AHMET PAŞA, NECÂTÎ BEY, FUZÛLÎ, HAYÂLÎ VE BÂKÎ DİVANLARINA GÖRE DİVAN ŞİİRİNDE MEYVE

Yıl 2006, Cilt: 7 Sayı: 11, 223 - 239, 01.12.2006

İsmet Şanlı

Öz

Edebiyat, yaşadığı dönemde sosyal hayatın izlerini taşır ve çeşitli şekillerde yansıtır. Şair, farkında olsa da olmasa da zamanın etkisinde kalır. Dîvân şiirimiz de toplumun duygu ve düşünce yapısını, bu toplumda meydana gelen ilerleme ve gerilemeleri terennüm etmiştir. Eski medeniyetimizin mahsulü olan Dîvân şiirinde, Fars ve Arap kültürlerinin etkisinin yanında kendi kültürümüzün büyük bir yeri ve önemi bulunmaktadır. Karşılaşılan her imaj, bizi bu kültüre götürür, içerisinde yer alan gizli bir yaşayış ve düşünüş tarzına ulaştırır. Beyitlerde mecaz ve teşbihlerin ardında yaşanılan dönemin bütün izlerini bulabiliriz. Bu makale ile Ahmet Paşa, Necâti Bey, Hayâlî, Fuzûlî ve Bâkî divanlarına göre meyvelerin ele alınışı, yüklenen anlamlar ve meyve etrafında şekillenen hayal unsurları karşılaştırmalı olarak sunularak XV.XVI. yy.ların önde gelen şairlerine göre bu yüzyıllarda meyveye olan bakış açısı ve yaklaşımlar ortaya konulmaya çalışılacaktır

Anahtar Kelimeler

XV.-XVI. Yüzyıl Dîvân Şiiri, Türk Kültürü, Meyve

Fruit in Divan Poems According to the Divans of Ahmet Paşa, Necâti Bey, Fuzûlî, Hayâlî, Bâkî and Fidâyî

Öz

Fruit in Divan Poems According to the Divans of Ahmet Paşa, Necâti Bey, Fuzûlî, Hayâlî, Bâkî and Fidâyî Literature has the traces of social life and reflects it at the literary of that period. Poets are influenced of that period and they exposed this effect in their works. In Divan poems produced in the past we see our culture. The traces of that period can be seen in the couplets of that poems. In this work, we will try to clarify the concept of fruit in the eyes of 15 th -16th century poets

Anahtar Kelimeler

16th century Divan Poetry, Turkish Culture, Fruit

Kaynakça

• Ahmet Paşa Dîvânı, Haz. Ali Nihat Tarlan, Akçağ Yay., Ankara 1992.
• Bâkî Dîvânı Tenkitli Basım, Haz. Sabahattin Küçük, TDK Yay., Ankara 1994.
• Belge, M. (2001). Tarih Boyunca Yemek Kültürü, İletişim Yayınları, İstan- bul.
• Fuzûlî Dîvânı, Haz, Kenan Akyüz, Süheyl Beken, Sedit Yüksel, Müjgan Cunbur, Akçağ Yay., Ankara 1990.
• Tolasa, H. (1973). Ahmet Paşa’nın Şiir Dünyası, Ankara.
• Hayâlî Dîvânı, Haz. Ali Nihat Tarlan, Akçağ Yay., Ankara 1992.
• Hayâlî Mehmed Beğ, Hayâlî Bey Dîvânı, Haz. A.N. Tarlan, İstanbul 1945.
• İpekten, H. (1993). Bâkî Hayatı, Edebî Kişiliği ve Bazı Şiirlerinin Açıkla- maları, Akçağ Yay., Ankara.
• Kurnaz, C. (1987). Hayâlî Bey Dîvânı Tahlili, KTB. Yay, Ankara.
• Küçük, S. (1989). “Bâkî’nin Şiirlerinde Sosyal Hayatın İzleri”, Türk Dünyası Araştırmaları, S. 59.
• Levend, A. S. (1988). Türk Edebiyatı Tarihi 1. Cilt, Giriş, Türk Tarih Kuru- mu Basımevi, Ankara.
• Necatî Beg Dîvânı, Haz. Ali Nihat Tarlan, Akçağ Yay., Ankara 1992.
• Kardaş, N.-Önen, S.-Duman, M. (2002). Örnekleriyle Türkçe Sözlük, C. 3, MEB, İstanbul.
• Sefercioğlu, M. N. (1990). Nev’î Divânı’nın Tahlili, KB, Ankara.
• Tarlan, A. N. (1964). Şeyhi Dîvânı’nı Tetkik, İstanbul.
• Türk Çiçek ve Ziraat Kültürü Üzerine Cevat Rüştü’den Bir Güldeste, Haz. N. Hikmet Polat, Kitabevi Yay., İstanbul 2001.