YERALTI MADEN ÇALIŞANLARININ TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİNİN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ÇALIŞMALARINA ETKİSİ

Yıl 2021, Cilt: 13 Sayı: 2, 179 - 209, 31.12.2021

Mustafa Günaydın , Ebru Emine Şüküroğlu

Öz

Bu çalışmanın amacı, yeraltı maden çalışanlarının kişisel başarı, duygusal tükenmişlik ve duyarsızlaşma durumlarının tükenmişlik düzeylerinin iş sağlığı ve güvenliğine etkisini araştırmak ve farklı bireysel durumların tükenmişlik düzeylerinin hem iş sağlığı ve güvenliği hem de iş- yaşam dengesi üzerine etleri incelenmiştir. Bu durumlar başlıcaları yaş, cinsiyet, medeni durum, işi ile ilgili özel eğitim alma ve işini isteyerek yapmadan oluşmaktadır. Araştırmamızda 1981 yılında Maslach ve Jackson geliştirdiği 1991 yılında Türkçe ‘ye çevirisi Ergin tarafından 1992 yılında yapılan Tükenmişlik ölçeği 22 madde ve 3 alt boyuttan oluşmaktadır. Ölçek, Gümüşhane ilinde faaliyet göstermekte olan bir maden firmasının 162 yeraltı çalışanına uygulanmıştır. Veriler 2018 yılı içerisinde toplanmıştır. Bulgular incelendiğinde grubun genel tükenmişlik düzeyleri artmaktadır. Çalışma grubunun kişisel başarı, duygusal tükenmişlik ve duyarsızlaşma düzeyleri artmaktadır. Sonuç olarak, tükenmişlik düzeylerinin azaltılması iş sağlığı ve güvenliği açısından büyük önem arz etmektedir. Bu nedenle, araştırmamızda bu parametrelerin karşılıklı ilişkisi incelenmiş ve veriler neticesinde ilgili taraflara önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

İş Sağlığı Ve Güvenliği, İş-Yaşam Dengesi, Maslach, Tükenmişlik, Yeraltı maden

Kaynakça

• Akten S. (2007). “Rehber Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi”. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Sosyal bilimler Enstitüsü, Edirne, 107 s.
• Ardıç, K. ve Polatcı, S. (2008). “Tükenmişlik Sendromu Akademisyenler Üzerine Bir Uygulama”. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 21-46.
• Bakker, A.B. ve Costa, P.L. (2014). “Chronic Job Burnout and Daily Functioning: A Theoretical Analysis”. Burnout Res., 1, 112–119.
• Boyacı A.C., Solmaz M. B. and Kabak M. (2021). “A Model Proposal for Occupational Health and Safety Risk Assessment Based on Multi-Criteria Hesitant Fuzzy Linguistic Term Sets: An Application in Plastics İndustry”. Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 36:2, 1041-1053.
• Carlisle, K. N. ve Parker, A. W. (2014). “Psychological Distress and Pain Reporting in Australian Coal Miners”. Safety and Health at Work, 5(4):203-209.
• Cerev G. ve Köseoğlu Y. (2018). ”İş Sağlığı ve Güvenliği, Dora Basım-Yayın”, 1. Baskı, Bursa, 224s.
• Cordes, C. L. ve Dougherty, T. W. (1993). “A Review and an Integration of Research on Job Burnout”. Academy of Management Review, 18(4), 621-656.
• Durşen, M. (2016). “Yeraltı Kömür İşletmelerinde Çalışanların Psikososyal Risklerinin Değerlendirilmesi”. İş Güvenliği Uzmanlık Tezi, T.C. ÇSGB-İSGGM, Ankara, 98s.
• Ercan A. (2010). “Assessment of the Occupational Health and Safety in Construction Sector in Turkey”. Journal of Polytechnic, Vol:13, No:1, pp. 49-53.
• Farber, B. A. (2000a). “Introduction: Understanding and Treating Burnout in a Changing Culture”. Psychotherapy in Practice, 56(5), 589–594.
• Feickert. (2013). “Safety and Health in Mining in China”. Occupational Safety and Health in Mining, Editörler: Kaj Elgstrand and Eva Vingård s. 23-30.
• Freudenberger, H.J. (1974). “Staff Burnout”. Journal of Social Issues,30(1), 159-165.
• Gold, Y. ve Bachelor, P. (2001). “Signs of Burnout Are Evident for Practice Teachers During the Teacher Training Period”. Education, 108(4), pp. 546-555.
• Günaydın, G. (2016). “Cerrahi Klinik Çalışanlarının İş Sağlığı ve Güvenliği Konusunda Bilgi ve Tutumlarının İncelenmesi: Verimlilik”. Yüksek Lisans Tezi, Avrasya Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Trabzon, 135 s.
• Gürsoy, N. (2013). “Hastane Çalışanlarının İş Doyumu ve tükenmişlik Durumlarının Aile Yaşamına Etkisi: Kurum Ev İdaresi Personeli Üzerine Bir Uygulama”. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 172s.
• Haberman, M. (2004). “Teacher Burnout in Black and White, The Haberman Educational Foundation University of Wisconsin: Milwaukee”. Journal of Negro Edcuation, 68(3).280p.
• Hermanus, M. A. (2007). “Occupational health and safety in mining status, new developments, and concerns”.Journal of The South African Institute of Mining and Metallurgy, 107(8), 531–538.
• Hristov, Z. I. (2009). “Psychoemotional Stress of Employees and Workers in The Public and Real Sectors of National Economy in Bulgaria”. Folia Medica, 51(2), 58–67.
• ILO SafeWork. (2005). “Global Estimates of Fatal Work Related Diseases and Occupational Accidents”. World Bank Regions.
• Ilpar M. and Cukurluoz A. K. (2018). “Fuzzy risk assessment for mechanized underground coal mines in Turkey”. International Journal of Occupational Safety and Ergonomics, https://doi.org/10.1080/10803548.2018.1426804, 26:2, 256-271.
• Kaya, B. (2009). “Ebelerin iş doyumu ve tükenmişlik durumlarını etkileyen faktörler”. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Aydın, 158s.
• Kowalski, K. M. ve Podlesny, A. (2002). “A Study of Burnout in Accident Investigators in The US Mining Industry”. Int. J. Emergency Management, Vol.1, No.2,pp.155- 169.
• Laney, A. S., Petsonk, E. L., Hale, J. M., Wolfe, A. L. ve Attfield, M. D. (2012). “Potential Determinants of Coal Workers’ Pneumoconiosis, Advanced Pneumoconiosis, and Progressive Massive Fibrosis Among Underground Coal Miners in the United States, 2005–2009”. American Journal of Public Health, 102(2), pp. 279–283.
• Liu, F.-D., Pan, Z.-Q. ve Liu S.-L. (2007). “The Estimation of the Number of Underground Coal Miners and the Annual Dose to Coal Miners in China”. Health Physics, 93(2), 127–132.
• Liu, L., Wang L. ve Chen J. (2014). “Prevalence and Associated Factors of Depressive Symptoms among Chinese Underground Coal Miners”. BioMed Research International, Article D 987305, 9 pages. http:// dx.doi.org/10.1155/2014/987305.
• Mahdevari, S., Shahriar K. ve Esfahanipour A. (2014). “Human Health and Safety Risks Management in Underground Coal Mines Using Fuzzy TOPSIS”. Science of the Total Environment, 488–489,85–99.
• Manić, S., Janjić, V., Dejanović, S. D., Aleksić, A., Aleksić, Z., Jaredić, B. ve Krkić, M. (2016). “Burnout, Depression and Proactive Coping in Underground Coal Miners in Serbia-Pilot Project”. Ser J Exp Clin Res, 7 (4), 1-1. Maslach, C. (1976). “Burned-out”. Human Behavior, Vol:5, no:9, 16-22.
• Maslach, C. (1982). “Burnout: The Cost of Caring. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall”. Inc Psychiatric Services, 34(7), p.650.
• Maslach, C. ve Jackson, S. (1981). “The Measurement of Experienced Burnout”. Journal of Occupational Behavior, 2, 99-113.
• Maslach, C. ve Leiter, M. P. (1992). “The Truth about Burnout, How Organizations Cause Personal Stress and What to Do About It”. Jossey-Bass Publishers, California, San Francisco, 200 p.
• Maslach, C., Schaefeli, W. B. ve Leiter, M. (2001). “Job Burnout”. Annual Review of Psychology, 52(1), 397-422.
• McLean, K. N. (2012). “Mental Health And Well-Being in Resident Mine Workers: Out of the Fly-İn Fly-Out Box”. Australian Journal of Rural Health, 20(3), pp. 126–130.
• National Safety Council. 1997). “Accident Facts”. 1997 edition, ltasca, IL, 101 p.
• Soderfelt, M. ve Soderfelt, B. (1995). “Burnout in Social Work”. Social Work, 40, 638-647.
• Soysal, A. (2011). “İş Yaşamında Tükenmişlik”, Çimento Endüstrisi İşverenleri Sendikası Dergisi, Sayfa:14-27, Kasım.
• Tüzün, S., Uzuner, A., Öztürk, A. ve Akman, M. (2015). “Toplu Taşıma Araçlarını Kullanan Sürücülerde Tükenmişlik Durumu: Kesitsel Bir Çalışma”. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, Cilt: 19, Sayı: 1, Sayfa :22-30, Ocak.
• Wang M.-X. ve Shang, Y.-X. (2008). “The Relationship Between Mine Environment and Hypertension in Coal Miners”. Zhonghua Nei Ke Za Zhi, 47(8), pp. 661– 663.
• Wu, Z. Wang, Q. ve Li, J. (2009). “Investigation on the Status and Related Factors of the Mental Health of Coal Miners Who Worked Underground”. Chinese Journal of Health Psychology, 17(12), pp. 1508–1510.
• Wu, Z. Wang, Q. ve Li, J. (2009). “Investigation on the Status and Related Factors of the Mental Health of Coal Miners Who Worked Underground”. Chinese Journal of Health Psychology, 17(12), pp. 1508–1510.
• Yang, F., Li, X., Zhu, Y., Li, Y. ve Wu, C. (2017). “Job Burnout of Construction Project Managers in China: A Cross-Sectional Analysis”. İnternational Journal of Project Management, 35 (7), p.1272 – 1287.
• Yang, H. X., Wang, X. Y., Song, J. X. ve Wang, Q. L. (2011). “Investigation on Relationships Among Social Support, Life Events and Psychological Health of Coal Mine Workers”. Chinese Nursing Research, 25(2), pp. 495–497.
• Yao, L.-F. ve Yao, S.-F. (2007). “Coping Style and Psychological Health in Coal Mine Workers”. Zhonghua Lao Dong Wei Sheng Zhi Ye Bing Za Zhi, 25(7), pp. 410–412.
• Yaşar S., İnal S. ve Kaya S. (2015). “Statistical Investigation of Mine Accidents Occurred in Turkey”. Maden İşletmelerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Sempozyumu, 21-22 Aralık, Adana, Türkiye, s.25-37.
• Yıldıztaşı, B.M. (2017). “Politik Beceri ile Örgütsel Tükenmişlik İlişkisinin Ortaokul Öğretmenlerinin Görüşlerine Göre İncelenmesi (Yalova İli Örneği)”. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 88 s.
• Yılmaz ve Tokgöz. (2012). “Enerjide Sürdürülebilir Gelişimi ile Tunçbilek Havzası Kömürleri”. Anıt Matbaa, Ankara, 148 s.
• Yüksel İ. (2004). “Çalışma Kalitesinin Tipik ve Atipik İstihdam Açısından İncelenmesi”. Doğuş Üniversitesi Dergisi, Cilt 5, Sayı 1, Sayfa 47-58.