ÇEVİRİ ÜZERİNE SÖYLEM ÜRETMEK İLE ÇEVİRİYİ UYGULAMAK ARASINDA: ÇEVİRİ ALANINDA BİLGİ KAZANIMININ SEÇENEKLERİ ÜZERİNE BİLİMKURAMSAL BİR SORGULAMA

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 2, 183 - 192, 02.07.2022

Rahman Akalın

https://doi.org/10.33537/sobild.2022.13.2.16

Öz

Herhangi bir konuda söylem üretmek, söylemi ortaya atanın
eylemin içinde olmasını gerektirmemektedir. Keza bir eylem ortaya
koymak, eylemi ortaya koyanın belli bir söylemin içinde olmasını
gerektirmemektedir. Çeviri alanında öteden beri var olduğu
savunulan kuram ile uygulama arasındaki ilişkisizlik durumu
gerçekten bir sorun mudur yoksa bir olgu olarak çeviri, bu
beklentiyi boşa mı çıkarmaktadır? Çeviri kuramcıları, özünde bir
etkinlik olan çeviriyi olgu düzeyine taşıyıp belli yasalılıkları, diyesi
çevirinin doğasını / gerçekliğini anlamaya çalışıp bunları somut
modellerde göstermeyi hedeerken, çeviri uygulayıcıları, daha
somut bir söyleyişle çeviri yapanlar, kendilerini kabul edilebilir
çeviri çıktılarına götüren yöntem ve stratejileri izleyerek bir iş icra
etmektedirler. Başka bir anlatımla çeviri, bir araştırma nesnesi
olarak bir araştırma alanının konusu iken, diğer yandan bir
uygulama olarak deneyim alanının bir konusudur. Bu çalışmada
bilim yapma gelenekleri ve akıl yürütme tarzı açısından bilgi,
bilginin kaynağı konuları açımlanmaya çalışılmış, bu konu alanları
çeviri odaklı araştırma alanı açısından değerlendirilmiştir. Bu
çalışmadaki başka bir hedef olarak iki ayrı dinamik alan olarak
değerlendirilebilecek çeviri kuramı ve çeviri uygulaması arasındaki
farklar, çeviri kuramcıların söylemleri ve çeşitli çevirmenlerin
eylemleri düzeyinde sorunsallaştırılmıştır. Deneyim alanından
gelen çeviri odaklı görüşlerin değerlendirilmesinde ise Ülker İnce ve
Fuat Sevimay'ın görüşlerinden yararlanılmıştır. Son tahlilde çevirikuramsal söylem ile çevirmen eylemi alanlarının 'çeviri' odaklı bilgi
kazanımındaki yerleri ve etki alanları değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çeviri Kuramı;, Çeviri Eylemi, Çeviribilim;

Kaynakça

• Akkaya, M. (2019). Filozofça bilgi kuramı: Eleştirel bilgi felsefesi tarihi ve diyalektik materyalist epistemoloji. İstanbul: Belge Yayınları