LGBTIQ+ Bireylerin Medyada Temsili: Dijital Haberler Üzerine Bir Analiz

Yıl 2025, Cilt: 1 Sayı: 1, 30 - 41, 17.11.2025

Mürvet Asdemir , Elifnur Terzioğlu Yurtsal

Öz

Son yıllarda Türkiye’de bilinirliği ve toplumsal görünürlüğü artış gösteren LGBTIQ+ (Lezbiyen, Eşcinsel, Biseksüel, Transseksüel, İnterseks ve Kalıpdışı) bireyler, yaşamın birçok alanında aktif bir şekilde yer almaktadır. Kendi bünyesinde bir toplumsal hareket niteliği kazanan ve mevcut yapıda yer edinmeye çalışan LGBTIQ+ bireylerin medya aracılığıyla, görünürlüklerinin artması ve popülerleştirildiği görülmektedir. Özellikle dijital medya ortamlarında farklı cinsel yönelimli grupların toplumsal yaşamda daha görünür hale gelmesiyle birlikte bu bireylere yönelik yapılan nefret söylemli ve ayrımcı haberlerin arttığı dikkat çekmektedir. Bu çalışmanın amacı, dijital medyada yer alan LGBTIQ+ başlıklı haberleri ele alarak, bilimsel ve kavramsal temeller doğrultusunda nasıl bir söylem içerdiğini analiz etmektir. Çalışmada, söylemi ideolojinin bir yansıması olarak gören ve söylemlerin tarihsel anlamda nasıl şekillendiğini ortaya koyan Michel Foucault’un söylem teorisinden faydalanılmış olup, söylemi dilbilimsel ve bilişsel temelde analiz etmek amacıyla Van Dijk’in söylem çözümlemesi tekniği kullanılmıştır. Çalışma, Sabah, Haber 7 ve Sözcü haber dijital kanallarının LGBTIQ+ kavramını konu alan haber başlıklarını incelemektedir. Çalışmanın bulgular kısmında medyanın LGBTIQ+ bireylerini sıklıkla “öteki” olarak gösterdiği ve bunu yaparken de nefret söylemi bir dil kullandığı görülmüştür. Haber başlıklarını ideolojik anlamda ele aldığımızda ise, Sözcü gazetesinin daha nötr bir yaklaşım sergilediği, Sabah ve Haber 7 dijital haber sitelerinin ise siyasal ideolojik tutumların etkisinde kaldığı bulgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

LGBTIQ+ , Medya Temsili , Söylem Analizi , Cinsel Kimlik , Toplumsal Cinsiyet

Kaynakça

• “2024 Paris Olimpiyat oyunları açılış töreninde LGBT propagandası!” https://www.haber7.com/dunya/ haber/3445581-2024-paris-olimpiyat-oyunlari-acilis-toreninde-lgbt-propagandasi. Erişim tarihi: 24.11.2024
• “2024 Paris Olimpiyat Oyunları açılışında LGBT skandalı! Rezalete çocukları da alet ettiler”. https://www. sabah.com.tr/gundem/2024/07/26/2024-paris-olimpiyat-oyunlari-acilisinda-lgbt-skandalirezalete- cocuklari-da-alet-ettiler. Erişim tarihi:23.12.2024
• “Ak Parti Beyoğlu İlçe Başkanlığından, LGBT’li bireyi işe alan belediyeye tepki.” “Antalya’da LGBT kepazeliği!” https://www.sabah.com.tr/gundem/2024/09/02/antalyada-lgbtkepazeligi. Erişim tarihi: 27.11.2024
• “Bakan Tekin’den tartışma yaratacak açıklama: Kimi belediyelerin kreşlerinde çocuklara LGBT propagandası yapılmakta”. https://www.sozcu.com.tr/fuat-ugur-tekinle-gorustu-demeciaktardi- p107696 Erişim tarihi: 27.11.2024
• “Başkan Erdoğan’dan LGBT açıklaması: Aileyi korumak, Türkiye’yi, vatanı korumaktır”. https://www. haber7.com/guncel/haber/3354346-baskan-erdogandan-lgbt-aciklamasi-aileyi-korumak turkiyeyi-vatani-korumaktir. Erişim tarihi: 24.11.2024
• “Beyoğlu Belediyesinde skandal atama”.
• “Beyoğlu’nda çocuklar LGBT’li bir isme emanet!”.
• “Bulgaristan’da okullarda LGBT propagandası yasaklandı.” https://www.haber7.com/dunya/ haber/3449151-bulgaristanda-okullarda-lgbt-propagandasi-yasaklandi. Erişim Tarihi: 23.12.2024
• “Canlı yayında LGBT tartışması! Sinan Burhan’dan Yarkadaş’a tepki.” https://video.haber7.com/videogaleri/ 300800-canli-yayinda-lgbt-tartismasie-sinan-burhandan-yarkadasa-tepki. Erişim tarihi: 23.12.2024
• “CHP’li Bursa Büyükşehir Belediyesi’nde skandal: Açık açık LGBT propagandası yaptılar!” https:// www.sabah.com.tr/gundem/2024/09/30/bursa-buyuksehir-belediyesinden-lgbt-propagandasi. Erişim tarihi: 28.11.2024
• “CHP’li belediyelerin kreşlerinde LGBT propagandası!” https://www.sabah.com.tr/ gundem/2024/11/27/chpli-belediyelerin-kreslerinde-lgbt-propagandasi-ak-partili-leyla-sahinusta- neslimizi-bu-tip-insanlara-teslim-etmeyecegiz. Erişim tarihi: 16.11.2024
• “Çizgi film kanalı Cartoon Network’tan çocuklara LGBT dayatması” https://www.haber7.com/guncel/ haber/3430176-cizgi-film-kanali-cartoon-networktan-cocuklara-lgbt-dayatmasi. Erişim Tarihi: 23.12.2024
• “Dem Parti’li Sevilay Çelenk LGBT propagandasını savundu! Ak Partili Usta’dan jet hızında yanıt geldi.” https://video.haber7.com/video-galeri/286087-dem-partili-sevilay-celenk-lgbt-propagandasinisavundu- ak-partili-ustadan-jet-hizinda-yanit-geldi. Erişim Tarihi: 23.12.2024
• “Diyarbakır’daki yangında can kayıpları artarken DEM’li vekiller LGBT derdine düştü.” https://video. haber7.com/video-galeri/282197-diyarbakirdaki-yanginda-can-kayiplari-artarken-demlivekiller- lgbt-derdine-dustu. Erişim Tarihi: 23.12.2024
• “Erdoğan’dan Meloni’ye ‘LGBT’ teşekkürü!” https://www.sozcu.com.tr/erdogan-dan-meloni-ye-lgbttesekkuru- p96852. Erişim tarihi: 28.11.2024
• “Eskişehir’de LGBT yürüyüşü düzenleyen 10 kişi gözaltına alındı.” https://www.haber7.com/guncel/ haber/3431647-eskisehirde-lgbt-yuruyusu-duzenleyen-10-kisi-gozaltina-alindi. Erişim Tarihi: 23.12.2024
• “Gürcistan’dan tarihi LGBT kararı! Resmen yasaklandı.” https://www.haber7.com/dunya/ haber/3436852-gurcistandan-tarihi-lgbt-karari-resmen-yasaklandi. Erişim Tarihi: 23.12.2024
• “İBB Meclisi’nde LGBT kavgası: Oturuma ara verildi.” https://www.sozcu.com.tr/ibb-meclisi-nde-lgbtkavgasi- oturuma-ara-verildi-p95432 Erişim tarihi: 20.12.2024
• “İlahi adalet! LGBT dayatmasıyla başlayan Paris 2024 başörtüsüyle bitti!” https://spor.haber7.com/ spor/haber/3450258-ilahi-adalet-lgbt-dayatmasiyla-baslayan-paris-2024-basortusuyle-bitti Erişim tarihi: 20.12.2024
• “İstanbul Valiliği’nden LGBT yürüyüşü açıklaması: Hiçbir şekilde izin yoktur!” https://www.haber7. com/guncel/haber/3437618-istanbul-valiliginden-lgbt-yuruyusu-aciklamasi-hicbir-sekilde-izinyoktur. Erişim Tarihi: 23.12.2024
• “Komşu okullarda LGBT kararı!” https://www.sozcu.com.tr/komsuda-okullarda-lgbt-karari-p72908. Erişim tarihi: 23.12.2024
• “Küçük çocuk LGBT destekçilerini dumura uğrattı! LGBT paçavrasını ayağıyla paramparça etti.” https:// video.haber7.com/video-galeri/280969-kucuk-cocuk-lgbt-destekcilerini-dumura-ugratti-lgbtpacavrasini- ayagiyla-paramparca-etti.Erişim Tarihi: 23.12.2024
• “LGBT baronlarına şok! ‘Büyük Aile Buluşmasında çarpıcı sözler.” https://www.haber7.com/guncel/ haber/3460336-lgbt-baronlarina-sok-buyuk-aile-bulusmasinda-carpici-sozler. Erişim tarihi: 23.12.2024
• “LGBT bayrağı açarak slogan attılar, gözaltına alındılar” https://www.sozcu.com.tr/lgbt-bayragi-acarakslogan- attilar-gozaltina-alindilar-p56294. Erişim tarihi: 23.12.2024
• “LGBT dayatmasına direnen öğretmen okuldan kovuldu, cezaevine atıldı!” https://www.haber7.com/dunya/haber/3456150-lgbt-dayatmasina-direnen-ogretmen-okuldan-kovuldu-cezaevine-atildi. Erişim tarihi: 28.11.2024
• “LGBT dayatmasına karşı aileler yürüyor.” https://www.sabah.com.tr/yasam/lgbt-dayatmasina-karsiaileler- yuruyor-7085036 “LGBT flamasına ‘yasak’ müdahalesi…” https://www.sozcu.com.tr/lgbt-flamasina-yasak-mudahalesiwp7867652 Erişim tarihi:20.11.2024
• “LGBT pazubendine karşı çıkmıştı! Kulübünden açıklama geldi”. https://www.sozcu.com.tr/lgbtpazubendine- karsi-cikmisti-kulubunden-aciklama-geldi-p112213 . Erişim tarihi: 23.12.2024
• “LGBT Propagandasına Dur’mitingi kamu spotu oluyor”. https://www.sozcu.com.tr/lgbt-propagandasinadur- mitingi-kamu-spotu-oluyor-wp7795180 Erişim tarihi: 20.11.2024
• “LGBT sapkınlığına karşı binler hep bir ağızdan haykırdı: Küresel ve emperyalist örgütler çocuklarımızdan uzak dur!” https://www.sabah.com.tr/yasam/lgbt-sapkinligina-karsi-binler-hep-bir-agizdanhaykirdi- kuresel-ve-emperyalist-orgutler-cocuklarimizdan-uzak-dur-7085547. Erişim tarihi: 23.12.2024
• “LGBT’li bireyi işe alan belediyeye tepki!”. https://www.sabah.com.tr/yasam/ak-parti-beyoglu-ilcebaskanligindan-lgbtli-bireyi-ise-alan-belediyeye-tepki-7115895. Erişim tarihi:12.12.2024
• “LGBT+ ailelerinden Erdoğan’a açık mektup” https://www.sozcu.com.tr/lgbti-ailelerinden-erdogan-aacik- mektup-p55676. Erişim tarihi: 23.12.2024
• “Meloni’ye, LGBT’yle mücadele teşekkürü.”
• “Mezun olan tıp öğrencilerinden skandal! Hipokrat yeminine ‘LGBT’ eklemesi.” https://video.haber7. com/video-galeri/282868-mezun-olan-tip-ogrencilerinden-skandal-hipokrat-yeminine-lgbteklemesi. Erişim Tarihi: 23.12.2024
• “MHP’li belediye, LGBTİ karşıtı yürüyüşe tepki gösteren Aleyna Tilki’nin konserini iptal etti.” https:// www.sozcu.com.tr/mhpli-belediye-lgbti-karsiti-yuruyuse-tepki-gosteren-aleyna-tilkininkonserini- iptal-etti-wp7371379 Erişim tarihi: 28.11.2024
• “Olimpiyat açılışında LGBT skandalı!” https://www.sabah.com.tr/spor/tum-sporlar/2024/07/28/ olimpiyat-acilisinda-lgbt-skandali. Erişim tarihi: 23.12.2024
• “Propagandayı yasaklayan yasa çıkardı! Putinden LGBT lobisine darbe!” https://www.haber7.com/ dunya/haber/3481230-propagandayi-yasaklayan-yasa-cikardi-putinden-lgbt-lobisine-darbe. Erişim tarihi: 23.12.2024
• “Skandal atamayla gündeme gelen LGBT’li yönetici istifa etti.” https://www.sabah.com.tr/ gundem/2024/10/10/skandal-atamayla-gundeme-gelen-lgbtli-yonetici-istfa-etti. Erişim tarihi: 28.11.2024
• “Türkiyede’ki LGBT derneklerine akan milyarlar belgelendi!” https://www.haber7.com/guncel/ haber/3459665-turkiyedeki-lgbt-derneklerine-akan-milyarlar-belgelendi. Erişim tarihi: 23.12.2024
• “Ünlü şarkıcı Sinan Akçıl Paris’teki LGBT rezaletine ses çıkarmayan meslektaşlarını eleştirdi! “Ünlüler lobilerden korkar””. https://www.sabah.com.tr/galeri/magazin/unlu-sarkici-sinan-akcilparisteki- lgbt-rezaletine-ses-cikarmayan-meslektaslarini-elestirdi-unluler-lobilerden-korkar. Erişim tarihi:21.12.2024
• Aşçı, S. (2013). Yazılı basında LGBT temsili: Onur haftası haberlerinde Türkiye ve ABD karşılaştırması (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi SBE, 167.
• Babacan, S. S. (2003). İnsan seksüalitesinin kültürel ve psikososyal yönleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 11(1), 131-136.
• Başar. K. (2014). Farklı yönleri ile cinsel kimlik Bedensel cinsiyet cinsiyet kimliği cinsiyet rolü ve cinsel yönelim. Toplum ve Hekim , vol.29, no.4, pp.245-251.
• Çelenk, S. (2005). Televizyon, temsil, kültür: 90’lı Yıllarda Sosyokültürel İklim ve Televizyon İçerikleri. Ankara: Ütopya Yayınları.
• Çelik, T. N., & Çelik, Y. (2022). Uludağ Sözlük Üzerinden Yeni Normalin Toplumsal İnşasını Yaratmada Netflix’te Lgbt Hikayeleri Kategorisi. Sosyologca, (23).
• Danyeli Güzel, Ö. (2017). Lezbiyen, gey, biseksüel ve transseksüellerin sosyal dışlanma deneyimleri (Master’s thesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Durham, Meenakshi G. ve Kellner, D. (2006). Media And Cultural Studies: Keyworks. Malden: Blackwell Publishing.
• Elliott, R. (1996). Discourse analysis: exploring action, function and conflict in social texts. Marketing Intelligence & Planning. 14, 6, 65.
• Euling, S. Y., Herman-Giddens, M. E., Lee, P. A., Selevan, S. G., Juul, A., SØrensen, T. I., ... & Swan, S. H. (2008). Examination of US puberty-timing data from 1940 to 1994 for secular trends: panel findings. Pediatrics, 121(Supplement_3), 172-191.
• Fairclough, N. (1995). Critical discourse analysis: The critical study of language. Longman.
• Foucault, M. (1972). The archaeology of knowledge.
• Gelbal, S. ve Duyan, V. (2006). Attitudes of University Students toward Lesbians and Gay Men in Turkey, Sex Roles, 55, 573-579
• Güner, U., Kalkan, P., Öz, Y., Özsoy, E. C., & Söyle, F. (2011). Türkiye’de Cinsel Yönelim veya Cinsiyet Kimliği Temelinde Ayrımcılığın İzlenmesi Raporu 1 Ocak–30 Haziran 2010.
• HALL, S. (1997b). The Work of Representation. S. Hall (der.). Representation: Cultural Representations and Signifying Practices içinde. Milton Keynes: Open University, 13-74. handbook of discourse analysis (pp. 352-371). Blackwell.
• Harris, I. M., (1995). Gender, Change and Society: Messages Men Hear. London. Taylor and Francis. p. 2, p. 9, p. 10.
• https://www.haber7.com/siyaset/haber/3467748-beyoglunda-cocuklar-lgbtli-bir-isme-emanet Erişim tarihi: 25.11.2024
• https://www.sabah.com.tr/gundem/2024/10/09/beyoglu-belediyesinde-skandal-atama. Erişim tarihi: 23.12.2024
• https://www.sabah.com.tr/gundem/2024/10/23/meloniye-lgbtyle-mucadele-tesekkuru. Erişim tarihi: 25.11.2024
• https://www.sabah.com.tr/yasam/ak-parti-beyoglu-ilce-baskanligindan-lgbtli-bireyi-ise-alanbelediyeye- tepki-7115895. Erişim Tarihi: 23.12.2024
• Meleke, C. N., & Kırel, S. (2016). Türkiye Sineması’nda Lgbt Bireylerinin Temsili Ve Ümit Ünal Filmlerinin İncelenmesi1 Representatıon Of Lgbt Indıvıduals In Turkısh Cınema And Analysıs Of Umıt Unal’s Fılmography. Uluslararası Hakemli İletişim Ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 306. Pantheon Books
• Price, J. (1998). Advanced Studies In Media. Cheltenham: Nelson Thornes. Schiffrin, D. Tannen, & H. E. Hamilton (Eds.), The
• Sekman, E. (2015). Nefret söyleminin ortaya çıkmasında medyanın etkisi (Master’s thesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Silverman, D. (2016). Qualitative research. Sage.
• Söğüt, F. (2019). Yeni medya ve temsil: İnternet gazeteciliğinde cinsiyet kimliklerinin sunumu. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (31), 212-231.
• Tuzer, V. (2004). Lezbiyen ve Geylerin Sorunları ve Toplumsal Barış İçin Çözüm Arayışları, Escinsellik, Travestilik, Transseksuellik. Kaos GL Kitapları, Ankara.
• Van Dijk, T. A. (2001). Critical discourse analysis. In D.
• Wood, L., A. & Kroger, R., O. (2000). Doing discourse analysis: methods for studying action in talk and text. Lodan: Sage
• Wooffitt, R. (2005). Conversation analysis and discourse analysis: a comparative and critical introduction. Lodan: Sage
• Yardım, G., & Doğruel, H. (2019). Eleştirel söylem çözümlemesi bağlamında haber metinlerinin incelenmesi: Pippa Bacca cinayeti örneği. Erciyes İletişim Dergisi, 6(1), 137-148.