BURSA’DA YAZILMIŞ TIP METİNLERİNDE AĞIZ ÖZELLİKLERİNE DAİR

Yıl 2016, , 291 - 298, 31.07.2016

Hatice Şahin

https://doi.org/10.21550/sosbilder.291178

Cited By: 1

Öz

Eski Anadolu Türkçesi, üzerinde gerçekleştirilen bilimsel araştırmaların sayısı azımsanmayacak düzeyde olmakla beraber hala bu dönem için cevaplandırılması gereken sorular bulunmaktadır. Son yıllarda ortaya atılan ve cevabı bulunmaya çalışılan sorulardan biri Eski Anadolu Türkçesinin ilk olarak nerede ve ne zaman başladığıyla, diğeri ise bu Türkçeye kaynaklık eden ağızların belirlenip belirlenemeyeceğiyle ilgilidir. Araştırmacılar, XIII. yy. Türkçesinin ilk eserlerinin Orta Anadolu Bölgesinde yazılmış olmasını önemli bir ipucu olarak değerlendirmişlerdir. Anadolu’da eser veren ilk müelliflerin Konya ve Kırşehirli olması yazı dilinin bu yöre ağzına dayanmış olabileceğini düşündürmüş, ancak bazı ses özellikleri açısından bakıldığında bu düşüncenin zayıfladığı görülmüştür. Bu durumda daha fazla EAT metninin bu gözle incelenmesi, daha fazla ağız derlemelerinin yapılması ya da yapılmış olanların EAT metinleriyle karşılaştırılması gerekmektedir.

Bu açıdan bakıldığında Bursa, -Konya ve Kırşehir’den sonra gelse bile- XIV. yüzyıldan itibaren siyaset ve kültür merkezi olması sebebiyle önemi göz ardı edilemeyecek bir şehirdir. Bursa’da yaşayan ve eser yazan bilim adamları ve sanatçıların Eski Anadolu Türkçesine katkıları da aynı öneme sahiptir.

Bu makalede XV. yüzyılda Bursa’da yazıldığı düşünülen, Bursa kütüphanelerinde bulunan tıp metinlerinden hareketle Bursa yerli ağızları özelliklerinin bir karşılaştırma denemesi sunulacaktır. Özellikle +lA zarf ekinin bugün Bursa ağızlarında kullanılıyor olması bu karşılaştırmanın asıl çıkış noktasıdır.

Anahtar Kelimeler

Eski Anadolu Türkçesi, Tıp Metinleri, +lA Zarf Eki

On Dialect Features of Medical Text Written in Bursa

Öz

The number of scientific research on the Old Anatolian Turkish is not less but there are questions to be answered during this period. One of these questions is where is the first and when the start of Old Anatolian Turkish. The other is related to source of the Turkish can be identified or can not be identified. The investigators evaluated as an important clue of central Anatolia Religion of the first pieces 13th century. First of authors who live in Anatolia, they are from Konya and Kırşehir, it suggests that relied on the written language of this mouth area but some features have been shown to weaken this idea. In this case, it should be ispected visually more Old Anatolian texts, must be made more dialect examinations or some studies should be compared with Old Anatolian texts.

In this case from the 16th century Bursa is important due to the political and cultural center even if ıt comes from after Konya and Kırşehir. Scientists and artists who live and write their works in Bursa. Their contributions of Old Anatolian Turkish has the same importance.

In this paper will be presented in a comparision tria of dialects features of Bursa regian with medical texts from the Bursa library which it has beeb written 16th century. Especially +lA adverb suffix to be used today in Bursa dialects and this is the real starting point of this comparision.

Anahtar Kelimeler

Old Anatolian Turkish, Medicine Texts, +lA adverb suffix

Kaynakça

• Develi Hayati (2004); “Tursun Fakih Gazavatnamesinin Ağız Bilimsel Özellikleri” İlmi Araştırmalar 17, s. 100.
• Duman Musa (2002),“On the Usage of the Adverbial Suffix +lA in Old Anatolian Turkish”, Turkic Languages 6, 2002, s. 8-18.
• Ercilasun Ahmet Bican (2007), “Oğuz Türkmen Dil Kaynakları” Makaleler, Dil- Destan-Tarih-Edebiyat, Ankara, Akçağ Yayınları.
• Ercilasun Ahmet Bican (2008), La Enklitiği ve Türkçede Bir “Pekiştirme Enklitiği” Teorisi, Dil Araştırmaları Dergisi Sayı: 2, s. 35-56
• Erdem Mehmet Dursun (2006), “Ağızlardan Etkilenme Derecelerine Göre Osmanlı ve Eski Anadolu Türkçesi Metinleri ve Bu Metinlerin Diline Kaynaklık Eden Ağızlar”, İlmi Araştırmalar, Sayı 22, (83-110)
• Gülsevin Gürer (2013), “Eski Anadolu Türkçesinin Yaşayan Türkiye Türkçesi Ağızlarındaki İzleri”, Âşık Paşa ve Anadolu’da Türk Yazı Dilinin Oluşumu Sempozyumu-Bildiriler-, 1-2 Kasım 2013 Kırşehir s. 172
• Karahan Leyla (2011), Türk Dili Üzerine İncelemeler, Ankara, Akçağ Yayınları.
• Karahan Leyla (2013), “Oğuzcanın Anadolu’da Yazı Dili Olma Sürecine Dair Düşünceler” Aşık Paşa ve Anadolu’da Türk Yazı Dilinin Oluşumu Sempozyumu-Bildiriler-, 1-2 Kasım Kırşehir, s.219
• Önler Zafer (1992), “Türkçede –lA Zarf Eki”, Uluslararası Türk Dili Kongresi, Ankara, s. 9-15.
• Şahin Hatice (2012), “Bursa Yerli Ağızlarında Birincil Uzun Ünlüler Üzerine”, Diyalektolog, S. 5, s. 1-7