Âlî Bey'den Sultanlara Nasihat ve Hükümdarlarda Olması Gereken Özellikler

Yıl 2007, Cilt: 8 Sayı: 12, 95 - 109, 01.06.2007

Sadettin Eğri

Öz

Türk edebiyatı, ruh ve estetik dünyamıza manzumelerle hitap ederken, belli bir fikri de dile getirir. Kültür tarihimizde mevcut olan pek çok eser ise, hemen her alanda yazılmış ve dikkatlere sunulmuştur. Çok zengin bilgi ve tecrübeye sahip olan XVI. yüzyıl şairlerinden Gelibolulu Mustafa Âlî, şair-tarihçi-idareci kimliği ile şöhret bulmuştur. Pek çok eseri olan şairin özellikle Nushatü’s-Selâtîn adını verdiği kitabı; o devrin eleştirel aynası gibidir. Eserin birinci bölümünde padişahların mutlaka dikkat etmesi ve uyması gereken “17 Lâzime”den bahsederken; devlet ve toplum hayatında rastlanabilecek olaylara dikkati çekmiş ve tespitleriyle birlikte tavsiyelerini de sıralamıştır. Ayrıca ele aldığı konuyu, uygun şiirlerle desteklemiştir

Anahtar Kelimeler

Gelibolulu Âlî, Nushatü’s-Selâtîn, siyasetnâme, vergi

Ali Bey’s Counsel for Sultans and The Features a Sultan Ought to Have

Öz

Turkish literature adress to our aesthetic and spuritual world by verses and express certain ideas at the same time. Gelibolulu Mustafa Ali, a famous historian, administrator and poet of XVI.th century, and his book Nushatü’s-Selâtîn is a critical evaluation of his time. In the first chapter of is book Ali lists 17 necessities a sultan must take into consideration and obey. He supports his ideas by providing examples and selected poems

Anahtar Kelimeler

Gelibolulu Ali, Nushatu’s-Selatin, siyasetname, tax

Kaynakça

• Andreas Tietze: Mustaf Âlî’s Counsel for Sultans of 1581, Wien, part- I,1979/partII-1982.
• Bekir Kütükoğlu: "Âlî Mustafa Efendi", DİA, c.2, s.414-416, İstanbul, 1986.
• Fahri Unan: İdeal Cemiyet-İdeal Devlet- İdeal Hükümdar, Lotus Yayınevi, Ankara, 2004.
• Günay Kut: Yazmalar Arasında- Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları I, Simurg, İstanbul, 2005.
• Mehmed Çavuşoğlu: "Âlî'de Tenkid", Osmanlı Araştırmaları, VII-VIII, İstanbul, 1988.
• Mustafa İsen: Künhü'l-Ahbâr'ın Tezkire Kısmı, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Kültür Merkezi Yayını, Ankara, 1994.
• Ömer Faruk Akün: "Âlî Mustafa Efendi", DİA, c.2, s.416-417, İstanbul, 1986.