Yeşil Pazarlama Çerçevesinde Tutum-Davranış Uyuşmazlığına Akli Hareket Kuramı İle Yaklaşım

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 1, 13 - 24, 15.07.2018

Hacer Aksoy

Öz

Amaç: Bu araştırmada
yeşil tüketicilerin sahip olduğu tutumlar, bu tutumları davranışa dönüştüren
unsurlar ve bu tutumların davranışa dönüşmesine engel olan faktörlerin neler
olduğu sorularına yanıt aranmıştır.

Tasarım/
metodoloji/ yaklaşım: Çalışmada nitel
ve nicel araştırma tekniklerinin birlikte kullanıldığı karma yöntem
kullanılmıştır. Katılımcıların tutumlarını ölçmek için öncelikle 75 öğretmenle
anket çalışması yapılmıştır. Anket çalışmasında elde edilen veriler ile SPSS
20.00 programında tanımlayıcı istatistikler yapılmıştır. Katılımcıların belirlenen
tutumları ile davranışları arasındaki farkı bulmak için 17 öğretmenle 9 ana
başlıktan oluşan yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır.

Bulgular:
Katılımcıların yeşil pazarlamaya yönelik çevresel kaygı ve çevreye duyarlı ürün kullanma eğilimleri
olduğu, yani çevreci tutumlara sahip oldukları belirlenmiş ve bu
tutumlarını davranışa nispeten dönüştürdükleri ama bunu salt çevreci ruhla
değil fayda elde etmek adına yaptıkları ortaya çıkmıştır.

Özgünlük:
Yeşil
pazarlama alanında çalışmaların yapıldığı fakat çalışmaların genel olarak tutum
ve satın alma üzerine yoğunlaştığı görülmektedir. Bu çalışmada elde edilen
sonuçların literatürle uyuştuğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Yeşil Pazarlama, Akli Hareket Kuramı, Yeşil Ürün, Yeşil Tüketici

Kaynakça

• Ajzen, I. (2008). “Consumer Attitudes and Behaviour”, C. P. Haugtvedt, P. M. Herr ve F. R. Cardes (Ed.). Handbook of consumer psychology. Lawrence Erlbaum Associates, New York, 525-548.Ajzen, I. ve Fishbein, M. (1970). “The Prediction of Behaviour from Attitudinal and Normative Variables”, Journal of Experimental Social Psychology, 6: 466-487.Apaiwongse, T. S. (1994). ‘‘The İnfluence of Green Policies on a Dual Marketing Center: An Ecological Marketing Approach’’. Journal of Business & Industrial Marketing, 9(2): 41-50.Armağan, E. ve Karatürk, H.E. (2014). “Yeşil Pazarlama Faaliyetleri Çerçevesinde Aydın Bölgesindeki Tüketicilerin Çevreye Duyarlı Ürünleri Kullanma Eğilimlerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma”, Organizayon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(1): 1-17.Arabacıoğlu, B. ve Tatlıdil, R. (2009). “Tüketicilerin satın Alma Davranışında Çevre Bilincinin Etkileri”. Ege Akademik Bakış Dergisi, 9(2): 435-461.Avcı, C. (2014). İşgörenlerin İş Sağlığı ve Güvenliği Davranışlarının Güvenlik İklimi ve Planlı Davranış Kuramı Kapsamında İncelenmesi: Konaklama İşletmelerinin Yiyecek- İçecek Departmanlarında Bir Uygulama. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.Aytekin, P. (2007). “Yeşil Pazarlama Stratejileri”, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2): 1-20.Durmuş, K. (2014). Markaların Çevre Dostu Uygulamalarının Üniversite Öğrencilerinin Yeşil Ürünleri Kullanma Eğilimlerine Etkisi: İnönü Üniversitesi Uygulaması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.Follows, S. B. ve Jobber, D. (2000). “Environmentally Responsible Purchase Behaviour: A Test Of A Consumer Model”, European Journal Of Marketing, 34(5/6): 723-746.Hale, J. L., Householder, B. J. ve Greene, K. L. (2003). ‘‘The Theory of Reasoned Action”, J. P. Dillard ve M. Pfau (Ed.). The Persuasion Handbook: Developments in Theory and Practice. Sage Publications, Thousand Oaks, 259-286.Keleş, C. (2007). Yeşil Pazarlama Tüketicilerin Yeşil Ürünleri Tüketme Davranışları ve Yeşil Ürünlerin Tüketiminde Kültürün Etkisi İle İlgili Bir Uygulama. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.Koçoğlu, C. M. ve Koçoğlu, Y. (2017). “Yeşil Pazarlama Kapsamında Çevreye Duyarlı Ürünlerin Satın Alma Eğilimleri: Lisans Düzeyinde Turizm Eğitimi Alan Öğrenciler Üzerinde Bir Araştırma”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 17(özel sayı): 417-427.Kollmuss, A. Ve Agyeman, J. (2002). “Mind the Gap: Why do People Act Environmentally and What are the Barriers to Pro-Environmental Behavior?”, Environmental Education Research, 8(3): 239-260.Kuduz, N. (2011). Yeşil Pazarlama Faaliyetlerinin Tüketicilerin Satın Alma Davranışlarına Etkilerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.Luzio, J. P. P. ve Lemke, F. (2013). “Exploring Green Consumers’Product Demands and Consumption Processes: The Case Of Portuguese Green Consumers”, European Business Review, 25(3): 281-300.Nakıboğlu, B. (2003). Çevreci Pazarlama Anlayışı ve Tüketicilerin Çevreci Tutumlarının Tüketici Davranışları Üzerindeki Etkisi İle İlgili Bir Uygulama. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.Shrum, L. J., McCarty J .A., Lowrey T. M. (1995). “Buyer Characteristics of the Green Consumer and Their Implications for Advertising Strategy”, Journal of Advertising, 24(2): 71-82.Straughan, R. D. ve Roberts, J. A. (1999). ‘‘Environmental Segmantation Alternatives: A look At Green Consumer Behaiour in The New Millennium”, Journal of Consumer Marketing, 16(6): 558-575.Uydacı, M. (2011). Yeşil Pazarlama, Türkmen Kitabevi, İstanbul.Üstünay, M. (2008). İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları Çerçevesinde Yeşil Pazarlama Uygulamaları ve Kimya Sektörüne Yönelik Bir İnceleme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.Üstündağlı, E. ve Güzeloğlu, E. (2015). “Gençlerin Yeşil Tüketim Profili: Farkındalık, Tutum ve Davranış Pratiklerine Yönelik Analiz”, Global Media Journal: Turkish Edition, 5(10): 341-362.Tirkeş, Ç. (2008). Yeşil Pazarlama: Türkiye’de Organik Gıda Ürünlerinin Kullanımını Arttırmaya yönelik Stratejiler. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.