Evaluations on an Olive Oil Workshop and Its Units Discovered During the Rescue Excavations in the Water Catchment Area of Derince Dam in Milas

Yıl 2024, Cilt: 25 Sayı: 55, 205 - 227, 31.12.2024

Abuzer Kızıl , Mazlum Çur

https://doi.org/10.70854/sobbiad.1543327

Öz

This study examines the archaeological data uncovered during the rescue excavations carried out in 2014 in the Derince Dam reservoir area, located in Günlük village, Selimiye town, Milas district, Muğla province. Through various survey methods, two distinct archaeological sites were identified. The first site is located on the relocation road between Günlük and Sakarkaya villages, while the second site is situated at the entrance of Günlük village, within the workshop area and its surroundings. Both sites are within the boundaries of a first-degree archaeological conservation area, and excavations have been conducted in the nearby vicinity. As a result of these excavations, a three-section olive oil workshop measuring approximately 20x10 meters, along with residential areas and mosaic pavements, were uncovered. It was also determined that these areas were repurposed as a cemetery after their initial use had ended. A total of 15 slab-covered tombs were identified inside the rooms and in front of the surrounding walls. Chronologically, the remains primarily indicate the Late Eastern Roman Empire period.

Anahtar Kelimeler

Caria, Rural Settlement, Olive Oil Workshop, Tomb, Mosaic

Milas’ta Derince Barajı Su Toplama Havzasında Yapılan Kurtarma Kazılarında Ortaya Çıkarılan Bir Zeytinyağı Atölyesi ve Birimleri Üzerine Değerlendirmeler

Öz

Bu çalışmada, Muğla ili, Milas ilçesi, Selimiye beldesinde yer alan Günlük köyünde, Derince Barajı su toplama sahasında 2014 yılında yapılan kurtarma kazıları neticesinde açığa çıkarılarn arkeolojik veriler ele alınmaktadır. Değişik yöntemlerle yapılan tespit çalışmalarında iki ayrı arkeolojik bölge tespit edilmiştir. İlk bölge, Günlük ve Sakarkaya köyleri arasında yer alan rölokasyon yolu üzerinde bulunurken, ikinci bölge Günlük köyü girişindeki işlik alanı ve çevresinde yer almaktadır. Her iki bölgede de 1. derece arkeolojik sit alanı sınırları içindedir ve yakın çevresinde arkeolojik kazı çalışmaları yürütülmüştür. Bu kazılar neticesinde, yaklaşık 20x10 m boyutlarında üç bölümden oluşan bir zeytinyağı atölyesi, yaşam alanları ve mozaik döşemeler ortaya çıkarılmıştır. Ayrıca bu alanların kullanımının sona ermesinin ardından mezarlık olarak işlev gördüğü belirlenmiştir. Mekânların iç kısmında ve çevresindeki duvarların önünde toplam 15 adet plaka tekne tipi mezar tespit edilmiştir. Kalıntılar, kronolojik açıdan daha çok Geç Doğu Roma İmparatorluğu Dönemine işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Karia, Kırsal Yerleşim, Zeytin Yağı Atölyesi, Mezar, Mozaik

Kaynakça

• Aydınoğlu, Ü. (2009). Dağlık Kilikya bölgesinde antik çağda zeytinyağı ve şarap üretimi: Üretimin arkeolojik kanıtları. İstanbul.
• Aydınoğlu, Ü. Mörel, A. (2015). Zeytinyağı üretim merkezi Kanytellis. In Ü. Aydınoğlu (Ed.), Kanytellis (Kanlıdivane) Dağlık Kilikia’da Bir Kırsal Yerleşimin Arkeolojisi (ss. 159-188). İstanbul.
• Bektaş, G. (2015). Nif (Olymos) Dağı işlik araştırmaları. In A. Diler, K. Şenol, & Ü. Aydınoğlu (Eds.), Olive oil and wine production in Eastern Mediterranean During Antiquity: Antikçağ’da Doğu Akdenizde zeytinyağı ve şarap üretimi (ss. 71-80). Uluslararası Sempozyum Bildirileri, 17-19 Kasım 2011, Urla-İzmir.
• Büyüközer, A. (2012). Börükçü’de atölyeler mahallesi ve zeytinyağı üretimi, In B. Söğüt (Ed.), Stratonikeia’dan Lagina’ya Ahmet Adil Tırpan Armağanı (ss. 127-146). İstanbul.
• Diler, A. (1993). Akdeniz Bölgesi antik çağ zeytin ve şarap işlikleri. AST, 11, 505-520.
• Diler, A. (1994). Akdeniz Bölgesi antik çağ zeytin ve üzüm presleri. AST, 12, 441-458.
• Diler, A. (2005). Karya Bölgesi zeytin ve üzüm presleri. In M. Şahin & İ.H. Mert (Eds.), Ramazan Özgan’a Armağan (ss. 81-88). İstanbul.
• Frankel, R. (1997). Presses for oil and wine in the southern levant in the Byzantine period. DOP, 51, 73-84. https://doi.org/10.2307/1291762
• Frantz, M. A. (1938). Middle Byzantine pottery in Athens, Hesperia, 7(3), 429-467. https://doi.org/10.2307/146581
• Gider, Z., & Büyüközer, A. (2013). A wine press with mosaic pavement from Belentepe. JMR, 6, 23-32. https://acikerisim.uludag.edu.tr/server/api/core/bitstreams/9420b063-0da6-420d-8023-a4bcf1a84e66/content
• Jose, L. M. (2009). Olive oil and other sorts of oil the Mycenaean tablets. Minos, 18, 89-123.
• Kızıl, A., & Özyurt Özcan, H. (2009). Milas Ahmet Çavuş Mahallesi’nden çıkan mozaikler. JMR, 32, 15-30. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/294041
• Kızıl, A. (2010). Keramos’un kuzeyinde yapılan yüzey araştırmalarında tespit edilen zeytinyağı işlikleri. In Ü. Aydınoğlu & A.K. Şenol (Eds.), Antik Çağda Anadolu’da Zeytinyağı ve Şarap Üretimi (ss. 259-276). Sempozyum Bildirileri, 06-08 Kasım 2008, Mersin.
• Tırpan, A. A., & Söğüt, B. (2004). Lagina ve Börükçü 2003 yılı çalışmaları. KST, 26(1), 371-386.
• Tırpan, A., & Büyüközer, A. (2010). Börükçü 2 numaralı zeytinyağı atölyesi. In Ü. Aydınoğlu & A. K. Şenol (Eds.), Antik Çağda Anadolu’da Zeytinyağı ve Şarap Üretimi (ss. 227-240). Sempozyum Bildirileri, 06-08 Kasım 2008, Mersin.
• Tırpan, A., Gider, Z., & Büyüközer, A. (2010). Wine production and trade in belentepe in Byzatine period. In E. Doksanaltı & E. Aslan (Eds.), Proceedings of the International Symposium Trade and Production Through the Ages (ss. 175-188). 25-28 November 2008, Konya.
• Tok, E. (2007). Bodrum Bitez Gara Kilise mozaikleri. In M. Şahin (Ed.), III. Uluslararası Türkiye Mozaik Korpusu Sempozyumu Bildirileri (ss. 55-62). Bursa.
• Tuna, N., Atıcı, N., & Sakarya, İ. (2010). Burgaz yerleşimindeki MÖ 4.-3. yüzyıl zeytinyağı ve şarap atölyeleri üzerine değerlendirmeler. In Ü. Aydınoğlu & A. K. Şenol (Eds.), Antik Çağda Anadolu’da Zeytinyağı ve Şarap Üretimi (ss. 135-174). Sempozyum bildirileri, 06-08 Kasım 2008, Mersin.
• Uygun, Ç., Özdemir, B., & Sezgin, K. (2015). Zeytin ve şarap işlikleri. In T. Korkut (Ed.), Arkeoloji, Epigrafi, Jeoloji, Doğal ve Kültürel Peyzaj Yapısıyla Tlos Antik Kenti ve Teritoryumu (ss. 496-501).
• Savran, G., & Ertürk, M. (2016). Muğla ili, Milas ilçesi kamu yatırım alanlarında gerçekleştirilen kurtarma kazıları. 24. Müze Kurtarma Kazıları Sempozyumu ve 1. Uluslararası Müzecilik Çalıştayı (ss. 537-554), 23-25 Mart 2015 Şanlıurfa, Ankara.
• Şahin, D. (2004). Amisos mozaiği. Ankara.
• Serin, U. (2013). Karya’daki geç antik ve Bizans dönemi yapı ve yerleşimleri üzerine bazı gözlemler. METU JFA. Söğüt, B., & Gider, Z. (2010). Belentepe Hellenistik dönem zeytinyağı atölyeleri. In Ü. Aydınoğlu & A.K. Şenol (Eds.), Antik çağda Anadolu'da zeytinyağı ve şarap üretimi (ss. 241-258). Sempozyum bildirileri, 06-08 Kasım 2008, Mersin.
• Söğüt, B. ve Aytekin, F. (2017). Stratonikeia kuzey sütunlu cadde doğu portik mozaiği. I. Adak Adıbelli, E. Baştürk, G. İlgezdi Bertram ve K. Matsumura (Eds.), Yrd. Doç. Dr. Barış Salman Anı Kitabı (ss. 221-232). Ege Yayınları.
• Söderbergh, T.S.-Hellström, P. (1997). Excavations at Gencik Tepe ACTA Archeologica Vol. 68. 75-107.
• Patacı, S. 82019). Antik dönem Anadolu mozaiklerinde dalga ve giyoş motifli bordür tasarımları. SELEVCİA IX, 303-323. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1146980
• Paton, W. R., & Myres, J. L. (1898). On same Carian and Hellenic oil presses. JHS, 18, 209-217. https://doi.org/10.2307/623725