Tarihi Kaynaklarda Selçuklu-Osmanlı Bağlantısı

Yıl 2009, Cilt: 10 Sayı: 17, 199 - 216, 01.12.2009

Sema Gündüz

Öz

Anadolu Selçuklu Devleti ve Osmanlı Beyliği’nin tarihsel süreçleri izlendiğinde, yüzyıl ve coğrafya olarak iki farklı dağılım alanının olduğu ortaya çıkar. Osmanlı Beyliği’nin siyasal ve kültürel yapısının oluşum sürecinde, devletin ileri gelenleri konumunda olan sanat yaratıcılarının kendilerinden önceki kültürle nasıl bir bağ kurdukları önemlidir. Bu bağın sanat eserleri dışında okunabilirliğini sağlayan en önemli veriler dönem kaynaklarıdır. Aşıkpaşazade, Neşri, Oruç Bey, Lütfi Paşa, Hoca Sadettin Efendi ve Solakzade gibi dönem tarihçilerinin 15. yüzyıldan itibaren kaleme aldığı tarih kaynaklarında Osmanlılar, “köken”, “toprak”, ve “hükümdarlık hakkı” yada “hükümdarlık mirası” olmak üzere bir devletin oluşum sürecindeki üç asal konuda kendilerini Selçuklular ile ilişkilendirmişlerdir. Kurulan bu ilişki ile Osmanlı hükümranlığı, Selçuklulardan alınan yasal bir hak olarak dile getirilirken, kendilerini Selçukluların yerine koymuş oldukları da düşünülebilir

Anahtar Kelimeler

Selçuklular, Osmanlı Beyliği, tarihsel süreklilik, Selçuklu mirası, Osmanlı hükümranlığı

The Selçuk and the Ottoman Connection in Historical Resources

Öz

f the historical processes of Anatolian Seljuk State and Ottoman Principality observed, then it is being recognized that these states spread over two different spatial and temporal fields. It is important to comprehend how artists as the leading personalities of the emerging state, built up the relation with former culture, in the formation process of political and cultural structure of the Ottoman Principality. The major data for examining this relation, other than artworks, is the sources of the era. According to the historians, starting from 15th century, like Aşıkpaşazade, Neşri, Oruç Bey, Lütfi Paşa, Hoca Sadettin Efendi and Solakzade, Ottomans relate themselves to Seljuks through the concepts which bare critical importance for a state in the process of emergence as “genesis”, “soil” and “the right of sovereignty” or “the legacy of sovereignty”. According to this relation, Ottoman sovereignty can be seen as a legacy of Seljuk sovereignty and Ottomans as a substitution for Seljuks.

Anahtar Kelimeler

Seljuks, Ottoman Principality, historical continuity, Seljuk legacy, Ottoman Sovereignty

Kaynakça

• Ağaoğlu, Ahmed (1927). “Fatih Camii’nin Şekli Aslisi ve Türk Sanatı Mimarisindeki Mevkii”.
• Akın, Himmet (1946). Aydın Oğulları Tarihi Hakkında Bir Araştırma, Pulhan Matbaası, İstanbul.
• Anonim (1999). Osmanlı Ansiklopedisi, 12, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara.
• Arseven, C. Esat (1973). Türk Sanatı, Cem Yayınevi, İstanbul.
• Aslanapa, Oktay (1964). “Türk Sanatının Bütünlüğü ve Devamlılığı”, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Konferanslar I, Ankara: 58-87.
• Aşıkpaşazade (1992). Osmanlı Tarihi, (Haz. N. Atsız), Milli Eğitim Bakanlığı Devlet Kitapları, İstanbul.
• Babinger, Franz (2000). Osmanlı Tarih Yazarları ve Eserleri, (çev. Coşkun Üçok), Kültür Bakanlığı Yayınları, Mersin.
• Boyacıoğlu, Ramazan (2001). Karamanoğulları Tarihi, Dilek Ofset, Sivas.
• Bayram, Sadi (2000). “Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’nın II. Viyana Bozgununda Viyana’da Bıraktığı Silsilename”, Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Uluslar arası Sempozyumu, 08-11 Haziran 2000, Merzifon: 399-411.
• Berkes, Niyazi (1973), Türkiye’de Çağdaşlaşma, Bilgi Yayınevi, Ankara.
• Busbacq (1939). Türk Mektupları (Çev. Hüseyin Cahit Yalçın), Remzi Kitapevi, İstanbul.
• Cevdet Paşa (1966). Tarih-i Cevdet, I, Üçdal Neşriyat, İstanbul.
• Daş, Abdurrahman (2004). “Ankara Savaşı Öncesi Timur ile Yıldırım Bayezid’in Mektuplaşmaları”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 15, Konya: 141-167.
• Durukan, Aynur (2001). “Anadolu Selçuklu Dönemi Kaynakları Çerçevesinde Baniler” Sanat Tarihi Defterleri 5:43-132.
• Erdmann, Kurt (1962). “XIII Yüzyıl Anadolu Camilerinin Özel Durumu” I. Türk Sanatları Kongresi: 145-151.
• Evliya Çelebi (1970-7). Evliya Çelebi Seyahatnamesi, I-XV (çev. Zuhuri Danışman), İstanbul.
• Evliya Çelebi (1314). Seyahatname II, (Yayınlayan A. Cevdet), Dersaadet İkdam Matbaası:188.
• Evliya Çelebi (1999). Evliya Çelebi Seyahatnamesi, Topkapı Sarayı Bağdat 304 Yazmasının Transkripsiyonu-Dizini, (Hazırlayan Z. Kurşun, S.A. Kahraman, Y. Dağlı), 2-3, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.