Metasezgisel Algoritmalar ve Çalışma Alanlarına Genel Bir Bakış

Yıl 2024, , 1 - 10, 31.12.2024

Cem Uğurcan Özdemir , Atanur İz , İlker Kiliç , Mustafa Nil

https://doi.org/10.47118/somatbd.1593895

Öz

Bu makalede optimizasyon algoritmalarının farklı türleri ayrıntılı bir şekilde tanıtılmış ve son yıllarda kullanım oranlarında artış gözlenen bu algoritmaların çıkış mantığı, temel prensipleri ve optimizasyon sürecindeki adımları açıklanmıştır. Ayrıca yerel optimum noktaya takılma potansiyeline sahip olan algoritmalar vurgulanmış ve bu durumu iyileştirmeye çalışan çalışmalardan bazılarına yer verilmiştir. Optimizasyon algoritmalarının geniş bir yelpazeye yayılan uygulama alanlarına değinilmiştir. Algoritmaların hem teorik çerçevesi hem de pratikteki etkileri ele alınmış, bu alandaki yenilikler ve mevcut çalışmaları tanıtacak bilgiler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Metasezgisel optimizasyon algoritmaları, Gri kurt algoritması, Parçacık sürü optimizasyon algoritması, Yapay arı kolonisi algoritması, meyve sineği algoritması

Kaynakça

• Akay, B., 2009. Nümerik Optimizasyon Problemlerinde Yapay Arı Kolonisi (Artificial Bee Colony) Algoritmasının Performans Analizi, Doktora tezi, Erciyes Üniversitesi, 2009.
• Çavuş, V., & Tuncer, A. (2017). İnsansız Hava Araçları İçin Yapay Arı Kolonisi Algoritması Kullanarak. Karaelmas Science and Engineering Journal, 7(1), 259-265. https://dergipark.org.tr/en/pub/karaelmasfen/issue/57120/805826
• Eke, İ., Saka, M., & Tezcan, S. S. (2023). KAOTİK PARÇACIK SÜRÜ OPTİMİZASYONU KULLANARAK EKONOMİK YÜK DAĞITIMI PROBLEMİNİN ÇÖZÜMÜ. Journal of Engineering Sciences and Design, 11(3), 957-965. https://doi.org/10.21923/JESD.1293964
• Eroğlu, H., Akay, V., Seyyarer, E., Çağrı Merkezi İletişim Şirketi, P., Yüzüncü Yıl Üniversitesi, V., Teknolojileri Bölümü, B., & Mühendisliği Bölümü, B. (2024). Kolektif Karar Optimizasyonu Algoritması ile I-Kesitli Kirişin Düşey Deplasman Minimizasyonu. Doğu Fen Bilimleri Dergisi, 7(1), 11-22. https://doi.org/10.57244/DFBD.1494064
• Garip, Z., Karayel, D., & Çimen, M. E. (2021). Parçacık Sürü Optimizasyon Tabanlı Mobil Robotlarda Global Yol Planlama. Journal of Smart Systems Research, 2(1), 18-26. https://dergipark.org.tr/en/pub/joinssr/issue/64451/980306
• Hou, Y., Gao, H., Wang, Z., & Du, C. (2022). Improved Grey Wolf Optimization Algorithm and Application. Sensors 2022, Vol. 22, Page 3810, 22(10), 3810. https://doi.org/10.3390/S22103810
• Karaboga, D., & Basturk, B. (2007). A powerful and efficient algorithm for numerical function optimization: Artificial bee colony (ABC) algorithm. Journal of Global Optimization, 39(3), 459-471. https://doi.org/10.1007/S10898-007-9149-X/METRICS
• Kennedy, J., & Eberhart, R. (t.y.). Particle swarm optimization. Proceedings of ICNN’95 - International Conference on Neural Networks, 4, 1942-1948. https://doi.org/10.1109/ICNN.1995.488968
• Kılıç, İ. (2022). LEVY UÇUŞLU MEYVE SİNEĞİ ALGORİTMASI İLE GÖRÜNTÜ SIKIŞTIRMA. Adıyaman Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 9(16), 37-48. https://doi.org/10.54365/ADYUMBD.980173
• Küçüksille, E., & Tokmak, M. (2014). Yapay Arı Kolonisi Algoritması Kullanarak Otomatik Ders Çizelgeleme. Süleyman Demirel University Journal of Natural and Applied Sciences, 15(3), 203-210. https://doi.org/10.19113/SDUFBED.79047
• Mirjalili, S., Mirjalili, S. M., & Lewis, A. (2014). Grey Wolf Optimizer. Advances in Engineering Software, 69, 46-61. https://doi.org/10.1016/J.ADVENGSOFT.2013.12.007
• Özsağlam, M. Y., & Çunkaş, M. (2008). Optimizasyon Problemlerinin Çözümü için Parçaçık Sürü Optimizasyonu Algoritması. Politeknik Dergisi, 11(4), 299-305. https://dergipark.org.tr/tr/pub/politeknik/issue/33033/367241
• Öztürk, S., & Öztürk, N. (2016). YAPAY ARI KOLONİ ALGORİTMASI KULLANILARAK GÖRÜNTÜ İYİLEŞTİRME YÖNTEMİNİN GELİŞTİRİLMESİ. Gazi University Journal of Science Part C: Design and Technology, 4(4), 173-183. https://dergipark.org.tr/en/pub/gujsc/issue/45198/565979
• Pan, W. T. (2012). A new Fruit Fly Optimization Algorithm: Taking the financial distress model as an example. Knowledge-Based Systems, 26, 69-74. https://doi.org/10.1016/J.KNOSYS.2011.07.001
• Sarıdağ, Ö., & Doğan, A. (2021). V2G Şarj İstasyonlarının Optimum Konum ve Kapasitelerinin Gri Kurt Optimizasyon Algoritması ile Belirlenmesi. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 8(2), 622-635. https://doi.org/10.35193/BSEUFBD.916804
• Şenel, F. A., Yüksel, A. S., Gökçe, F., & Yiğit, T. (2018). Gri kurt optimizasyon algoritması ile iki boyutlu dizilim yazılımının geliştirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 20(2), 293-306. https://doi.org/10.25092/BAUNFBED.433321
• Toren, M., & Mollahasanoğlu, H. (2023). Gri Kurt optimizasyon algoritması ile güç ve dağıtım türü transformatörlerin ağırlık optimizasyonu. Nigde Omer Halisdemir University Journal of Engineering Sciences, 12(1), 96-103. https://doi.org/10.28948/NGUMUH.1127837
• Xiao, C., Hao, K., & Ding, Y. (2015). An improved fruit fly optimization algorithm inspired from cell communication mechanism. Mathematical Problems in Engineering, 2015. https://doi.org/10.1155/2015/492195
• Xiong, C., & Lian, S. (2021). Structural Damage Identification Based on Improved Fruit Fly Optimization Algorithm. KSCE Journal of Civil Engineering, 25(3), 985-1007. https://doi.org/10.1007/S12205-021-1115-5/METRICS
• Yaylacı, E. K., Özdeş, H. N., Erdem Yılmaz, A., Üniversitesi, K., Fakültesi, M., Mühendisliği, E.-E., & Karabük, T. (2023). Geliştirilmiş Kızıl Tilki Optimizasyon Algoritması ile Da-Da Alçaltıcı Tip Dönüştürücü PI Katsayılarının Optimizasyonu. Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi, 13(1), 1-11. https://doi.org/10.7212/KARAELMASFEN.1136404
• Yuan, X., Dai, X., Zhao, J., & He, Q. (2014). On a novel multi-swarm fruit fly optimization algorithm and its application. Applied Mathematics and Computation, 233, 260-271. https://doi.org/10.1016/J.AMC.2014.02.005
• Zaman, H. R. R., & Gharehchopogh, F. S. (2022). An improved particle swarm optimization with backtracking search optimization algorithm for solving continuous optimization problems. Engineering with Computers, 38(4), 2797-2831. https://doi.org/10.1007/S00366-021-01431-6/TABLES/12