Üniversite Öğrencilerinin Erkeklik Algılarını Anlamak: Nuh Naci Yazgan Üniversitesi Örneği

Yıl 2024, Cilt: 25 Sayı: 55, 251 - 269, 31.12.2024

Gülnihan Avcı Kaya

https://doi.org/10.70854/sobbiad.1576786

Öz

Dünya’da erkeklik ve erkeklere dair çalışmalar psikanaliz, toplumsal rol teorisi ve hegemonik erkeklik kavramı çerçevesinde yürütülmüş olup, toplumsal cinsiyet ilişkilerine dair iktidar analizi sunan hegemonik erkeklik kavramı çalışmada kuramsal perspektif olarak kabul edilmiştir. Hegemonik erkeklik kavramı literatürde tartışılan bir teorik kavramsallaştırma olmakla birlikte çalışma kapsamında bu eleştirilerden bahsedilmiş olup kavramın hala geçerliliğini koruduğu fikri benimsenmiş bu sebeple çalışmanın bulguları hegemonik erkekliğin diğer erkekliklerle ilişkisi üzerinden tartışılmıştır. Bu makalede, Nuh Naci Yazgan Üniversitesi’ndeki lisans eğitimi gören erkek öğrencilerin erkeklik algılarının ne olduğu ve nasıl şekillendiği araştırma soruları olarak belirlenmiş, bu çalışma ile Türkiye’de 2000 sonrası dönemde gelişim gösteren erkeklik çalışmaları alanına katkı sunmak amaçlanmıştır. Bu soruları cevaplamak adına lisans eğitimi görmekte olan on erkek öğrenci ile mülakatlar gerçekleştirilmiş, bulgular hegemonik erkeklik, işbirlikçi, marjinalleştirilmiş, muhalif ve tabi kılınmış erkeklik kavramları ekseninde tartışılmıştır. Araştırma örnekleminin İç Anadolu kentinde, vakıf üniversitesinde lisans eğitimi gören erkek öğrencilerden oluşturulması ise çalışmanın özgün yönüdür.

Anahtar Kelimeler

Hegemonik Erkeklik, İşbirlikçi Erkeklik, Marjinalleştirilmiş Erkeklik, Muhalif Erkeklik, Tabi Kılınmış Erkeklik

Etik Beyan

Çalışma 2019 yılı Kasım-Aralık aylarında yürütülmüştür. Bu nedenle 2020 yılı Ocak ayı öncesine dayanan bir çalışma olduğundan etik kurul onayı gerekmemektedir.

Understanding the University Students’ Perceptions of Masculunity: The Example of Nuh Naci Yazgan University

Öz

Studies on masculinity and men in the world have been carried out within the framework of psychoanalysis, social role theory and the concept of hegemonic masculinity, and the concept of hegemonic masculinity, which presents a power analysis on gender relations, has been accepted as a theoretical perspective in this study. Although the concept of hegemonic masculinity is a theoretical concept discussed in the literature, these criticisms have been mentioned within the scope of the study and the idea that the concept is still valid has been adopted, so the findings of the study have been discussed about the relationship between hegemonic masculinity and other masculinities. In this article, research questions were determined as “What are the masculinity perceptions of male undergraduate students at Nuh Naci Yazgan University and how they are shaped?” and with this study the aim is to contribute to masculunity studies which have been developed since 2000 in Turkey. In order to answer these questions interviews were conducted with 10 male undergraduate students and the findings were discussed in terms of hegemonic masculunity, complicit,marginalized, protest and subordinated masculinities. The study sample which is composed of undergraduate male students who study in the Central Anatolian city and the foundation university is the original aspects of the study.

Anahtar Kelimeler

Hegemonic Masculinity, Complicit Masculinity, Marginalized Masculinity, Protest Masculinity, Subordinated Masculinity

Kaynakça

• Anderson, E., McCormarck, M. (2016). Inclusive masculinity theory: overview, reflection and refinement”. Journal of Gender Studies, 27(5), 547-561. https://doi.org/10.1080/09589236.2016.1245605
• Aydın, D., Atalay, S. (2021). Hegemonik erkekliğin inşası: İzmir’de ‘daha’ erkeklik”. Moment, 8(1), 47-65. https://doi.org/10.17572/mj2021.1.4765
• Barutçu A. (2015). Ucundan azıcıkla atılan sağlam temel: Türkiye’de sünnet riteli ve erkeklik ilişkisi. A Journal of Identity and Culture, (3), 129-155. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/214207
• Beauvoir, S. (2019). İkinci cinsiyet (Çev. G., Acar Savran). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Bozok, M. (2009). Feminizmin erkekler cephesindeki yankısı: erkekler ve erkeklik üzerine eleştirel incelemeler. Cogito, (58), 269-284. https://www.scribd.com/document/764432641/Cogito-58-Say%C4%B1-Feminizm-1
• Bozok, M. (2011). Soru ve cevaplarla erkeklikler. İstanbul: Sosyal Kalkınma ve Cinsiyet Eşitliği Politikaları Merkezi Derneği (SOGEP) Yayını.
• Bozok, M. (2013). Eleştiren ile eleştirilenler arasında nazik karşılaşmalar: (Pro) Feminist bir yaklaşımla Trabzon’da erkeklikleri incelemek. Fe Dergi, 6(1), 79-86. https://doi.org/10.1501/Fe0001_0000000114
• Carrigan, T., Connell, B., Lee, J. (1985). Toward a new sociology of masculinity. Theory and Society, 14(5), 551-604. https://www.jstor.org/stable/657315
• Coles, T. (2008). Finding space in the field of masculinity lived experiences of men’s masculunities, Journal of Sociology, 44(3), 233-248. https://doi.org/10.1177/1440783308092882
• Connell, R.W. (2017). Toplumsal cinsiyet ve iktidar (Çev. C., Soydemir). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Connell, R. W. (2019). Erkeklikler (Çev. N., Konukcu). Ankara: Phoenix.
• Connell, R. W., Messerschmidt, J. W. (2005). Hegemonic masculinity: rethinking the concept. Gender and Society, 19(6), 829-859. https://doi.org/10.1177/0891243205278639
• Connell, R.W. (1998). Toplumsal cinsiyet ve iktidar: toplum, kişi ve cinsel politika (Çev. C., Soydemir). İstanbul: Ayrıntı.
• Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (Çev. Ed. M., Bütün, S.B., Demir). Ankara: Siyasal Yayın Dağıtım.
• Demetriou, D.Z. (2001). Connell’s concept of hegemonic masculinity: A critique. Theory and Society, 30(3), 337-361. https://doi.org/10.1023/A:1017596718715
• Donaldson, M. (1993). What is hegemonic masculinity?. Theory and Society, 22(5), 643-657. http://www.jstor.org/stable/657988
• Gedik, E. Çakır, H., Coşkun, A. (2020). Bir inşaa süreci olarak erkeklik: Yozgat örneği. AÇÜ Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1),84-95. https://doi.org/10.22466/acusbd.74779
• Günay Erkol, Ç., (2018). İllet, zillet, erkeklik: eleştirel erkeklik çalışmaları ve Türkiye’deki seyri. Toplum ve Bilim, (145), 6-31.
• Haskan Avcı, Ö., Koç, M., Bayar, Ö., Yüce, E. (2016). Türkiye’de erkek olmak: Üniversite öğrencilerinin yaşadığı zorluklar. Humanitas, 4(8), 115-129 https://doi.org/10.20304/humanitas.277540
• Hearn, J. (2013.) “Methods and methodologies in critical studies on men and masculunities”. Men, masculunities and methodologies (Ed. B., Pini, B., Pease). New York: The Palgrave Macmillan.
• Hearn, J. (2004). From hegemonic masculinity to hegemony of men, Feminist Theory, 5(1), 49-72.
• Kandiyoti, D. (2013). Cariyeler, bacılar, yurttaşlar kimlikler ve toplumsal dönüşümler. İstanbul: Metis.
• Kırımlı, Y. (2012). Yetişkin olmaya ilk adım: Sünnet. Antropoloji, (24),19-36. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/646125
• Kimmel, M., Hearn, J. ve R.W. Connell. (2005). “Introduction”, The Handbook of Studies on Men and Masculunities (Ed. M., Kimmel, J., Hearn ve R.W., Connell). California: Sage Publications.
• Mungan, M. (2015). Erkekler için divan. İstanbul: Metis Yayıncılık.
• Poynting, S., Noble, G., Tabar, P. (1999). Intersections of masculinity and ethnicity: a study of male Lebanese immigrant youth in Western Sydney, Race Ethnicity and Education, 2(1),59-77. https://doi.org/10.1080/1361332990020105
• Sancar, S. (2009). Erkeklik imkânsız iktidar ailede, piyasada ve sokakta erkekler (1. Basım), İstanbul: Metis.
• Sancar, S. (2011). “Erkeklik”. Toplumsal cinsiyet çalışmaları (Der. Y., Ecevit, N., Karkıner). N.T.C. Anadolu Üniversitesi Yayın No: 232, Açıköğretim Fakültesi Yayın No: 1309.
• Sayır, E. (2023). Erkekliğin taşra halleri: Van’da eril güç ilişkileri, stratejiler ve işbirlikleri. Feminist Tahayyül, 4(1), 33-64. https://doi.org/10.57193/FeminTa.2023.033
• Sarıçiçek, A. (2019). Toplumsal cinsiyet bağlamında erkeklik ve değişme isteği. Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi, (3), 49-70. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/837783
• Selek, P. (2018). Sürüne sürüne erkek olmak. İstanbul: İletişim.
• Sünbüloğlu, N.Y. (2013). “Giriş: Türkiye’de militarizm, milliyetçilik ve erkekliklere dair bir çerçeve”. Erkek millet asker millet: Türkiye’de militarizm, milliyetçilik, erkeklik(ler). Der. N.Y., Sünbüloğlu. İstanbul: İletişim, 9-44.
• Şenol, D, Çalar, V. (2018). Toplumsal cinsiyet bağlamında Batman’da erkek olmak. Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi, 1(1),1-16. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/837736
• Cengiz, K., Tol, U. U., Küçükural, Ö. (2004). Hegemonik erkekliğin peşinden. Toplum ve Bilim, (101), 50-70.
• Tokdoğan, N. (2015). “Dövüş sporları ve erkeklik: tekvandocu erkekler ve erkeklik üzerine bir etnografi denemesi”, Oyunun ötesinde: spor sosyolojisi çalışmaları (Ed. F., Akcan, İ., Hacısoftaoğlu, N., Bulgu). İstanbul: Notabene Yayınları.
• Türkoğlu, B. (2013). Fay hattında erkeklikler: çalışma ve işsizlik ekseninde erkekliğe bakış. Mülkiye Dergisi, 37(4), 33- 61. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/174
• Yavuz, Ş. (2014). İktidar olma sürecinde erkeklerin erkeklikle imtihanı. Milli Folklor Dergisi, 13(104), 110-127. https://millifolklordergisi.com/PdfViewer.aspx?Sayi=104&Sayfa=107