Divan Edebiyatının Sonbaharında Bursa’da Bir Yaban Gülü : Murad Emrî Efendi

Yıl 2010, Cilt: 11 Sayı: 19, 283 - 312, 12.01.2010

İbrahim İmran Öztahtalı

Öz

1850’de Yenişehir Fenar’ın Tırnova kasabasında doğarak 1882’de Bursa’ya göç eden Murad Emrî Efendi, gazeteci, şair, eğitimci-yazar, kütüphaneci, kitapçı ve bir matbaacı olarak Bursa halkına ve kültürüne uzun yıllar hizmet etmiştir. Bu çalışmada öncelikli olarak Murad Emrî Efendi’nin hayatına, eserlerine ve edebî kişiliğine ışık tutulmaya çalışılmış, onun çeşitli yönleri ele alınarak tanıtılmıştır. XIX. yüzyılda Bursa’da bir yaban gülü misali kendine özgü rengi ve kokusuyla eserler vermiştir. Divan-ı Murad Emrî, Tahmis-i Terkib-i Bend-i Ziyâ Paşa, İhyâ-yı Âsâr-ı Eslâf (Tahmislerim), Mudhikât-ı Dehr, Alacalı Defter-Hatırât ve Bursa Kaplıcaları başlıca eserlerini oluşturur. Kendisinin hazırlayıp bastığı Fevâid, Sanayi ve Bursa gazeteleri ve bunlardaki sayısız makale ve yazıları da dikkate değerdir. Eserlerinde sade bir Türkçe kullanmaya özen gösteren Murad Emrî Efendi 1917’de Bursa’da ölmüştür. İkinci kuşaktan torunu Nilüfer ALPMAN hâlen Bursa’nın Mudanya ilçesinde yaşamaktadır

Anahtar Kelimeler

Murad Emrî Efendi, Yenişehir Fenâr, Bursa, XIX. yüzyıl, divan şiiri, Fevâ’id, Bursa ve Sanayi gazetesi

Awild Rose in Bursa in The Autumn of The Divan Literature: Murad Emri Efendi

Öz

Literature: Murad Emri Efendi Murad Emri Efendi, who was born in the town of Tırnova in Fenar, Yenişehir in 1850 and immigrated to Bursa in 1882, served to the people and the culture of Bursa as a journalist, poet, educator-writer, librarian, book-seller and a printer for years. In this study Murad Emri Efendi’s life, work and literary personality have initially been tried to be enlightened and his various aspects have been introduced. He produced work with special colour and scent just like a wild rose in Bursa in the 19th century. His main works are Divan-ı Murad Emrî, Tahmis-i Terkib-i Bend-i Ziyâ Paşa, İhyâ-yı Âsâr-ı Eslâf (Tahmislerim), Mudhikât-ı Dehr, Alacalı DefterHatırât and Bursa Kaplıcaları. The newspapers of Fevaid, Sanayi and Bursa, which he himself prepared and printed, and his countless articles and other writings in them are also significant. Murad Emri Efendi, who was careful to use plain Turkish in his work, died in Bursa in 1917. His great-great-granddaughter Nilüfer Alpman today lives in Mudanya, Bursa

Anahtar Kelimeler

Murad Emrî Efendi, Yenişehir Fenâr, Bursa, Fevâ’id

Kaynakça

• ANDI, M. Fatih (1997), Servet-i Fünûna Kadar Yeni Türk Şiirinde Şekil Değişmeleri, Kitabevi, İstanbul.
• Bursa Ansiklopedisi (2002), Murad Emrî maddesi Hazırlayan: Yılmaz AKKILIÇ, BURFED Yayınları No 3, Bursa.
• Bursa gazetesi, sayı 1, Matbaa-i Emrî, 1307 Bursa.
• SINAR, Alev (2006), “Bursa’nın İlk Edebiyat ve Sanat Dergisi: Nilüfer”, UÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl:7, Sayı:10, Bursa.
• Favâid gazetesi, 1.Sayı, Hüdâvendigâr Vilâyet-i Celîlesi Matbaası, Bursa 1305.
• İNAL,İbnülemin Mahmut Kemal (1988), Son Asır Türk Şairleri, Dergâh yayınları, C.I, İstanbul. KAPLANOĞLU, Raif (1998), Bursalı Şair Yazar ve Ünlüler Ansiklopedisi, Avrasya Etnoğrafya Vakfı Yayınları No:5, İstanbul.
• Murad Emrî Efendi Divanı, Matbaa-i Emrî, Burusa 1329, s.224.
• Murad Emrî, Tahmis-i Terkib-i Bend-i Ziya Paşa, Matbaa-i Emrî, 1329 Bursa.
• Murad Emrî, Tahmislerim, Matbaa-i Emrî, Bursa1330.
• Mülâzım Abdülkadir (2008), Bursa Tarihî Kılavuzu, Mehmet Fatih BİRGÜL-Levent Ali CANAKLI, Bursa İl Özel İdaresi, İstanbul, s.203.
• ÖZTAHTALI, İbrahim İmran (2009), Bursalı Emrî Murad Efendi ve Divanı, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, basılmamış doktora tezi, Ankara.
• TANPINAR, Ahmet Hamdi (1997), 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, Çağlayan Kitabevi, İstanbul.
• TUMAN, Mehmed Nâil (2001), Tuhfe-i Nâilî, Cemal KURNAZ-Mustafa TATÇI, Bizim Büro yayınları, Ankara.