Feminist Teori Işığında Muğla Masallarında Kadın Algısı

Yıl 2018, Sayı: 42 Kadın Çalışmaları Özel Sayısı, 163 - 186, 18.09.2018

Jülide Erken

Öz

İnsan
gerçekliğini en iyi yansıtan tür olan masal, sembolik bir yapıya sahip olduğu
için söylemek istenilenin dolaylı olarak anlatılmasını ve farklı bakış açıları
ile yorumlanmasını sağlamıştır. Halkbilimi alanında yapılan çalışmalarla ortaya
konulan teoriler masalları farklı yönlerden ele alıp incelemeyi mümkün
kılmıştır. Bu teorilerden biri olan “Feminist Teori” kadın haklarının
savunulması doğrultusunda ortaya çıkmış, temelde kadın-erkek cinsiyet
eşitliğini savunmuş ve biyolojik kimliğin dışında toplum tarafından verilen
cinsiyetçi kimliğin üzerinde durmuştur. Cinsiyetçi kimliğin edebî eserlerde öne
çıkmasıyla da “Feminist Eleştiri” doğmuştur. Toplumun kültürel belleğini
asırlar boyunca devam ettiren ve ataerkil bir atmosfere sahip olan masallar da
bu edebî ürünlerden biridir. Kadınların masallardaki konumu ve rolü feminist
kuram ile incelendiğinde masalların başka bir yüzü ortaya çıkmaktadır.

                Bu çalışmada masal, masallarda
kadının yeri, Feminist teori, toplumsal cinsiyetçilik hakkında bilgi
verildikten sonra kadın tipinin daha çok öne çıktığı üç Muğla masalı: Tın
Tın Kabacık, Gül Güzeli ve Dulkarıoğlu Mehmet’in Karısı masalları kesitlere
ayrılacak ve Feminist teori ışığında incelenecektir. 

Anahtar Kelimeler

Muğla Masalları, Feminist Teori, Toplumsal Cinsiyet, Kadın Kimliği, Sembolik Dil

Kaynakça

• Aktaş, G. (2013), “Feminist Söylemler Bağlamında Kadın Kimliği: Erkek Egemen Bir Toplumda Kadın Olmak”, Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cilt:30 Sayı: 1
• Alptekin, A. B. (2002), Taşeli Masalları, Akçağ Yayınları, Ankara
• Bilkan, A. F. (2001), Masal Estetiği, Timaş Akademi Yayınları, İstanbul
• Bora, A. (2010), Kadınların Sınıfı, İletişim Yayınları, İstanbul
• Boratav, P. N. (2000), 100 Soruda Türk Halk Edebiyatı, Gerçek Yayınevi, İstanbul
• Campbell, J. (1995), İlkel Mitoloji, İmge Kitabevi, Ankara
• ¬_____. (2010), Kahramanın Sonsuz Yolculuğu, Kabalcı Yayınevi, İstanbul.
• Çobanoğlu, Ö. (2016), Halkbilimi Kuramları ve Araştırma Yöntemleri Tarihine Giriş, Akçağ Yayınları, Ankara.
• Çoruhlu, Y. (2015), Türk Mitolojisinin Ana Hatları, Kabalcı Yayıncılık, Ankara
• Davidoff, L. (2002), Feminist Tarihyazımında Sınıf ve Cinsiyet, İletişim Yayınları, İstanbul
• Yuval-Davis, N. (2003), Cinsiyet ve Millet, İletişim Yayınları, İstanbul
• Donovan, J. (1997), Feminist Teori, İletişim Yayınları, İstanbul
• Dursun, A. (2008), Keloğlan Masallarının Tespiti ve Tasnifi, Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla
• Elçin, Ş. (1986), Halk Edebiyatına Giriş, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara
• Eliuz, Ü. (2011), “Cinsel Kimlik Paniği: Kadın Olmak”, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Cilt: 6/3
• Ergun, P. (2004), Türk Kültüründe Ağaç Kültü, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara
• Fromm, E. (1992), Rüyalar, Masallar, Mitoslar, Arıtan Yayınevi, İstanbul
• Gezgin, İ. (2007), Masalların Şifresi, Sel Yayıncılık, İstanbul
• Graber, G. H. (1998), Kadın Psikolojisi, Cem Yayınevi, İstanbul
• Gün, B. (2008), Masallara Feminist Bir Bakış ve Cinsiyet Meseleleri, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
• Günay, U. (1998), Türk Dünyası El Kitabı, Cilt: 3, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara
• Karadavut, Z., Yeşildal, Ü. Y. (2007), “Anadolu-Türk Folklorunda Geyik”, Millî Folklor, Yıl: 19, Sayı: 76
• Moran, B. (2014), Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, İletişim Yayınları, İstanbul
• Ögel, B. (2010), Türk Mitolojisi, I. Cilt, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara
• Ölçer Özünel, E. (2017), Masal Mekânında Kadın Olmak, Geleneksel Yayıncılık, Ankara
• Önal, M. N. (2011), Muğla Masalları, Muğla Üniversitesi Yayınları, Muğla
• _____. (2013), “Masalların Sembolik Dili”, Türk Halk Edebiyatı İncelemeleri Saim Sakaoğlu Armağanı, (Ed.) Metin Ergun, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, Ankara
• Seyidoğlu, B. (1986), Masal, Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, Cilt: 6, İstanbul
• Sezer, M. Ö. (2017), Masallar ve Toplumsal Cinsiyet, Kor Kitap, İstanbul
• Şimşek, E. (2001), Yukarıçukurova Masallarında Motif ve Tip Araştırması, Cilt: 2, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.