Kutadgu Bilig'de ve Bağdatlı Rûhî Dîvanı'nda Zâhid

Yıl 2008, Cilt: 9 Sayı: 14, 189 - 216, 01.06.2008

Gülay Durmaz

Öz

Kuralcı yapısıyla yaşamın renklerini görmeyen, her türlü toplumsal baskıların savunucusu ve uygulayıcısı olan zahid, Dîvân şiirinde çok sık işlenen bir tiptir. Dîvân şiirine gelinceye kadar zahid farklı şekillerde değerlendirilmiştir. İlk dönemlerde zahidle ilgili olumlu görüşler söz konusu iken; daha sonra bu değişmiştir. Bu yazıda zahid tipi ile ilgili değişikliği gösterebilmek amacıyla, İslami Türk Edebiyatının ilk örneği olan Kutadgu Bilig ve 16.yy Dîvân edebiyatının önemli temsilcisi Bağdatlı Rûhî Dîvanı karşılaştırılacaktır

Anahtar Kelimeler

Kutadgu Bilig, Bağdatlı Rûhî, zahid

Zahid in Kutadgu Bilig and Bağdatlı Ruhi Divan

Öz

Zahid, who is frequently used in the Divan poetry, cannot see the different perspectives of live with his normative personality, by being the defender and the implementer of all the societal pressure. Until the Divan Poetry, the zahid had been evaluated in different manners. Favorable attitudes at the first stages changed later. Kutadgu Bilig that is the first sample of the Islamic Turkish Literature, and Ruhi-i Baghdad that is the important representative of the16th century Divan Poetry will be compared in this study in order to point out the differences

Anahtar Kelimeler

Kutadgu Bilig, Bağdatlı Rûhî, zahid

Kaynakça

• Ak, Coşkun; Bağdatlı Rûhî Dîvânı, Uludağ Üniversitesi Basımevi, Bursa, 2001.
• Arat, Reşit Rahmeti; Kutadgu Bilig Çeviri, Türk Dil Kurumu Yayınları, 1991.
• Arat, Reşit Rahmeti; Kutadgu Bilig Metin, Türk Dil Kurumu Yayınları, 1979.
• Arat.R. Rahmeti; Kutadgu Bilig ve Türklük Bilgisi, Türk Kültürü, Yıl IX, S. 98, s.70-91, Ankara 1970.
• Banarlı, N. Sami; Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, MEB. Yayınları, C.I, İstanbul, 1997.
• Beyzadeoğlu, Süreyya; Dîvân Şiirinde Zahid, Dergah 2, s. 22.
• Dilaçar, Agop; Kutadgu Bilig İncelemesi, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 1988.
• Gülensoy, Tuncer; Kutadgu Bilig’den Hikmetler, Türk Kültürü, Yıl IX, S. 98, s.157-174, Ankara 1970.
• İnan, Abdülkadir; Yusuf Has Hacib ve Eseri Kutadgu Bilig Üzerine Notlar, Türk Kültürü, Yıl IX, S. 98, s.112-127, Ankara 1970.
• Kabaklı, Ahmet; Türk Edebiyatı, C.2, Türkiye Yayınevi, İstanbul 1973. Kara, Mustafa, Tasavvuf ve Tarikatler Tarihi, İst.1998, s.115.
• Karahan, Abdülkadir; Türk Kültürü ve Edebiyatı, MEB. Yayınları, İstanbul 1998.
• Önler, Z; Kutadgu Bilig’de İktidar Kavramı ve Siyaset Anlayışı, Türkler, C.5, s.179-186.
• Saadet Karaköse; Eski Türk Edebiyatında Hoşgörü Açısından Âşık-Zahid Tipleri, Uluslararsı Tarih ve Ed. Metinlerinde İslamiyet ve Hristi-yanlık Arasında Saygı ve Hoşgörü Sempozyumu, Çanakkale 18 Mart Ün. 2000.
• Şentürk, Ahmet Atilla; Sûfî yahud Zahid Hakkında, Enderun kitabevi, İst. 1996.
• Zeynel A. Aygün; Bağdatlı Rûhî Dîvân’ında Rind ve Zahid Tipleri, Y.L.Tezi, s.42, Adana, 1993.