role of Learning And Innovation As Determinants of Environmental Success. Tourism Management, 46 (February 2015), 30-42.
• Fryxell, G.E. ve Wang, J. (1994). The Fortune Corporate Reputation Index, Reputation for What?. Journal of Management, 20(1), 1–14.
• Garcia-Pozo, A., Sanchez-Ollero, J. L. ve Marchante-Mera, A. (2014). Environmental Good Practices, Quality Certifications and Productivity in the Andalusian Hotel Sector. International Journal of Environmental Research, 8(4), 1185-1194.
• Gil, M. J. A., Jimenez, J. B. ve Lorente, J. J. C. (2001). An Analysis of Environmental Management, Organizational Context And Performance of Spanish Hotels. Omega-International Journal of Management Science, 29(6), 457-471.
• Goodman, A. (2000). Implementing Sustainability in Service Operations at Scandic Hotels. Sustainable Business, 30(3), 202-214.
• Grimmer, M. ve Bingham, T. (2013). Company Environmental Performance And Consumer Purchase Intentions. Journal of Business Research, 66(10), 1945-1953.
• Grundey, D. ve Zaharia, R. M. (2008). Sustainable Incentives in Marketing And Strategic Greening: The Cases of Lithuania and Romania. Technological and Economic Development of Economy, 14(2), 130-143.
• Hacıoğlu, N. ve Girgin, G. (2008). Sürdürülebilir Turizm Kapsamında Yeşil Pazarlamanın Yeri ve Önemi. 13. Ulusal Pazarlama Kongresi Sürdürülebilirlik ve Pazarlama Bildiri Kitabı (s. 417-422). Nevşehir.
• Hair, J., Anderson, R., Tatham, R. ve Black, W. (1998). Multivariate Data Analysis. New York: Prentice Hall.
• Helm, S. (2007). The Role of Corporate Reputation In Determining Investor Satisfaction and Loyalty. Corporate Reputation Review, 10(1), 22-37.
• Henseler, J., Ringle, C. M. ve Sarstedt, M. (2015). A New Criterion for Assessing Discriminant Validity in Variance-Based Structural Equation Modeling. Journal of the Academy of Marketing Science. 43(1), 115–135.
• Hong, S. C. ve Goo, Y. J. J. (2004). A Casual Model of Customer Loyalty in Professional Service Firms: An Empirical Study. International Journal of Management, 21(4), 531-540.
• Hooley, G. J., Greenley, G. E., Cadogan, J. W. ve Fahy, J. (2005). The Performance Impact of Marketing Resources. Journal of Business Research, 58(1), 18-27.
• Hu, H., Kandampully, J., ve Juwaheer, T. D. (2009). Relationships and Impacts of Service Quality, Perceived Value, Customer Satisfaction, and Image: An Empirical Study. Service Industries Journal, 29(2), 111-125.
• Kandampully, J. ve Hu, H. (2007). Do Hoteliers Need to Manage Image to Retain Loyal Customers. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 19(6), 435-443.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kasim, A. (2007). Towards A Wider Adoption of Environmental Responsibility in the Hotel Sector. International Journal of Hospitality & Tourism Administration, 8(2), 25-49.
• Kassinis, G. I. ve Soteriou, A. C. (2003). Greening the Service Profit Chain: The Impact of Environmental Management Practices. Production and Operations Management, 12(3), 386-403.
• Kim, H. ve Kim, W.G. (2005). The Relationship Between Brand Equity and and Firm’s Performance in the Luxury Hotels And Chain Restourants. Tourism Management, 26(4), 549-560.
• Kirk, D. (1995). Environmental Management in Hotels. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 7(6), 3-8.
• Kirk, D. (1998). Attitudes to Environmental Management Held by A Group of Hotel Managers in Edinburgh. International Journal of Hospitality Management, 17(1), 33-47.
• Kocagöz, E. (2011). Güncel Bir Konu Olarak Değil Sürekli Bir Yaklaşım Olarak Yeşil Pazarlama. Ç. Taşkın (Ed.). Güncel Pazarlama Yaklaşımları içinde (s. 47-78). Bursa: Alfa Aktüel.
• Kozak, N. (2010). Turizm Pazarlaması (3. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2015a). Çevreye Duyarlılık Kampanyası (Yeşil Yıldız). Erişim tarihi: 10.03.2015, http://www.ktbyatirimisletmeler.gov.tr/TR,11596/cevreye-duyarlilik-kampanyasi-yesil-yildiz.html.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2015b). Yeşil Yıldız Bilgi Broşürü. Erişim tarihi: 28.04.2015, http://tuyup.turizm.gov.tr/Yayinlar/Yeşil%20Yıldız%20Bilgi%20Broşürü.pdf.
• Leonidou, L. C., Leonidou, C. N., Fotiadis, T. A. ve diğerleri. (2013). Resources and Capabilities As Drivers of Hotel Environmental Marketing Strategy: Implications for Competitive Advantage and Performance. Tourism Management, 35, 94-110.
• Lin, C.-T. ve Wu, C.-S. (2008). Selecting A Marketing Strategy For Private Hotels in Taiwan Using The Analytic Hierarchy Process. The Service Industries Journal, 28(8), 1077-1091.
• Lopez-Gamero, M. D., Claver-Cortes, E., ve Molina-Azorin, J. F. (2011). Environmental Perception, Management, and Competitive Opportunity in Spanish Hotels. Cornell Hospitality Quarterly, 52(4), 480-500.
• Menon, A., Menon, A., Chowdhury, J. ve Jankovich, J. (1999). Evolving Paradigm for Environmental Sensitivity in Marketing Programs: A Synthesis of Theory and Practice. Journal of Marketing Theory & Practice, 7(2), 1-15.
• Meydan, C. H. ve Şeşen, H. (2015). Yapısal Eşitlik Modellemesi AMOS Uygulamaları. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Middleton, V. ve Clarke, J. (2001). Marketing in Travel and Tourism. Oxford: Butterworth-Heinemann.
• Miles, M. P., ve Covin, J. G. (2000). Environmental Marketing: A Source of Reputational, Competitive, and Financial Advantage. Journal of Business Ethics, 23(3), 299-311.
• Molina-Azorin, J. F., Tarí, J. J., Pereira-Moliner, J., Carmona-Gamero, M. D. ve diğerleri. (2015). The Effects of Quality and Environmental Management on Competitive Advantage: A Mixed Methods Study in the Hotel Industry. Tourism Management, 50, 41-54.
• Mucuk, İ. (2009). Pazarlama İlkeleri (17. Baskı). İstanbul: Türkmen Yayınevi.
• Nicholls, S. ve Kang, S. (2012). Going Green: the Adoption of Environmental Initiatives in Michigan's Lodging Sector. Journal of Sustainable Tourism, 20(7), 953-974.
• Öktem, S. V. (2001). Marketing Orientation and Business Performance of the Five Star Hotels in Turkey. Maltepe Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Dergisi, 1 (1), 1-16.
• Parasuraman, A., Zeithaml, V. A., ve Berry, L. L. (1988). Servqual. Journal of Retailing, 64(1), 12-40.
• Peattie, K. (2001). Towards Sustainability: The Third Age of Green Marketing. Marketing Review, 2(2), 129-146.
• Peng, L. ve Sanhaji, Z. (2010). Green Initiatives in the U.S. Lodging Industry. Cornell Real Estate Review, 8, 64-77.
• Polonsky, M. (1994). An Introduction To Green Marketing. Electronic Green Journal, 1(2), 1-10.
• Polonsky, M. (1995). Cleaning Up Green Marketing Claims: A Practical Checklist. M. Polonsky ve A. T. Mintu-Wimsatt (Ed.).
• Environmental Marketing: Strategies, Practice, Theory And Research (s. 199-223). Binghamton, NY: The Haworth Press.
• Porter, M. E. (1985). Competitive Advantage: Creating And Sustaining Superior Performance. New York: The Free Press.
• Porter, M. E. ve Kramer, M. R. (2006). Strategy and Sosciety, The Link Between Competitive Advantage and Corporate Social Responsibility. Harvard Business Review, 85(12), 78-91.
• Porter, M. ve Van der Linde, C. (1995). Green and Competitive: Ending the Stalemate. Business and the Environment. E. F. M. Wubben (Ed.). The Dynamics of the Eco-Efficient Economy (s. 61-77). Cheltenham, UK: Edward Elgar.
• Punitha, S. ve Rasdi, R. M. (2013). Corporate Social Responsibility: Adoption of Green Marketing by Hotel Industry. Asian Social Science, 9(17), 79-93.
• Revilla, G., Dodd, T. H. ve Hoover, L. C. (2001). Environmental Tactics Used by Hotel Companies in Mexico. International Journal of Hospitality & Tourism Administration, 1(3-4), 111-127.
• Rivera, J. (2004). Institutional Pressures and Voluntary Environmental Behavior in Developing Countries: Evidence From The Costa Rican Hotel Industry. Society and Natural Resources, 17(9), 779-797.
• Saçılık, M. Y. ve Çevik, S. (2014). Çevreye Duyarlı Otelcilik Kapsamında Yeşil Yıldız Uygulaması: Antakya Güngör Palace Örneği. The 9th International Conference: New Perspectives In Tourism And Hospitality, Burhaniye, Balıkesir.
• Saeidi, S. P., Sofian, S., Saeidi, P., Saeidi, S. P., ve Saaeidi, S. A. (2015). How Does Corporate Social Responsibility Contribute to Firm Financial Performance? The Mediating Role Of Competitive Advantage, Reputation, and Customer Satisfaction. Journal of Business Research, 68(2), 341-350.
• Sanchez-Ollero, J. L., Garcia-Pozo, A. ve Marchante-Mera, A. (2014). How Does Respect for the Environment Affect Final Prices in the Hospitality Sector? A Hedonic Pricing Approach. Cornell Hospitality Quarterly, 55(1), 31-39.
• Selvi, M. S. ve Ercan, F. (2006). Otel İşletmelerinde Müşteri Sadakatinin Değerlendirilmesi: İstanbul’daki Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Uygulama. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (15), 159-188.
• Shore, L. M. ve Wayne, S. J. (1993). Commitment and Employee Behavior: Comparison of Affective Commitment and Continuance Commitment with Perceived Organizational Support. Journal of Applied Psychology, 78(5), 774-780.
• Soyer, A. ve Erkut, H. (2008). Organizasyonlar İçin Rekabet Üstünlüğü Modeli Oluşturulması. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(4), 36-47.
• Su, L., Swanson, S. R., Chinchanachokchai, S., Hsu, M. K., ve Chen, X. (2016). Reputation and Intentions: The Role Of Satisfaction, Identification, and Commitment. Journal of Business Research. 69, 3261–3269.
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal Eşitlik Modeline Giriş. Ankara: Ekinoks Eğitim Danışmanlık. Tenekecioğlu, B. (2004). Pazarlama Konusu ve Pazarlama Yönetimi. B. Tenekecioğlu (Ed.), Pazarlama Yönetimi (s. 1-14). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Türk Dil Kurumu. (2016). Büyük Türkçe Sözlük. Erişim tarihi: 10.01.2016, http://www.tdk.gov.tr/index. php?option=com_bts.
• Tzschentke, N. A., Kirk, D., ve Lynch, P. A. (2008). Going Green: Decisional Factors in Small Hospitality Operations. International Journal of Hospitality Management, 27(1), 126-133.
• Uydacı, M. (2011). Yeşil Pazarlama. İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• Ülgen, H. ve Mirze, S. K. (2004). İşletmelerde Stratejik Yönetim. İstanbul: Arıkan Basım Yayım Dağıtım. Varinli, İ. (2012). Pazarlamada Yeni Yaklaşımlar (3. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Voorhees, C.M., Brady, M.K., Calantone, R. ve diğerleri. (2015). Discriminant Validity Testing in Marketing: An Analysis, Causes For Concern, and Proposed Remedies. Journal of the Academy of Marketing Science, 44(1), 119-134.
• Wang, C. (2014). How Relational Capital Mediates the Effect of Corporate Reputation On Competitive Advantage: Evidence From Taiwan High-Tech Industry. Technological Forecasting & Social Change, 82(February 2014), 167-176.
• Whetten, D. A., Rands, G. ve Godfrey, P. (2002). What Are the Responsibilities of Business to Society. A. Pettigrew, H. Thomas ve R. Whittington (Ed.). Handbook of Strategy and Management (s. 373-408). London: Sage Publications.
• Worcester, R. (1994). Public Opinion on Environmental Issues. B. Taylor, S. Hutchinson, S. Pollock, R. Tapper (Ed.). Environmental Management Handbook (s. 8-27). London: Pitman.
• Zerenler, M., Türker, N. ve Şahin, E. (2007). Küresel Teknoloji, Araştırma-Geliştirme (Ar-Ge) ve Yenilik İlişkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(1), 653-667.
• Zhang, Y. (2009). A Study of Corporate Reputation’s Influence on Customer Loyalty Based on PLS-SEM Model. International Business Research, 2(3), 28-35.