Mysticism in Aldoux Huxley’s Time Must Have a Stop and Peyami Safa’s Matmazel Noraliya’nın Koltuğu

Yıl 2018, Sayı: 41, 71 - 82, 30.06.2018

Victoria Bilge Yılmaz

Öz

Heavy dependence on rational thinking in the last two centuries cultivated an opposition which had a tendency to search for a spiritual alternative. Mysticism that has been experienced before has proved itself as one of these alternatives and it has become an inseparable part of literature. Such authors like Aldoux Huxley in England and Peyami Safa in Turkey creatively used their imagination to con vey mystic experiences to their readers. These mystic experiences in their works attempt to compensate for the spirituality that has been lost in the perennial life struggles generated by the modernity. This article aims to bring Huxley’s novel Time Must Have a Stop and Safa’s novel Matmazel Noraliya’nın Koltuğu in order to analyse the ubiquitous sense of mysticism projected through the conscious loss of subjectivity and time. 

Anahtar Kelimeler

Aldoux Huxley, Peyami Safa, Time Must Have a Stop, Matmazel Noraliya’nın Koltuğu, mysticism

Aldoux Huxley’in Time Must Have a Stop ve Peyami Safa’nın Matmazel Noraliya’nın Koltuğu Romanlarında Mistisim

Öz

Son iki yüzyılda güç kazanan rasyonel düşünceye karşı artan ilgi manevi bir arayış eğilimine olan bir karşı ilginin oluşmasına neden olmuştur. Bu arayışın neticesi olarak zaten var olan mistisizm bir çözüm olarak görülmüş, edebiyatın ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. İngiltere’de Aldoux Huxley ve Türkiye’de Peyami Safa gibi yazarlar okuyucularına mistik olayları anlatmak için hayal güçlerini yaratıcı bir şekilde kullanmışlardır. Yazılarındaki mistik olaylar, modernliğin oluşturduğu hayat mücadeleleri sırasında kaybolan maneviyatı telafi etmeyi amaçlamaktadır. Bu makale, öznellik ve zaman kavramlarının bilinçli bir şekilde kaybedilmesi ile oluşan mistisizme dair Huxley’in Time Must Have a Stop ve Safa’nın Matmazel Noraliya’nın Koltuğu romanlarını karşılaştırmalı olarak incelemiştir.

Anahtar Kelimeler

Aldoux Huxley, Peyami Safa, Time Must Have a Stop, Matmazel Noraliya’nın Koltuğu, mysticism

Kaynakça

• Aksoy, Sureyya Elif. (2008), “Muslim-Christian Dialogue in Peyami Safa’s The Armchair of Mademoiselle Noraliya”, Journal of Interdisciplinary Studies, XX. ½.
• Bhat, Yashoda. (1991), “Aldous Huxley: The Essay and the Novel”, Aldous Huxley and George Orwell: A Comparative Study of Satire in Their Novels, New Delhi: Sterling.
• Birnbaum, Milton. (2006), “The Nature of Reality”, Aldous Huxley: A Quest for Values, New Brunswick: Transaction Publishers. Deery, June. (1996), “Mysticism”, Aldous Huxley and the Mysticism of Science, London: Macmillan.
• Forman, Robert KC. (1998), “What does mysticism have to teach us about consciousness?”, Journal of Consciousness Studies, 5.2.
• Garrett Izzo, David. (2009), The Influence of Mysticism on 20th Century British and American Literature, Jefferson: McFarland & Company.
• Goodrich, Janet L. (1999), “Bringing Order Out of Chaos: Huxley’s Time Must Have a Stop and Vedanta”, Extrapolation, 40.2.
• Huxley, Aldous. (1944), Time Must Have a Stop, London: Harper and Brothers Publishers.
• Kantarcıoğlu, Sevim. (2007), Türk ve Dünya Romanlarında Modernizm, İstanbul: Paradigma.
• Leal, Barry. (1996), “Life as Time’s Fool: Time in Aldous Huxley’s Novels”, Critical Essays on Aldoux Huxley, New York: G.K.Hall and Co.
• Moran, Berna. (1990), Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış, Cilt 1, İletişim Yayınları.
• Russel, Bertrand. (2013), Mysticism and Logic, Courier Corporation.
• Safa, Peyami. (2006), Matmazel Noraliya’nın Koltuğu, İstanbul: Ötüken.
• Spencer, Sidney. (2016), Mysticism in world religion, Penguin Books Limited.
• Spurgeon, Caroline F. E. (1913), Mysticism in English Literature, Cambridge University Press.
• Tekin, Mehmet. (1990), Peyami Safa’nın Roman Sanatı ve Romanları Üzerinde bir Araştırma, Konya: Selçuk University Press.
• Underhill, Evelyn. (1920), The Essentials of Mysticism and Other Essays, JM Dent et Sons.