COVID-19 TANISININ HASTALAR ÜZERİNDEKİ SOSYAL ETKİLERİNİ ARAŞTIRMAK: KÜRESEL SALGINDA YENİ ARAŞTIRMA OLANAKLARI

Yıl 2022, Cilt: 25 Sayı: 1, 101 - 111, 20.03.2022

Göksel Altınışık Ergur Enes Kabakcı

https://doi.org/10.18490/sosars.1090635

Öz

COVID-19 küresel salgını söz konusu olduğunda, sosyali bu denli etkileyen bir süreci incelemek için gereksinim duyulan araştırma yöntemlerinin çeşitlenmesi şaşırtıcı değildir. Alışılagelen pratiklerin –hastalığın bulaşma riski açısından– güvenli olmadığı ya da çeşitli kısıtlamalar nedeniyle sürdürülmesinin olanaksızlaştığı mevcut durumda iki olasılık gündeme gelmektedir: (a) süregelen pratiklere belirsiz bir süre için ara vermek ya da (b) bulaşıcı hastalıkla ilişkili riskler olmaksızın araştırma yapmanın temel ilkelerinden ödün verilmeden uyarlanan yeni teknik ve yöntemlere başvurmak. Böylece iletişimi hastalık bulaşma risklerini ortadan kaldırarak sürdürmeye olanak tanıyan sanal ortamlar, sosyal bilim araştırmalarında geniş bir kullanım alanı bulmuştur. Nitel araştırma süreçlerine çevrimiçi anket ve mülakat uygulamaları çok daha yoğun bir şekilde dâhil olmuştur. Belirli durumlarda çevrimiçi –görüntülü– görüşmelerin, söylem analizine dayanan nitel araştırma yöntemleri açısından bazı yararları olduğu düşünülebilir. Bu şekilde derinlemesine görüşme yapılarak COVID-19 küresel salgınının toplumsal etkileri üzerine gerçekleştirdiğimiz ve sosyoloji yüksek lisans tezi olarak sunduğumuz araştırmamızın evreni, küresel salgının ilk üç ayında Türkiye genelinde hastanede yatarak tedavi gören COVID-19 hastalarından oluşturmaktadır. Bu makalede, araştırma bulgularından ziyade değişen saha kavramı ve veri toplama teknikleri, yeni araçların sunduğu imkânlar ve kısıtlılıklar, araştırmacı ve katılımcıya güven, etik kodların gözden geçirilme gerekliliği gibi konuların değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Deneyim birikimi aktarılırken aynı zamanda ilişkili kavramların bilimsel yayınlar eşliğinde tartışılması, nitel araştırma tasarlayacak bilim insanlarına katkı sunmaya yöneliktir. Küresel salgın sürecindeki bu araştırma deneyimimiz, çevrimiçi derinlemesine görüşme tekniğinin; sahaya erişme ve yüz yüze görüşme yapmak için maliyeti azaltan, seyahat gerekliliğini ortadan kaldıran, etik ve araçsal açılardan geleneksel yöntemlerin yerini almaya aday bir seçenek olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Nitel araştırma, yüz yüze görüşme, derinlemesine görüşme, çevrimiçi, internet temelli iletişim, COVID-19, medikal sosyoloji

Kaynakça

• Altınışık Ergur, G. (2021). Cam Duvar Ardındaki COVID Hastaları. Denizli: Raskolnikov Kitap.
• Altınışık Ergur, G., Nuhoğlu, Ş., Çobanoğlu, C., Çetin, N., Bostan, P., & Ergur, A. (2021). Adanmışlıktan Tükenmişliğe, Tükenmişlikten Vazgeçişe: COVID-19 Pandemisi’nde İstifa Eden/Emekli Olan Hekimlerin Çığlığı. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 41(1), 73–102. https://doi.org/10.26650/SJ.2021.41.1.0078.
• Asmundson, G., & Taylor, S. (2020). Coronaphobia: Fear and the 2019-nCoV Outbreak. Journal of Anxiety Disorders, 70, 102196. https://doi.org/10.1016/j.janxdis.2020.102196.
• Bavel, J. J. V., Baicker, K., Boggio, P. S., Capraro, V., Cichocka, A., Cikara, M., Crockett, M. J., Crum, A. J., Douglas, K. M., Druckman, J. N., Drury, J., Dube, O., Ellemers, N., Finkel, E. J., Fowler, J. H., Gelfand, M., Han, S., Haslam, S. A., Jetten, J., Kitayama, S., … Willer, R. (2020). Using Social and Behavioural Science to Support COVID-19 Pandemic Response. Nature Human Behaviour, 4(5), 460–471. https://doi.org/10.1038/s41562-020-0884-z.
• Benfield, J. A., & Szlemko, W. J. (2006). Internet-Based Data Collection: Promises and Realities. Journal of Research Practice, 2(2), 1–15. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ805689.pdf adresinden erişildi.
• Cairncross, F. (2001). The Death of Distance: How the Communications Revolution Is Changing Our Lives. Harvard: Harvard Business School Press.
• Collins, R. (2020). Social Distancing as a Critical Test of The Micro-Sociology of Solidarity. American Journal of Cultural Sociology, 8, 477–497. https://doi.org/10.1057/s41290-020-00120-z.
• Deakin, H., & Wakefield, K. (2014). Skype Interviewing: Reflections of Two PhD Researchers. Qualitative Research, 14(5), 603–616. https://doi.org/10.1177/1468794113488126.
• Dodds, S., & Hess, A.C. (2021). Adapting Research Methodology during COVID-19: Lessons for Transformative Service Research, Journal of Service Management, 32(2), 203–217. https://doi.org/10.1108/JOSM-05-2020-0153.
• Ergur, A. (2020). Ateş ve İhanet: Sağlık Çalışanlarının COVID Kliniğinde Deneyimleri. Denizli: Raskolnikov Kitap.
• Howlett, M. (2021). Looking At The ‘Field’ Through A Zoom Lens: Methodological Reflections on Conducting Online Research During a Global Pandemic. Qualitative Research, 1–16. https://doi.org/10.1177/1468794120985691.
• Jiménez-Rodríguez, D., Santillán García, A., Montoro Robles, J., Rodríguez Salvador, M. d. M., Muñoz Ronda, F. J., & Arrogante, O. (2020). Increase in Video Consultations During the COVID-19 Pandemic: Healthcare Professionals’ Perceptions about Their Implementation and Adequate Management. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(14), 5112. https://doi.org/10.3390/ijerph17145112.
• Kohler, U. (2020). Survey Research Methods during the COVID-19 Crisis. Survey Research Methods, 14(2), 93-94. https://doi.org/10.18148/srm/2020.v14i2.7769.
• Lobe, B., Morgan, D., & Hoffman, K. A. (2020). Qualitative Data Collection in an Era of Social Distancing. International Journal of Qualitative Methods, 19, 1–8. https://doi.org/10.1177/1609406920937875.
• Matthewman, S., & Huppatz, K. (2020). A Sociology of Covid-19. Journal of Sociology, 56(4), 675–683. https://doi.org/10.1177/1440783320939416.
• Önal, M. F. (15 Nisan 2020). Dijital Çağın Tehlikesi: Sayısal Bölünme. e-Devlet Türkiye, (Çevrimiçi) http://www.egovturkey.com/dijital-cagin-tehlikesi-sayisal-bolunme-15042020.
• Pacht, E. R., Turner, J. W., Gailiun, M., … John, R.C.S. (1998). Effectiveness of Telemedicine in The Outpatient Pulmonary Clinic. Telemedicine Journal: the official journal of the American Telemedicine Association, 4(4), 287–292. https://doi.org/10.1089/tmj.1.1998.4.287.
• Roberts, L. D. (2015) Ethical Issues in Conducting Qualitative Research in Online Communities, Qualitative Research in Psychology, 12(3), 314–325. https://doi.org/10.1080/14780887.2015.1008909.
• Saunders, B., Sim, J., Kingstone, T., Baker, S., Waterfield, J., Bartlam, B., Burroughs, H., & Jinks, C. (2018). Saturation in Qualitative Research: Exploring Its Conceptualization and Operationalization. Quality & Quantity, 52(4), 1893–1907. https://doi.org/10.1007/s11135-017-0574-8.
• Tekin, H. H. (2012). Nitel Araştırma Yönteminin Bir Veri Toplama Tekniği Olarak Derinlemesine Görüşme. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 3(13), 101–116. (Çevrimiçi) https://dergipark.org.tr/tr/pub/iusosyoloji/issue/521/4777.