Turistik Ürün Tüketicilerinin Satın Alma Kararlarında Etnosentrik Tutumlar: Bakü’de Bir Araştırma

Yıl 2016, Cilt: 13 Sayı: 3, 6 - 22, 20.12.2016

Mine Halis , Muhsin Halis , Süreyya Adilova Adilova

Öz

Günümüzde rekabetin yoğun yaşandığı ortamda işletmelerin başarılı olabilmesi için tüketici davranışlarını ve ona etki eden faktörleri iyi bilmeleri gerekmektedir. Günümüzde, küreselleşmenin de etkisiyle, tüketici davranışına etki eden sosyal, kültürel, psikolijik ve kişisel faktörlerin yanında etnosentrik tutumlar da önemli hale gelmiştir. Bu durum, her sektörde olduğu gibi turizm sektöründe de satın alma davranışlarına etki etmektedir. Bu çalışmada temel amaç Azerbaycan vatandaşlarının turistik satın alma kararlarında etnosentrik tutumlarının öneminin belirlenmesidir. Bu doğrultuda Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de yaşayan 16 yaş üzeri bireyler araştırmanın evrenini oluşturmaktadır. Bu amaçla 10 Nisan ile 25 nisan 2015 tarihleri arasında yapılan anket uygulamasında, literatür taraması ile evrenin yerli ve yabancı turistik ürünlere karşı tutumları belirleyen Shimp ve Sharma tarafından etnosentrizm ölçümü için geliştirilen ölçekler kullanılmıştır. Değerlendirme zamanı toplam 400 anket analize tabii tutulmuştur. Analizde frekans-yüzde dağılımları, hipotez testleri için bağımsız T-testi, ANOVA ve Faktör Analizi kullanılmıştır. Verilerin analizi ile elde edilen sonuçlara göre, yerli turistik ürünlere kıyasla yabancı turistik ürünlere karşı tutumlar daha olumlu olup, bu tutumlar demografik özellikler bakımından farklılık göstermemektedir. Buna ek olarak katılımcıların az ile orta arasında etnosentrik düzeye sahip oldukları sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Turistik satın alma kararı, Etnosentrik tutumlar, , Azerbaycan’lı Turistler

Ethnocentric Attitudes of the Tourist Product Consumer Purchase Decision: A Research in Bakû

Öz

In order to be succesful within today’s increasing competitive enviroment, businesses should have necessary information about customer behavior and factors influence it. In today, also under the influence of globalization, factor of country origin has been regarded necessarily as well as social, cultural and psychological factors. As other sectors, it affects purchasing habits in tourism sector as well. The main goal of this study is identify importance of the factor country of origin in case of touristic purchasing decisions of Azerbaijani citizens. On the ground of that, over 16 year old people live in the capital of Azerbaijan, Bakû, constitute rhe range of research. In a survey conducted for this porpose, the metrics which developed by Shimp and Sharma ethnocentrism measurements and which identify attitudes to local and foreign touristic products via scanning of terms had been used. While assessment, totally 400 surveys had been applied. At the analysing stage, frequency-percentage, independent T-test for hyphothesis tests, ANOVA and Factor analysis test model had been utilised. According to the results extracted from data analysis, compared to foreign touristic products, more positive attitudes toward local products had been witnessed and in terms of demographic diversity, these attitudeshad not been differed. In addition, participants had owned low or mid level ethnocentric profile.

Anahtar Kelimeler

Tourist purchase decision, Ethnocentric attitudes, , Azerbaijani tourists

Kaynakça

• Arı, E. S. ve M. Canan (2011), Satın Alma Kararlarında Tüketici Etnosentrizmi ve Menşe Ülke Etkisinin Rolü, Öneri Dergisi, 9(35), ss.15-33.
• Armağan, A. E. ve Ö. Gürsoy (2011), Satın Alma Kararlarında Tüketici Etnosentrizmi Ve Menşe Ülke Etkisinin CETSCALE Ölçeği İle Değerlendirilmesi, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(2), ss.67-77.
• Bahar, R (2011), Tüketici Etnosentrizmi ve Menşe Ülke Etkisi Kavramlarının Satın Alma Kararları Açısından Önemi: Adıyaman Üniversitesi Öğrencileri Üzerine Bir Araştırmma,Yüksek Lisans Tezi, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adıyaman.
• Bilkey, W. J. ve E. Nes (1982), Country-of-Origin Effects on Products Evalutions, Journal of International Business Studies, 13(1), ss.89-100.
• Cengiz, Ekrem ve F. Kırkbir (2007), Turkish Consumers’ Evalution Of Products Made In Foreign Countries: The Country Of Origin Effect, Innovative Marketing, 3(2), ss.77-98
• Cutura, M (2006), The Impact of Ethnocentrism on Consumers’ Evalution Processes and Willingness to Buy Domestic vs. Imported Goods in the Case of Bosnia and Herzegovina, South East European Journal of Economics and Business, 1(2), ss.54-63.
• Dinnie, K (2003), Country-of-Origin 1965-2004: A Literature Review, Journal of Customer Behaviour, 3(2), ss.165-213.
• Dosen, O. D, V. Skare ve Z. Krupka (2007), Assessments of Country of Origin and Brand Cues in Evaluating a Croatian, Western and Eastern European Food Product, Journal of Business Research, 60(2), ss.130-136.
• Ettenson, R, J. Wagner ve G. Gaeth (1988), Evaluating the Effect of Country of Origin and the “Made in the US” Campaign: A Conjoint Approach, Journal of Retailing, 64(1).
• Guliyev, O. (2007), Azerbaycan Tüketicilerinin Yerli ve Yabancı Markalı Ürünlerin Tercihinde Köken Ülke Faktörünün Önemi, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Universitesi Sosyal Bilimler Enistitüsü, Sakarya.
• Halis, Mine. (2015). Küreselleşmenin Kimlik Algısı Üzerindeki Etkisi: Kırgızistan Üniversite Öğrencilerinden Bulgular, Kastamonu Üniversitesi Eğitim Dergisi, 23(3), 1167-1184.
• Han, C. M (1989), Country Image: Halo or Summary Construct?, Journal of Marketing Research, 26(2), ss.222-229.
• Han, C. M. ve V. Terpstra (1988), Country-of-Origin Effects for Uni-National and Bi-National Products, Journal of International Business Studies, 19(2), ss.235-255.
• Hong, S. ve S. W. Robert, (1989), Effects of Country-of-Origin and Product-Attribute Information on The Product Evalution: An İnformation Processing Perspective, Journal of Consumer Research, ss.175-187.
• Huang, Y, J. Phau ve C. Lin (2010), Effects of Animosity and Allocentrism on Consumer Ethnocentrism: Social Identity on Consemer Willingness to Purchase, Asia Pasific Management Review, 15(3), ss.359-376.
• İşler, D. B (2013), Tüketici Etnosentrizmi ve Menşe Ülke Etkisi Ekseninde Satın Alma Kararlarındaki Rölü: CETSCALE Ölçeği İle Bir Uygulama, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1), ss.93-121.
• Johansson, J. K, S. P. Douglas ve I. Nonaka (1985), Assessing the Impact of Country of Origin On Product Evaluations: A New Methodological Perspective, Journal of Marketing Research, 22(4), ss.388-396.
• Knight, J. G, D. K. Holdsworth ve D. W. Mather (2007), Country-of-Origin and Choice of Food Imports: An in-Depth Study of European Distribution Channel Gatekeepers, Journal of International Business Studies, 38(1), ss.107-125.
• Kozak, M., E. Bigne, A. Gonzales ve L. Andreu (2003), Cross-Cultural Behavior Research in Tourism: A Case Study on Destination Image, Tourism Analysis, 8(2-4), ss.253-257.
• Kurtuluş, K. ve Z. Bozbay (2011), Ülke İmajı: Japonya ve Çin’in Ülke İmajı Açısından Karşılaştırılması, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 40(2), ss.267-277.
• Küçükemiroğlu, O (1999), Market Segmentation by Using Consumer Lifestyle Dimensions and Ethnocentrism: An Empiricial Study, European Journal of Marketing, 33(5/6), ss.470-487.
• Madran, C. ve Kabakçı, Ş (2002), Tüketici Davranışını Etkileyen Faktör Olarak Yaşam Tarzı: Çukurova Üniversitesinde Okuyan Kız Öğrencilerin Yaşam Tarzı Tiplerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(1), ss.81-94.
• Marcoux, J, P. Filiatrault ve E. Cheron (1997), The Attitudes Underlying Preferences of Young Urban Educated Polish Consumers Towards Products Made in Western Countries, Journal of International Consumer Marketing, 9(4), ss.5-29.
• Morello, B (1984), The “Made In” Issue: A Comparative Research on the Image of Domestic and Foreign Products, European Research, (June), ss.95-100.
• Mutlu, M. H, A. Çeviker ve Z. Çirkin (2011), Tüketici Etnosentrizmi ve Yabancı Ürün Satın Alma Niyeti: Türkiye ve Suriye Üzerine Karşılaştırmalı Bir Analiz, Sosyo Ekonomi Dergisi, (14), ss.50-74.
• Nagashima, A (1970), A Comparison of Japanese and US Attitudes Toward Foreign Products, The Journal of Marketing, 34(1), ss.68-74.
• Nagashima, A (1977), A Comparative ‘Made In’ Produc Image Survey among Japanese Businessmen, The Journal of Marketing, 41(3), ss.95-100.
• Nart, S (2008), Menşe Ülke Etkisinin Tüketici Algılamaları ve Davranışlarına Yansımaları: İngiltere Pazarında Türk ve Alman Markalarının Karşılaştırılması, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(3), ss.153-177.
• Orth, U. R. ve Z. Firbasova (2002), Ethnocentrism and Consumer Evaluations of Czech Made Yoghurt, Zemedelska Ekonomika-Praha, 48(4), ss.175-182.
• Özer, A. ve O. Dovganiuc (2013), Gösteriş Amaçlı Ürünlerin Satın Alınmasında Ülke Orijini ve Tüketici Etnosentrizminin Rolü, Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, (11), ss.61-80.
• Roth, M. S. ve J. B Romeo (1992), Matching Product Category and Country Image Perceptions: A Framework for Managing Country-of-Origin Effects, Journal of International Business Studies, 23(3), ss.477-497.
• Shimp, T. A (1984), Consumer Ethnocentrism: The Concept and a Preliminary Empirical Test, Advances in Consumer Research, (11), ss.285-290.
• Shimp, T. A. ve Sharma S. (1987), Consumer Etnosentrism: Construction and the Validation of the CETSCALE, Journal of Marketing Research, 24, ss.280-289.
• Sökmen, A. ve S. Tarakçıoğlu (2010), İşgören Etnosentrizmine Yönelik Bir Uygulama, İşletme Araştırmaları Dergisi, (3), ss.25-44.
• Speece, M. ve K. Pinkaeo (2002), Service Expectations and Consumer Ethnocentrism, Australasian Marketing Journal, 10(3), ss.59-75.
• Supphellen, M. ve Ritternburg, T. L. (2001), Consumer Ethnocentrism When Foreign Products are Better, PsycologyveMarketing, 18(9), ss.907-927.
• Tayfun, A. ve Gürlek, M. (2014), Tüketici Etnosentrizminin Yerli Turistik Satın Alma Niyeti Üzerindeki Etkisi, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 2(2), ss.34-45.
• Wall, M. ve Heslop, L. A. (1986), Consumer Attitudes Toward Canadian-Made Versus Importad Products, Journal of the Academy of Marketing Science, 14(2), ss.27-36.
• Yılmaz, M, Sütütemiz, N. ve Altunışık R. (2013), Milli Kimlik ve Tüketici Aşınalığının Menşe Ülke İmajı Üzerine Etkilerinin İncelenmesi: Bulgaristan Örneği, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9(20), ss.19-36.