Sağlık Çalışanlarının İstenmeyen Olay Bildirim Sistemine İlişkin Görüş ve Tutumlarının Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 25 Sayı: 54, 14 - 32, 30.06.2024

Hülya Şahin , Mihrican Çelebi , Soner Taslak

Öz

Sağlıkta Kalite Standartlarının temel amaçları olan hasta ve çalışan güvenliğini sağlamak için kurgulanan İstenmeyen Olay Bildirim Sistemleri hasta ve çalışan güvenliği açısından risk oluşturan gerçekleşen ya da potansiyel olayların tespit edilerek sistematik önlemlerin alınabilmesini sağlamaktadır. Hatalardan öğrenme yoluyla istenmeyen olayların önlenmesini sağlayan sistem sağlık çalışanlarının bildirimine dayalı olarak yürütüldüğünden çalışanların sisteme katılım düzeyleri ve sisteme yönelik görüş ve tutumları sistemin amacına ulaşması açısından büyük önem taşımaktadır. Bu araştırmada araştırmanın yapıldığı hastanede hekim, hemşire ve ebe meslek gruplarından sağlık çalışanlarının istenmeyen olay bildirim sistemine ilişkin bilgi ve farkındalık düzeyinin saptanması ayrıca çalışanların sisteme yönelik görüş ve tutumlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden survey (tarama) tekniği, veri toplama aracı olarak da anket kullanılmıştır. Araştırmada kullanılan anket, literatür taraması, benzer çalışmaların incelenmesi ve uzman kişilerin görüşleri alınarak oluşturulmuştur. Araştırma sonucunda araştırmaya katılanlar ağırlıklı olarak konuyla ilgili eğitim aldıklarını, sisteme nasıl bildirim yapacaklarını ve sistemin kapsamını bildiklerini belirtmiş ayrıca sistemin hasta çalışan güvenliği ve sağlık hizmetleri kalitesine olumlu etkisi olacağı görüşünü yansıtmışlardır. Katılımcılar yüksek oranda sistem kapsamına giren bir olay yaşadıklarında ya da şahit olduklarında bildirim yapacakları yönünde görüş bildirmişlerdir ancak bildirimlerin analiz edilmesi ve sonuçlarıyla ilgili geri bildirim sağlanması konusunda kararsız olanlar ve olumsuz görüş bildirenler çoğunluktadır.

Anahtar Kelimeler

Güvenlik, Hasta Güvenliği, Çalışan Güvenliği, İstenmeyen Olay

Etik Beyan

Bu çalışmanın hazırlanma sürecinde etik ilkelere uyulmuştur. Araştırma İzni: Muğla İl Sağlık Müdürlüğü Bilimsel Araştırma Kurulu-31261031-020 sayı-20.09.2017. / Ethical principles were followed during the preparation of this study. Research Permission: Muğla Provincial Directorate of Health Scientific Research Board-31261031-020 number-20.09.2017.

The Evaluation of Opinions and Attitudes of the Healthcare Professional Related Unwanted Events Reporting

Öz

The aim of Undesirable Event Notification System fictionalised to manage the patient and employee safety which the primary aim of Health Quality Standarts is to provide to take systematic measures by determining risky, materialised or potential events. Because of being conducted by health workers notifications, system providing the prevention of undesirable events by learning from the mistakes carries big importance in terms of the level of participation of workers and opinion and attitude directed to system. In this investigation, the determination of knowledge and level of Undesirable Event Notification System of doctors, nurses and midwifes working at the hospital is aimed. In this study, scanning technique as quantitative survey method and questionnare as data collecting method was used. Questionnares literature scan used in this study is constituted by examining of similar studies and receiving opinion of expert persons. At the end of the study, the majority of participants reflected get trained with the subject, how to make a notice to system and acquainted the extent of the system also the positive effect of the system to patient and employee safety and the health quality service. Participants when lived an event entering the system extend or be a witness express an opinion as moving in the direction of declaration but majority of participants were unstable about analyzing the declarations and receiving feedbacks.

Anahtar Kelimeler

Safety, Patient safety, Staff Safety, Safety Reporting System

Kaynakça

• Altındiş, S. (2010), “Sağlık Hizmetlerinde Olay Raporlama ve Hasta Güvenliğine Etkileri”, Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, Sayı 1, sayfa 17-33.
• Cengiz, E., Akyüz İ., Tuzcuoğlu, A. (2015), Bilimsel Araştırma Teknikleri, İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi Yayınları, İstanbul.
• Evans SM, Berry JG, Smith BJ, Esterman A. Attitudes and barriers to incident reporting: A Collaborative Hospital Study. Qual Saf Health Care, 2006; 15; 39-43.
• Güden, E., Öksüzkaya, A., Çetinkara, K. (2011), “Kayseri İli Kamu Hastanelerinde Sağlıkta Kalite Standartlarının Değerlendirilmesi”. 3. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Sözel Bildiriler Kitabı, 24-26 Kasım, Ankara.
• Gürbüz, Z., Yıldırım, H.H. (2014). “Hasta Güvenliği Kültürü Ölçümü: Nazilli Devlet Hastanesi Örneği”. 5. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Sözel Bildiriler Kitabı, 20-22 Kasım, Ankara.
• Mekhjian, H., MD, Bentley T.D., Ahmad A., Marsh, G., (2004), Development of a Web-based Event Reporting System in an Academic Environment, Journey of the American Medical İnformatics Association, Vol. 11, No 1, S.11-18.
• Soydemir, D. (2015). Hekim ve Hemşirelerin Hata Raporlama Engelleri, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Şahin, H. (2012). Sağlık Bakanlığına Bağlı Hastanelerde Toplam Kalite Yönetimi Uygulamalarında Karşılaşılan Engeller, Yüksek Lisans Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı, Muğla.
• TC Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Sağlıkta Kalite ve Akreditasyon Daire Başkanlığı (2012), SKS Işığında Sağlıkta Kalite, Cilt: 2, Ankara.
• Turasan, Altuntaş, B. (2010). Bir Psikiyatri Hastanesinde Hasta Güvenliği Kültürü Düzeyi ve Güvenlik Raporlamanın İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Ünal, A. (2016). Pediatrik Birimlerde Hata Raporlamayı Artırma Stratejilerinin Oluşturulması ve Etkinliğinin Değerlendirilmesi, Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Yıldız, İ., (2015). Hekim ve Hemşirelerin Güvenlik Raporlama Sistemine Katılımının Değerlendirilmesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Sağlıkta Kalite, Akreditasyon ve Çalışan Hakları Daire Başkanlığı (2021) http://kalite.saglik.gov.tr/ (25 Eylül 2023).