Erken Cumhuriyet Döneminde Ernst Arnold Egli’nin Köy İlkmektep Planları ve Eğitimin Önemi

Yıl 2020, Cilt: 21 Sayı: 47, 252 - 277, 31.12.2020

Murat Erdal Dere Murat Oral

Öz

Türkiye’de Cumhuriyet’in kurulması ile birlikte modern ulus devletin inşa edilmesi için eğitim, mimari, hukuk, kamu yönetimi gibi pek çok alanda önemli projeler hayata geçirilmiştir. Ülke nüfusunun büyük oranda kırsal alanlarda yaşıyor olması köylerde eğitimi gündeme getirmiştir. Erken Cumhuriyet olarak anılan bu dönemde başkent Ankara merkezli kent planı ve modern mimari uygulamalarıyla modern (Batılı) kentlerin kurulması için ülkemize davet edilen mimarlardan İsviçreli Ernst A. Egli, köy ilkokul planları yapması için görevlendirilmiştir. Ernst A. Egli genç denebilecek yaşta Türkiye’ye gelerek gerek mimari eserleriyle gerek Güzel Sanatlar Akademisi’ndeki mimarlık eğitiminde yapmış olduğu sade ve akılcı reform hamleleriyle gerekse Millî Eğitim Bakanlığındaki Danışmanlığı esnasında Anadolu’nun en ücra köylerinde dahi inşa edilmesi kolay ilkokul tip projeleri hazırlamasıyla genç rejimin ülküsünün gerçekleşmesine katkılarda bulunmuştur. Erken Cumhuriyet Döneminde yeni ulusun inşasında eğitim, öğretime büyük önem verilmiş, bu hizmetlerin yürütüleceği mekânların planlanmasında modern mimari öne çıkmıştır. Bu çalışmada dönemin ideolojik ve siyasi yaklaşımlarını yansıtan eğitim kurumlarından Ernst A. Egli’nin köy ilkokul planları ve eğitime verilen önem tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Cumhuriyet, Egli, Mimarlık, Osmanlı, Köy Okul Planları

Kaynakça

• Atalay Franck Oya, Architektur und Politik: Ernst Egli und die türkische Moderne 1927-40, s. 88 Batur Afife, M. Vedat Tek, Kimliğin İzinde Bir Mimar, s. 236 Ernst Egli, Kritik der protestantischen Baukunst (bis zum Anfang des 19. Jahrhunderts), Doktora Tezi, 1925, Viyana, s. 54 Maarif Vekaleti İlk Tedrisat Dairesi, İlkmektep Planları Albümü, 1933, Ankara Ernst Egli, Mimarlıkta Maksadın Düşüncesi, Türk Yurdu, Ağustos 1930, Sayı 32-226, s.33-36 Ernst Egli, Mimari Muhit, Türk Yurdu, Haziran 1930, Sayı 30-224, s.23-24