Türkiye’de Grev Hakkını Düzenleyen Kuralların ILO Normları ile Uyumu

Yıl 2023, Cilt: 24 Sayı: 53, 87 - 106, 31.12.2023

M. Seyyid Yelek

Öz

İşçilerin ekonomik, sosyal ve mesleki çıkarlarını korumak ve geliştirmek amacıyla başvurdukları en önemli araçlardan biri olan grev, uluslararası hukukta temel bir hak olarak tanınmıştır. Bu kapsamda grev hakkına yönelik içtihatların oluşumunda Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) önemli bir konum üstlenmiştir. Örgütün denetim organları yıllar boyunca yürüttükleri çalışmalar ve ele aldıkları davaların neticesinde grev hakkına yönelik mevzuatın oluşumunda belirleyici olmuştur. ILO yürüttüğü çalışmalar ile bir yandan grev hakkını güvence altına alırken diğer yandan bu hakkın kullanımına yönelik çeşitli sınırlamalar da getirmiştir. ILO, böylelikle çalışma hayatındaki tarafların talepleri karşısında bir denge kurmaya çalışmış ve grev hakkının sınırsız bir hak olmadığını vurgulamıştır. ILO’ya üye olan ve örgütün birçok sözleşmesine taraf olan Türkiye’de grev 1961 Anayasası ile bir hak olarak kabul edilmiştir. Çalışmanın amacı Türkiye’de grev hakkını düzenleyen kuralların ILO normları ile olan uyumunu incelemektir. Çalışmada Türkiye’de grev hakkının gerek düzenleniş gerekse uygulanış şekliyle, birçok açıdan ILO’nun çizdiği sınırların ötesinde kısıtlamalar içerdiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Grev Hakkı, Uluslararası Çalışma Örgütü, İşçi Sendikaları.

Kaynakça

• Bellace, J. (2014). The ILO and the Right to Strike. International Labour Review, 153:1, 29–70.
• Caniklioğlu, N. (2013). 6356 Sayılı Kanuna Göre Grev Yasakları ve Grevin Ertelenmesi. Çalışma ve Toplum, 2013/4, 289-316.
• Çelik, A. (2008). Milli Güvenlik Gerekçeli Grev Ertelemeleri. Çalışma ve Toplum, 2008/3, 87-132.
• Çelik, N. (2011). İş Hukuku Dersleri. 24. Basım. İstanbul: Beta Yayınları.
• Dereli, T. (2008). Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Normları Açısından Türkiye'de Sendika Özgürlükleri Ve Yeni Yasa Taslağının Değerlendirilmesi. Sosyal siyaset Konferansları Dergisi, 54, 215-231.
• Dereli, T. (2013). 6356 Sayılı Yeni Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu: Genel Bir Değerlendirme. Çalışma ve Toplum, 2013/1, 41-64.
• Docherty, J.C. (2004). Historical Dictionary of Organized Labor. Second Edition. Lanham, Scarecrow Press.
• Etci, H. (2020). Sendikal Kriz Çıkmazında Sendikalara Yönelik Algı ve Y Kuşağı: Eskişehir Örneği. Bursa: Ekin Yayınevi.
• Garcia, J.A.L. (2017). The Right to Strike as a Fundamental Human Right: Recognition and Limitations in International Law. Revista Chilena de Derecho, 44:3, 781-804.
• Gernigon, B.; Odero, A. and Guido, H. (2000). ILO Principles Concerning the Right to Strike. Geneva, ILO.
• ILO. (1988). Reports of the Committee on Freedom of Association: 260th Report. Geneva, ILO.
• ILO. (1994). General Survey 1994: Freedom of Association and Collective Bargaining. Geneva, ILO.
• ILO. (2006). The Right to Strike: Document for the Use of the Committee on Freedom of Association. Geneva.
• ILO. (2012). Report of the Committee on the Application of Standards. Provisional Record 19(Rev), Part 1. Geneva.
• ILO. (2018). Compilation of decisions of the Committee on Freedom of Association. Sixth Edition. Geneva.
• IOE. (2014). Do ILO Conventions 87 and 98 Recognise A Right to Strike?. Geneva.
• Kaya, P.A. (2001). 2000’li Yıllarda Türkiye’nin ILO Serüvenine Kısa Bir Bakış. Çimento İşveren Dergisi, 15(4), 14-21.
• Kutal, M. (2019). ILO Sendika Özgürlüğü Komitesi’nin Grev Hakkına İlişkin Önemli Bazı Kararları. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 77, 1-19.
• Öztürk, B. (2016). Karşılaştırmalı Hukuk ve Türk Hukukunda Grev (Toplu Eylem) Hakkının Değerlendirilmesi: Üç Farklı Yargıtay Kararı Işığında Toplu Eylem Hakkı. Çalışma ve Toplum, 2016/4, 1793-1836.
• Servais, J.M. (2009). ILO Law and the Right to Strike. Canadian Labour Law and Employment Journal. 15, 147-163.
• Simamba B.H. (1988). The ILO and the Right to Strike. Zimbabwe Law Review, 6, 95-106.
• Sur, M. (2009). Siyasi Grev. Çalışma ve Toplum, 2009/4, 11-26.
• Sur, M. (2013). 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun Uluslararası Normlar Açısından Değerlendirilmesi. Çalışma ve Toplum, 2013/4, 317-356.
• Yorgun, S. (2019). 1980 Öncesi Dönemde Geçici Süreyle Grevin Durdurulması ve Yaşanan Sorunlar. Karatahta İş Yazıları Dergisi, S. 14, 55-62.
• Vogt, J.; Bellace, J.; Compa, L.; Ewing, K.D.; Hendy, J.; Lörcher, K. and Novitz, T. (2020). The Right to Strike in International Law. Oxford, Hart Publishing.
• Vogt, S. (2016). The Right to Strike and the International Labour Organisation (ILO). King’s Law Journal, 27:1, 110-131.
• Wisskirchen, A. (2005). The Standard-Setting and Monitoring Activity of the ILO: Legal Questions and Practical Experience. International Labour Review, 144:3, 253-289.