Discrimination within the Scope of Psychological Violence: A Study on Kitchen Workers

Yıl 2025, Cilt: 22 Sayı: 3, 706 - 729, 28.12.2025

Yasemin Asiltürk Okutan

https://doi.org/10.24010/soid.1743317

Öz

Discrimination is a problem that individuals may encounter in both their social and professional lives, and it can negatively affect their entire life. Therefore, this study aims to identify the types of discrimination experienced by kitchen staff working in tourism enterprises an important department employing individuals with diverse characteristics and to offer recommendations for preventing discrimination and reducing its negative effects. In this context, a qualitative research method was adopted, and data were collected through interviews using a semi-structured interview form. For the sample group, maximum variation sampling one of the purposive sampling techniques was employed, and 21 participants were selected. The results revealed that kitchen staff are exposed to various forms of discrimination, including gender-based, educational, positive, negative, and task-related discrimination. Participants stated that encountering such discrimination made them feel upset, reduced their performance, caused them to feel undervalued, and even led them to consider quitting their jobs. Based on all these findings, recommendations were developed to prevent the discrimination faced by employees and to mitigate its negative consequences.

Anahtar Kelimeler

Tourism , tourism enterprises , kitchen , employee , discrimination

Psikolojik Şiddet Kapsamında Ayrımcılık: Mutfak Çalışanları Üzerinde Bir İnceleme

Öz

Ayrımcılık insanların hem sosyal hem de iş hayatlarında karşılaşabileceği ve tüm hayatı olumsuz etkileyebilecek bir sorundur. Bu sebeple bu çalışma birbirinden farklı özelliklerde çalışanların yer aldığı turizm işletmelerinde önemli bir departman olan mutfak kısmındaki çalışanların maruz kaldığı ayrımcılıkları tespit etmeyi, ayrımcılıkların önüne geçerek etkilerini en aza indirmek için önerilerde bulunmayı amaçlamıştır. Bu bağlamda araştırmada nitel araştırma yöntemi tercih edilmiş, araştırma verilerinin toplanmasında görüşme tekniği ile yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Örneklem gurubu için amaçlı örneklem tekniklerinden maksimum çeşitlilik örneklemesi kullanılmış ve 21 kişi seçilmiştir. Verilerden elde edilen analiz sonuçları, mutfak çalışanlarının cinsiyet, eğitim, pozitif, negatif ve iş bölümü gibi ayrımcılıklara maruz kaldığını, bu durumla karşılaştıklarında üzüldüklerini, performanslarını düşürdüklerini, değersiz hissettiklerini ve hatta işten ayrılmayı düşündüklerini ifade etmişlerdir. Tüm bu analizler neticesinde çalışanların maruz kaldığı ayrımcılıkların önüne geçmek ve olumsuzluklarını azaltmak için önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Turizm , turizm işletmeleri , mutfak , çalışan , ayrımcılık.

Etik Beyan

Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Eti Kurulu tarafından 26.05.2025 tarih ve 307 sayılı karar ile izin alınmıştır.

Kaynakça

• Acar, E. (2015). “Kadın işgücüne yönelik ayrımcılık sorunu: Bursa serbest bölgesi örneğinde kadın yöneticilerin karşılaştıkları ayrımcılık uygulamaları”, Yüksek lisans tezi, Çanakkale 18 Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Altıparmak, İ. B. (2019). Kadına yönelik aile içi şiddetin boyutları: Ankara örneği. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 55-76.
• Alrawadieh, Z. (2020). Sexual harassment ve wellbeing in tourism workplaces: The perspectives of female tour guides. In Vizcaino-Suárez, P., Jeffrey, H. ve Eger, C. (eds.), Tourism ve Gender-Based Violence – Challenging Inequalities, CABI, Oxford.80-92
• Anwar A.R., Mehat N.H.ve Khatijah, H. (2019) Dıscrımınatıon agaınst women ın workplace: A case study on, Malaysia: Politeknik Tuanku Syed Sirajuddin, Perlis.
• Arslan, Ö.E. (2022). “İşgören seçiminde örgütiçi iş yaşamında siyasi ayrımcılık”, Yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Ateş, M., Kazan, İ. ve Soybalı, H.H. (2022). Turist rehberliğinde ayrımcılık: Kadın turist rehberlerine yönelik bir uygulama. Turist Rehberliği Dergisi (TURED), 5(1), 1-16. https://doi.org/10.34090/tured.1064528.
• Ay, M. (2013) Yükseköğretim kurumlarında psikolojik yıldırma: uygulayanlar, mağdurlar ve seyirciler. The Journal of Academic Social Science Studies, 6, 77-993.
• Baltacı, A. (2019). Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır?. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
• Benlgiray, S. ve Özkan, H. (2018). “Eleştirel yönetim çalışmaları bakış açısıyla insan kaynakları uygulamalarında ayrımcılık ve doğallaştırılması”, Doktora tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Bilgin, N. (2014). Sosyal psikoloji. İzmir: Ege Üniversitesi Yayınları.
• Boy, L. (2018). “Örgütte ayrımcılık algısıyla doyumsuzluğa verilen tepkiler arasındaki ilişkiler: genç beyaz yakalılar odağında bir araştırma”. Yüksek lisans tezi, TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, 30-33.
• Bulut, D. Ve Kızıldağ D. (2017). Cinsiyet Ayrımcılığı ve Kadın İnsan Kaynakları Yöneticilerinin Kariyerleri Üzerindeki Etkileri. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 15(2), 81-102.
• Cankardaş Nalbantçılar, S. (2018). “Yakın İlişkilerde Psikolojik Şiddet Deneyimi ile Travmatik Stres Belirtileri Arasında Peritravmatik Sıkıntı ve Kontrol Kaybı ile Posttravmatik Duyguların Aracı Rolü.” Yayımlanmamış Doktora tezi. İstanbul Arel Üniversitesi, İstanbul.
• Cankurtaran, Ö. (2016). Ayrımcılık karşıtı sosyal hizmet uygulamasının gerekliliği üzerine. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 27(1), 145-160.
• Cankurtaran, Ö. ve Beydili, E. (2020). Ayrımcılık karşıtı sosyal hizmet uygulamasının gerekliliği üzerine. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 27(1), 145-160.4.
• Cascio, W. F. (2003). Changes in workers, work, and organizations. In W. C. Borman, D. R. Ilgen ve R. J. Klimoski (Eds.), Handbook of psychology: Industrial and organizational psychology, Vol. 12, pp. 401–422). John Wiley ve Sons, Inc. https://doi.org/10.1002/0471264385.wei1216
• Çayır, K. (2012) Yaşa dayalı ayrımcılık, Ayrımcılık Çok Boyutlu Yaklaşımlar içinde. Derleyenler: Kenan Çayır, Müge Ayan Ceyhan, İstanbul, Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Çeken H, Dalgın T, Karadağ L, (2009), Küreselleşme ve Uluslararası Turizm Arasındaki İlişki, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (İLKE) 22, 21-36.
• Çelik, G. (2011). “İlköğretim okullarında örgütsel ayrımcılık ve öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerine etkisi”. Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya, 29-80.
• Demir, M. (2011). İş Yaşamında Ayrımcılık: Turizm Sektörü Örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8 (1), 760-784.
• Erbay, A. E. (2021). İletişim biliminde dijital oyunlar üzerine yapılan çalışmaların betimsel analizi. Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, (5), 519-556. https://doi.org/10.47994/usbad.817988.
• Erdem, A.R. (2020). Ayrımcılığın kavramsal analizi. Uluslararası İnsan ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 4(4), 12-20.
• Estefan, L.F., Coulter, M. L. ve VandeWeerd, C. (2016). Depression in women who have left violent relationships: the unique impact of frequent emotional abuse. Violence Against Women, 22(11), 1397-1413.
• Faver, C. A. ve Strand, E. B. (2007). Fear, guilt, and grief: harm to pets and the emotional abuse of women. Journal of Emotional Abuse, 7(1), 51-70.
• Fawole, O. I. (2008). Economic violence to women and girls:is it receiving the necessary attention? Trauma, Violence, ve Abuse, 9(3), 167-177.
• Feltes, T., Balloni, A., Czapska, J., Bodelón, E. ve Stenning, P. (2009). Gender-based violence, stalking and fear of crime. EU Project. https://thomasfeltes.de/images/gendercrime_country_report_united_kingdom_english_new.pdf.
• Greathouse, S. M., Saunders, J. M., Matthews, M., Keller, K. M. ve Miller, L. L. (2015). A review of the literature on sexual assault perpetrator characteristics and behaviors. Santa Monica: Rand Corporation.
• Gül, İ, I., Karan, U. (2011), Ayrımcılık Yasağı Kavram, Hukuk, İzleme ve Belgeleme, İnsan Hakları Hukuku Çalışmaları, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları: İstanbul.
• Gümüş Dönmez, F. ve Aylan, S. (2022). Social-Psychological Background of Discrimination and Its Reflections on Tourism, (Editörler), Dogan Gursoy ve Sedat Çelik, Routledge Handbook of Social Psychology of Tourism.
• Güven, Z. (2023). Ayrımcılık, türleri, nedenleri ve sonuçları: otel çalışanlarının bakış açısıyla bir inceleme. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 20(2), 288-307.
• Herrick, R., Thomas, S., Franklin, L., Godwin, M. L., Gnabasik, E., ve Schroedel, J. R. (2019). Physical violence and psychological abuse against female and male mayors in the United States. Politics, Groups, and Identities 7(3), 1-18.
• Hiçyılmaz, S. (2017). Sınıf öğretmenlerinin maruz kaldıkları ayrımcılık davranışları ve bu davranışların nedenleri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 5(2), 46-65.
• Hobart, M. (1996). Şiddet ve Susku: Bir Eylem Siyasasına Doğru. Cogito: Şiddet. 6-7. 51-64.
• Ineson, E. M., Yap, M. H. T., ve Whiting, G. (2013), „Sexual Discrimination and Harassment in The Hospitality Industry‟ International Journal of Hospitality Management, 35 (13), ss. 1-9.
• İlkkaracan, İ. (2010). “Uzlaştırma Politikalarının Yokluğunda Türkiye Emek Piyasasında Toplumsal Cinsiyet Eşitsizlikleri”, Emek Piyasasında Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Doğru İş ve Aİle Yaşamını Uzlaştırma Politikaları, Mega Basım: İstanbul, 21-59.
• Janta H., Ladkin A., Brown, A. ve Lugosi, P. (2011). Employment experiences of polish migrant workers in the UK. Hospitality sector. Tourism Management, 32(5), 1006-1019.
• Kaya, S. (2016). “Algılanan ayrımcılık ve işe yabancılaşma ilişkisi üzerine bir araştırma”. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Arel Üniversitesi, İstanbul.
• Kaya, B. (2019). Ayrımcılıkla mücadelede yörünge, Engelliler Konfederasyonu Ayrımcılıkla Mücadelede. Yörünge Dergisi,1, 1-42.
• Karakurt, G. ve Silver, K.E. (2013). Emotional abuse in intimate relationships: the role of gender and age. Violence and Victims, 28(5).
• Karagöz, Y. (2021). Bilimsel araştırma yöntemleri ve yayın etiği (3. baskı). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kılınç, Z. (2000). Eşitlik için kota politikaları. Ankara: Ankara Üniversitesi Kadın Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları.
• Kızıldağ, D. (2017). Cinsiyet ayrımcılığı ve kadın insan kaynakları yöneticilerinin kariyerleri üzerindeki etkileri. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 81- 102.
• Kimber, M., McTavish, J. R., Couturier, J., Boven, A., Gill, S., Dimitropoulos, G., ve MacMillan, H.L. (2017). Consequences of child emotional abuse, emotional neglect and exposure to intimate partner violence for eating disorders: a systematic critical review. BMC Psychology, 22(5) 1-33. doi: 10.1186/s40359-017-0202-3. Kocaman, S. ve Aksu, M. (2023). Turizm Sektöründe Kadınların Psikolojik Güçlendirme Algılarının İş Tatminine Etkisi: Alanya Örneği. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 20 (2), 227-247.
• Koç, M. (2022). Devler masallarda cüceler aramızda: cüceliği olan erkeklerin ayrımcılık deneyimleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (43), 300-327.
• Konuk Kandemir, N. ve Alıcı, B. (2022). Ekonomik Şiddetin Toplumsal Yansımalarına Türk Sinemasından Bakış: Nefesim Kesilene Kadar Örneği. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 7(57). 365-385.
• Lange, E. ve Young, S. (2019). Gender-based violence as difficult knowledge: pedagogies for rebalancing the masculine and the feminine. International Journal of Lifelong Education, 38(3).
• Lee, G., Asif, M., Choudhry, A., Akhter, S. Ve Ilyas, M. A., (2011). Diversity management’s effect on job satisfaction and workgroup performance of government sector employees. Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Business, 3(2): 533-539.
• Manoharan, A. Gross, J.M. ve Sardeshmukh, S.R, (2021). Antecedents ve outcomes of a culturally diverse workforce in hotels University of South Australia, Journal of Hospitality Tourism Research, 45(8), 1383–1416. DOI: https://doi.org/10.1177/1096348020986906.
• Merriam, S.B. ve Grenier, R.S. (2019). Qualitative research in practice: Examples for discussion and analysis. San Francisco, CA: Jossey-Bass Publishers.
• Morgan, D. L. (1996). Focus groups as qualitative research (C. 16). New York: Sage publications.
• Orbay, İ. (2021). Görünmeyene Işık Tutmak: Psikolojik Şiddet. Toplum ve Sosyal Hizmet, 33(1), 267-290. DOI: 10.33417/tsh.975139
• Özgener, Ş. (2014). İş ahlakının temelleri: Yönetsel bir yaklaşım. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Özkanan, A. ve Erdem, R. (2015). Yönetimde Kayırmacı Uygulamalar Üzerine Nitel Bir Çalışma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 7-28.
• Öztürk, İ. (2015). “İş yaşamında üretkenlik karşıtı davranışlar: Ayrımcılık ve adaletsizlik algıları ile olumsuz duyguların etkileri.” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Ankara.
• Öztürk, K. ve Nurdoğan, A.K. (2021). İşgücü piyasasında kadınlara yönelik ayrımcılık ve eşitsizliğin önlenmesinde sosyal güvenlik sisteminin etkisi. Fırat Üniversitesi. İİBF Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 5(2), 141-166.
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative Research ve Evaluation Methods (3. baskı). Sage Publications.
• Russen M., Dawson M. ve Madera JM. (2020), Gender discrimination ve perceived fairness in the promotion process of hotel employees, International Journal of Contemporary Hospitality Management, 340.-356.
• Strauss, A. ve Corbin, J. (2014). Basics Of Qualitative Research Techniques. New York: Sage Publications.
• Şahin, K. (2024). Otuz yıl Savaşları’nın askerî-politik boyutu. Turcology Research, (79), 62-69.
• Şenel, Z. (2022). “Turizm paydaşlarının Şırnak inanç turizmine yönelik algıları.” Yüksek lisans tezi, Şırnak Üniversitesi.
• Thelwall, M. (2008). Fk yea I swear: cursing and gender in MySpace. Corpora, 3(1).
• Tokol, A. (2013). Sosyal Dışlanma ve Ayrımcılık”, Sosyal Politika, (ed. A.İ. Oral ve Y. Şişman), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Tuysuz, E. (2021). Dini ayrımcılık ölçeği: Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (19), 343-364. https://doi.org/10.32950/rteuifd.915129
• Wacker, R. ve Dziobek, I. (2018). Preventing empathic distress and social stressors at work through nonviolent communication training: A field study with health professionals. Journal of occupational health psychology, 23(1), 141-150.
• Uçkun, S. (2004), İşletme ve işletme Türleri, Turizm işletmeleri, Değişim Yayınları, İstanbul.
• Ulucan, D. (2014). Eşitlik ilkesi ve pozitif ayrımcılık. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 15, 369-384.
• Utma, S. (2019). Kadına yönelik cinsiyet ayrımcılığı ve cam tavan sendromu. Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi, 11(1), 44-58.
• Yağcı, E. (2024). “Otel İşletmelerinde Ayrımcılık Üzerine Bir Araştırma.” Yüksek Lisans Tezi, Şırnak Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Yalçın, N. (2008). “Muhasebe meslek mensubu kadınların cinsiyete dayalı ayrımcılık nedeniyle yaşadığı mesleki sorunlar ve İstanbul ili saha araştırması.” Yüksek lisans tezi, Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
• Yıldırımalp, S. (2021). Ayrımcılık Temelli Dışlanma: Türkiye’de Çalışma Hayatında Kadınlar. Sosyal Güvenlik Dergisi (Journal of Social Security). 11(2). 321-346.
• Yüksel, M. ve Tunçsiper, B. (2011) The relationship between mobbing and organizational commitment in workplace. International Review of Management and Marketing,1(3), 54-64.