The Investigation on Effects of the Second World War to the Turkish Educational Life

Yıl 2010, Cilt: 11 Sayı: 19, 221 - 239, 12.01.2010

Seher Boykoy

Öz

İnsanlık tarihi, XX. Yüzyılda iki büyük felaketle karşı karşıya gelmiştir. 1914–1918 sürecine damgasını vuran I. Dünya Savaşını, bu savaş sonrasında ortaya çıkan yeni düzendeki anlaşmazlıkların yol açtığı II. Dünya Savaşı izlemiştir. Türkiye, şüphesiz 1939-1945 yıllarında Dünya’daki siyasi, sosyal ve ekonomik süreci derinden etkileyen savaş koşullarından etkilenmiş ve bu etkiler altında yeni düzenlemelerde bulunmuştur. Türkiye’nin, savaş yılları dış politikasında aktif bir tarafsızlık izlemesi, savaş koşullarından etkilenmesini önleyememiş; II. Dünya Savaşı, başta ekonomik ve sosyal alan olmak üzere yaşamın her alanını etkilemiştir. Hazırlanan bu çalışmanın amacı, Türk eğitim hayatının, çok partili hayata geçiş sürecinde nasıl bir yapı sergilediğini ve savaş koşullarından nasıl etkilendiğini ortaya koymaktır. Bu temel sorunsal çerçevesinde, savaş yıllarında ülkemizdeki eğitim hayatı nasıldı? Eğitim alanında hizmet veren kurumlar nelerdi? Savaş koşullarının eğitim hayatı üzerindeki yansımaları nasıl olmuştur? Türk diplomasisini idare edenler tarafından, savaş döneminde eğitim hayatını düzenlemeye yönelik ne gibi tedbirler alınmış ve bu tedbirler nasıl bir etki yaratmıştır? gibi sorular cevaplandırılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İkinci Dünya Savaşı, Maarif Şurası, Halkevleri, Köy Enstitüleri, Sivil Savunma, Üniversite Haftası Etkinlikleri

The Investigation on Effects of the Second World War to the Turkish Educational Life

Öz

The history of humanity faced with two big disasters in the XX th century. The First World War which was the most important event of the period between 1914 and 1918 was followed by the Second World War caused by disagreements in new order after World War I. Turkey, undoubtedly was affected by the war conditions that changed world’s political, social and economic progress in the 1939-1945.. In line with these effects, Turkey made new regulations. Turkey’s armed neutrality in foreign policy during the years of the war could not prevent it from being affected by conditions of the war. The Second World War influenced all fields of life especially social and economic area. The purpose of this research is to set forth how was theTurkish educational life during the process of transition to multi-party system and how this structure was affected by conditions of the war. Within this problematic context, questions such as; how was the educational life in our country? What were the institutions that provide service on educational field? How were the reflections of conditions of the war on educational life? What type of precautions was taken to arrange educational life in the process of the war by the Turkish politicians and what were the resultsof these precautions in the war conditions? are tried to be answer

Anahtar Kelimeler

II. World War, Counsil of Education, Public Houses, Village İnstitutions, Civil Defence, University Week Activities

Kaynakça

• Akyüz Yahya (1999), Türk Eğitim Tarihi, İstanbul, Alfa Yayınları.
• Ankara Üniversitesi Haftası-Hatay 10.IX.1943-19.IX.1943, (1945), Ankara, TTK Basımevi.
• Aybar Celal (1943), Türkiye’de Okur Yazarlık Gelişimi, Türk Coğrafya Dergisi, Ayrı Basım, Ankara.
• Barutçu Faik Ahmet (1977), Siyasi Anılar, İstanbul, Milliyet Yayınları.
• Baydar Ertuğrul (1978), II. Dünya Savaşı Yıllarında Türk Bütçeleri, Ankara, Başbakanlık Basımevi.
• Cumhuriyetin 18 inci Yıldönümünde Hitabeler ve Konferanslar, (1941), Ankara, Çankaya Matbaası.
• CHP Genel Başkan Vekili ve Başvekil Şükrü Saraçoğlu’nun Ankara Radyosunda XIX. Cumhuriyet Bayramını Açış Hitabesi ve Ankara Radyosundaki Konuşmalar, (1942), Ankara,Çankaya Matbaası.
• Çılgın Alev Sınar (2003), Türk Roman ve Hikâyesinde İkinci Dünya Savaşı, İstanbul, Dergâh Yayınları.
• Ege Rıdvan (1992), Türkiye’nin Sağlık Hizmetleri ve İsmet Paşa, Ankara, İnönü Vakfı Yayınları.
• Goloğlu Mahmut (1974), Milli Şef Dönemi ( 1939-1945), Ankara, Kalite Matbaa.
• Kaya Yahya Kemal (1977), İnsan Yetiştirme Düzenimiz, Politika- EğitimKalkınma, Ankara, Nüve Matbaası.
• Koçak Cemil (1996), Türkiye’de Milli Şef Dönemi (1938-1945), C:2, İstanbul, İletişim Yayınları.
• Nadi Nadir (1965), Perde Aralığından, İstanbul, Cumhuriyet Yayınları.
• Öymen Altan (2003), Bir Dönem Bir Çocuk, İstanbul, Doğan Kitap Yayıncılık.
• Özalp Teoman (2006), Tanıklık Ediyorum, Cumhuriyet ve Atatürk Anıları, İstanbul, Epsilon Yayınları.
• Özodaşık Mustafa (1999), Cumhuriyet Dönemi Yeni Bir Nesil Yetiştirme Çalışmaları 1923-1950, Konya Çizgi Kitabevi.
• Scipio Lynn A. (1955), My Thırty Years ın Turkey, New Hampshire, Rıchard R. Smıth Publısher.
• Uran Hilmi (1959), Hatıralarım, Ankara, Ayyıldız Matbaası.
• Ünsal Hüsamettin - Topuz Hıfzı (1984), Cumhuriyetin Beş Dönemeci, İzmir, Sergi Yayınevi.
• Yiğit Ali Ata (1992), İnönü Dönemi Eğitim ve Kültür Politikaları, İstanbul, Boğaziçi Yayınları.