+IA-Ekinin Kırım Tatar Türkçesindeki Kullanılışı Üzerine

Yıl 2009, Cilt: 10 Sayı: 17, 305 - 314, 01.12.2009

Arzu S. Ertane Baydar

Öz

Bu çalışmada +lA- ekinin Kırım Tatar Türkçesindeki kullanılışı üzerinde durulmuştur. Türkçenin en eski metinlerinden itibaren her dönemde işlek olarak kullanılan +lA- ekinin Kırım Tatar Türkçesindeki farklı kullanımına dikkatler çekilmiş; ayrıca ekin bu farklı kullanımları ve bunun nedenleri izah edilmeye çalışılmıştır. Çalışmadaki tüm örnekler tanıklıdır. Söz konusu örnekleri tespit edebilmek için Kırım Tatar Türkçesi edebî dili ile yazılmış çok sayıda eser ve sözlük taranmıştır

Anahtar Kelimeler

Kırım Tatar Türkçesi, +lA- eki, +lA- ekinin Kırım Tatar Türkçesindeki kullanılışı

On the Use of +IA Appendix in Crimea Tatar Turkish

Öz

On the Use of +IA Appendix in Crimea Tatar Turkish It has been emphasized in this study on the use of +lA- appendix in CrimeaTatar Turkish. It is focussed on the different use of +lA- appendix, used frequently every period from the oldest Turkish texts, and also on the different use of it. It has been tried to explain the reasons of the different uses
Examples of this study are all proved. In order to indicate these questioned examples, a large number of Works written in Crimea-Tatar literary Turkish and dictionaries have all been scanned.

Anahtar Kelimeler

Crimea-Tatar Turkish, +lA- appendix, the use of +lAappendix in Crimea-Tatar Turkish

Kaynakça

• Akalın, Şükrü Halûk (1995), “+lA Ekinin Çatı Ekleriyle Kullanılışı Konusundaki Görüşler ve Ekin Yabancı Kaynaklı Kelimelere Getirilişi Üzerine”, Türk Gramerinin Sorunları Toplantısı (22-23 Ekim 1993), Ankara: TDK Yay., s.92-105
• Altınel, Elif (2003), (Türkmence-Türkçe Sözlük’e Göre) Türkmen Türkçesinde Kelime Yapımı, Niğde, Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), s.148-155
• Alyılmaz, Cengiz (2004), Eski Türkçenin Söz Varlığının Düz ve Ters Dizimi, Ankara: Kurmay Yay., s.360-365;373-377
• Asanov, Ş. A.; Garkavets, A. N.; Üseinov, S.M. (1988), Kırım Tatarca - Rusça Lugat, Kiyev “Radyanska Şkola”
• Ayder, Memetov (1984), Praktikum po Grammatike Tatarskogo Yazıka, Taşkent: Ukituvçi Neşriyat, s.116
• Banguoğlu, Tahsin (1995), Türkçenin Grameri, 4. bs., Ankara: TDK Yay., s.214-218
• Baykoca, F. Leyla (2007), Kuzey Grubu Türk Şivelerinin Karşılaştırmalı Yapım Ekleri, Niğde, Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), s.119
• Bayniyazov, Ayabek (2004), Kazak Türkçesi Grameri, Ankara: Gazi Kitabevi, s.225-226
• Buran, Ahmet-Alkaya, Ercan (2007), Çağdaş Türk Lehçeleri, Ankara: Akçağ Yay.
• Coşkun, Volkan (2000), Özbek Türkçesi Grameri, Ankara: TDK Yay., s.62 Çeneli, İlhan (1997), Kırım Tatarcasında Yapım Ekleri, Çev. Mustafa Argunşah, Ankara. TDK Yay., s.39-41
• Deny, Jean (1941), Türk Dili Grameri, (Tercüme: Ali Ulvi Elöve), İstanbul: Maarif Matbaası, s.481-483
• Dilek, Sunay (2005), Eski Anadolu Türkçesinde İsimden Fiil Fiilden Fiil Yapma Ekleri ve Fonksiyonları, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), s.19-74
• Eckmann, Janos (1988), Çağatayca El Kitabı, (Günay Karaağaç), İstanbul. Edebiyat Fak. Yay., s.44-45
• Ediskun, Haydar (1992), Türk Dilbilgisi, 4. bs., İstanbul: Remzi Kitabevi, s. 224-225
• Ercilasun, Ahmet B. (1984), Kutadgu Bilig Grameri -Fiil-, Ankara: Gazi Ü. Yay., s.14-15
• Ercilasun, Ahmet Bican (2007), Türk Lehçeleri Grameri, Ankara: Akçağ Yay.
• Ergin, Muharrem (1989), Türk Dil Bilgisi, 18. bs., İstanbul: Bayrak Yay., s. 170-171
• Gabain, A. Von (1995), Eski Türkçenin Grameri, Çev. Mehmet Akalın, 2. bs., Ankara: TDK Yay., s. 49
• Gemalmaz, Efrasiyap vd. (2004), Türkçe Sözlük’ün Ters Dizimi, Ankara: TDK Yay., s.56-61;103-106
• Gülsevin, Gürer (1997), Eski Anadolu Türkçesinde Ekler, Ankara: TDK Yay., s.120-121
• İlker, Ayşe (1997), Batı Grubu Türk Yazı Dillerinde Fiil, Ankara: TDK yay., s.28-50
• Kara, Mehmet (2001), Türkmence, 2. bs., Ankara: Akçağ Yay., s.29
• Karamanlıoğlu, Ali Fehmi (1994), Kıpçak Türkçesi Grameri, Ankara: TDK Yay., s.46-47
• Kasapoğlu Çengel, Hülya (2005), Kırgız Türkçesi Grameri, Ankara: Akçağ Yay., s.129-130
• Kirişçioğlu, M. Fatih (1999), Saha (Yakut) Türkçesi Grameri, 2. bs., Ankara: TDK Yay., s.51
• Kononov, A. N. (1941), Grammatika Türetskogo Yazıka, Moskva: İzdatelstvo Akademi Nauk SSSR, Leningrad, s.103-106
• Korkmaz, Zeynep (2003), Türkiye Türkçesi Grameri-Şekil Bilgisi-, Ankara: TDK Yay., s.116-119
• Mustafayev, E. M. (1996), Büyük Rusça-Türkçe Sözlük, İstanbul: Engin Yay.,
• Öner, Mustafa (1998), Bugünkü Kıpçak Türkçesi, Ankara: TDK Yay., s.53- 56
• Özkan, Nevzat (1996), Gagavuz Türkçesi Grameri, TDK Yay., Ankara, s.121-129
• Şahin, Hatice (2005), “+lA Türetme Ekinin İşlevlerine Dair Bazı Gözlemler”, Bursa: Uludağ Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.8, C.8, Yıl:6, s.85-93
• Toparlı, Recep (1995), Harezm Türkçesi, Sivas: Seyran Yay., s.20
• Uluocak, Mustafa (2007), XVIII. Yüzyıl Sefaretnamelerinde Türetme ve İşletme Ekleri, Bursa, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi), s.75-82
• Useinov, S.M. (2005), Kırım Tatarca-Rusça Lugat, Simferopol
• Yılmaz,Emine (2002), Çuvaşça Çok Zamanlı Morfoloji, Ankara: Grafiker Yay., s.127-128
• Yüksel, Zühâl (2005), Kırım Tatar Türkçesi Grameri Ses ve Şekil Bilgisi, Ankara: Semih Eğitim Kültür Yay., s.161-164
• Zeynalov, Ferhat (1993), Türk Lehçelerinin Karşılaştırmalı Dilbilgisi, Çev. Yusuf Gedikli, İstanbul: Cem Yayınevi, s.226-229