BibTex RIS Kaynak Göster

Yıl 2008, Cilt: 9 Sayı: 15, 297 - 318, 01.12.2008

Bedri Mermutlu

Öz

1699’dan sonraki yıllarda gösterdiği kurumsallaşma çabalarıyla Osmanlı devletiyle ilgilenmek ve onu bu çabalarıyla tanımlamaya çalışmak neredeyse genel bir yaklaşım haline gelmiştir. Üstelik bu çabalarin doğru anlaşıldığina ilişkin verilerin de yetersiz olduğu belirtilmelidir. Devletin toprak kaybetmeye başladıktan sonra yeni polItik araçlar geliştirmesinin kaçinılmazlığinı yüzünü Batıya dönmüş olmakla değerlendirmek bu yanlış anlaşılmanin yol başıdır. Karlofça sonrası ve bütün bir XVIII. yüzyıl boyunca izlenen politikalarin küçülmeye karşın mevziini güçlenerek koruma yönünde olduğunu görmek zor değildir. Hristiyan Batı dünyası karşısında Müslüman Doğu dünyasının koruyuculuğu bilincini muhafaza ettiği sürece bir Osmanlı Batılılaşmasindan söz etmenin anlamlı olduğu söylenemez. Osmanlının Batılılaşma yönünde değil Batıya karşı güçlenme temelinde matbaa ile yöneldiği girişim bu yöndeki girişimlerin ilki olmasa bile ilginç bir örneğidir

Anahtar Kelimeler

Matbaa Müteferrika Jeopolitik Osmanlı Devleti

Kaynakça

  • AFYONCU, Erhan, “Ibrahim Müteferrika”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. XXI, (İslam Encyclopedia, vol. XXI), Istanbul, 2000, s. 324-327.
  • AHMAD, S. Maqbul, “Coğrafya”, TDV İslam Ansiklopedisi, C.VIII (“Geographie”, TDV İslam Encyclopedia, vol. VIII), Istanbul, 1993, ss. 50-62.
  • AHMED REFİK, Alimler ve Sanatkarlar (Scholar and Artists), Orhaniye Matbaası, Istanbul, 1924.
  • AK, Mahmut, “Coğrafya (Osmanlı dönemi)” (“Geographie” - Ottoman era), TDV İslam Ansiklopedisi, C.VIII (TDV İslam Encyclopedia, vol.VIII), Istanbul, 1993, s. 62-66.
  • AKTEPE, Münir, ‘‘Ahmed III’’, TDV İslam Ansiklopedisi, C.II, Istanbul, 1989, s. 34-38.
  • ‘‘Damad Ibrahim Paşa’’, TDV İslam Ansiklopedisi, C.VIII, Istanbul, 1993, s. 441-443.
  • AKYOL, Ibrahim Hakkı, ‘‘Tanzimat Devrinde Bizde Coğrafya ve Jeoloji’’ (“Geographie and Geology in The Years Administrative Reform”, Tanzimat I, Maarif Matbaası, Istanbul,1940, ss. 511-571.
  • AYYUBİ, Dr.N.Akmal, ‘‘Contributions of Muslim Turks To Geography’’ (Müslüman Türklerin Coğrafyaya Katkısı”), Belleten, C.LI, Sa. 199, Nisan (April) 1987, s. 67-74.
  • BABİNGER, Franz, Müteferrika ve Osmanlı Matbaası (Muteferrika and Otoman Pres), Çev. ve Yayina Hazırlayan (Translated and Prepared to the Publication): N.Kuran-Burçoğlu, Tarih Vakfı Yurt Yayinları (History Wakf Home Publication), Istanbul, 2004.
  • BOSTAN, İdris, ‘‘Akdeniz’’ (“The MedIterannean”), TDV İslam Ansiklopedisi, C.II, (TDV İslam Encyclopedia, vol.II), Istanbul, 1989, s. 231-234.
  • DUVERDİER, Gerald, ‘‘İlk Türk Matbaasinin Kuruluşunda İki Kültür Elçisi: Savary de Breves İle Ibrahim Müteferrika’’ (Two Culture Delegates in The Founding of The First Turk Pres:, Savary de Breves and Ibrahim Muteferrika), Çeviren (Translated by) Türker Acaroğlu, Belleten, C.LVI, Sa. 215, Nisan (April) 1992, s. 275-305.
  • EFDALÜDDİN, ‘‘Memalik-i Osmaniyede Tıbaatin Kıdemi’’ (Seniority of Printing in Ottoman Land”, TOEM, Sene: 7, No. 40, 1 Teşrin-i evvel 1332, Istanbul, ss.242-249.
  • ERÜNSAL, İsmail, Türk Kütüphaneleri Tarihi II, 2. baskı, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek KurumuYayinları (History of Turkish Libraries II, 2th edItion, Atatürk, Culture, Language and History High institution Publication), Ankara, 1992.
  • GÖKYAY, O. Şaik, ‘‘Cihannüma’’, TDV İslam Ansiklopedisi, C:VI I(TDV İslam Encyclopedia, vol.VII), Istanbul, 1993, s. 541-542. İBRAHİM MÜTEFERRİKA, Vesiletü’t-Tıbaa, Darü’t-Tıbaati’l-Ma’mure (The State Press), 1141.
  • Önsöz (Preface), Tarihü’l-Hindi’l- Garbi,Darü’t-Tıbaati’l-Ma’mure (The State Press), 1142. Önsöz (Preface), Cihannüma, Darü’t-Tıbaati’lMamure (The State Press), 1145.
  • İLHAN, Suat, “JeopolItik ve Tarihle İlişkileri” (Their Relationships WIth Geopolitics and History), Belleten, C. XLIX, Sa. 195, Aralık (december) 1985, s. 607-624.
  • KARAÇON, Dr., “Ibrahim Müteferrika”, TOEM, Sa.3, Ahmed İhsan ve Şürekası Mat., Istanbul, 1328, ss. 178-185. KÂTİP ÇELEBİ, Cihannüma, Darü’t-Tıbaati’l-Mamure (The State Press), 1145.
  • KUN, T. Halası, ‘‘Ibrahim Müteferrika’’, İslam Ansiklopedisi, C.V-2, MEB Basımevi (İslam Encyclopedia, vol. V-2, National Education Ministery Publication), Istanbul, 1993, s. 896-900.
  • KUT, Turgut-TÜRE, Fatma, Yazmadan Basmaya: Müteferrika, Mühendishane, Üsküdar, (From WrIting To Printing Muteferrika, Mühendishane, Üsküdar), Yapı Kredi Yayinları, Istanbul, 1996.
  • MEHMED ARİF, “Humbaracı Ahmed Paşa”, TOEM, Sa.19-20, A.İhsan Matbaası (A. İhsan Pres), Istanbul, 1331.
  • MUSTAFA NURİ PAŞA, Netayicü’l-Vukuat, C.I-II, 3. baskı (3th printing), Sadeleştiren (Simpilified by): N.Çağatay, TTK Basımevi (Turkish History institution Printing house), Ankara, 1992.
  • MÜTERCİMLER, Erol, İmparatorluğun Çöküşüne Denizden Bakış, 2. baskı, Toplumsal Dönüşüm Yay., (View To The Empire’s Collapse From The Sea, 2th printing, Social Transformation Publication), Istanbul, 2004.
  • MYSTAKİDİS, B.A., ‘‘Hükûmet-i Osmaniye Tarafindan İlk Tesis Olunan Matbaa’’ (The First Press Founded by Otoman Empire), TOEM; Cüz (Part) 7, A.İhsan ve Şürekâsı Matbaası (A. İhsan ve Şürekâsı Press), 1329, s. 451-455.
  • ÖZCAN, Abdülkadir, “Humbaracı Ahmed Paşa”, TDV İslam Ansiklopedisi, C.XVIII (TDV İslam Encyclopedia, vol.XVIII), Istanbul, 1998, s. 351-353.
  • PARMAKSIZ, İsmet, “Bir Türk Diplomatinin XVIII. yüzyıl Sonunda Devletlerarası İlişkilere Dair Görüşleri” (A Turk Diplomat’s Opinions About international Relationship At The End of XVIII. Century), Belleten, C.XLVII, Sa. 186, Nisan (April) 1983, s. 527- 535.
  • PİRİ REİS, Kitab-ı Bahriye-Denizcilik Kitabı (Seamanship Book), Hazırlayan (Prepared by): Yavuz Senemoğlu, Tercüman, 1001 Temel Eser, Kervan Kitapçılık A.Ş., Istanbul.
  • RAŞİD, Tarih-i Raşid ve Zeyli, C.I-VI, Istanbul, Matbaa-i Amire (Rashid History and Its Supplement, vol.I-VI, The State Pres),1282.
  • SAFVET, “Bir Osmanlı Filosunun Sumatra Seferi (Sumatra Campaign of An Ottoman Fleet”, TOEM, Cüz 10, A.İhsan ve Şürekâsı Matbaası (A. İhsan ve Şürekâsı Press), Istanbul, 1329, s. 604-614.
  • SARICAOĞLU, Fikret, ‘‘Harita - Osmanlı Dönemi” (“Map – Ottoman Era’’, TDV İslam Ansiklopedisi, C. XVI (TDV İslam Encyclopedia, vol.XVI), Istanbul, 1997, s. 210-216.
  • SHAW, Stanford, Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye, C.I (Ottoman Empire And Modern Turkey), Çeviren (Translated by): Mehmet Harmancı, E Yayınları, Istanbul, 1994.
  • ŞEN, Adil, Ibrahim Müteferrika ve Usulü’l-Hikem fi Nizami’l-Ümem, TDV Yayinları (Ibrahim Muteferrika And Usulü’l-Hikem fi Nizami’l- Ümem, TDV Publication), Ankara, 1995.
  • TARİHÜ’L-HİNDİ’L-GARBİ, (Mustafa b. Hasan El-Mes’udi ?), Darü’tTıbaati’l-Ma’mure (The State Press), 1142
  • UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı, Osmanlı Tarihi (Ottoman History), C (vol).II, III Kısım (Part) I, C. (vol). IV Kısım (Part) I-II, TTK Basımevi (Turkish History institution Printing house), Ankara, 1995.
  • ÜLKEN, H. Ziya, Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi I-II, Selçuk Yayinevi (Contemporary Opinion History in Turkey, Selçuk Press), Konya, 1966.

THE POLITIC MEANING OF OTTOMAN PRINTING HOUSE

Yıl 2008, Cilt: 9 Sayı: 15, 297 - 318, 01.12.2008

Bedri Mermutlu

Öz

By its turning into institution efforts shown in the years after 1699, concerning with Ottoman Empire and trying to define it with its these efforts has become almost a general approach. Furthermore; it must also be clarified that datums which show that these efforts have been understood correctly are not enough. Evaluating the nevitableness of the Empire’s improving new politic means after it began to lose land as it turns its face to the West is the essence of this wrong approach. It’s not hard to see that politics followed after Karlofça and through a whole XVIIIth Century are in the way of protecting its position against becoming small by getting strong. It can’t be said that talking about an Ottoman Westernization is meaningful as long as it maintains its protection conscious of the Eastern Muslim world against the Western Christian World. The attempt which Ottoman Empire went towards not in the way of Westernization, but in the essence of being strong against the West with the printing house may not be the first of these attempts, but it’s an interesting sample of them

Anahtar Kelimeler

Printing house Muteferrika Geopolitics Ottoman State

Kaynakça

  • AFYONCU, Erhan, “Ibrahim Müteferrika”, TDV İslam Ansiklopedisi, C. XXI, (İslam Encyclopedia, vol. XXI), Istanbul, 2000, s. 324-327.
  • AHMAD, S. Maqbul, “Coğrafya”, TDV İslam Ansiklopedisi, C.VIII (“Geographie”, TDV İslam Encyclopedia, vol. VIII), Istanbul, 1993, ss. 50-62.
  • AHMED REFİK, Alimler ve Sanatkarlar (Scholar and Artists), Orhaniye Matbaası, Istanbul, 1924.
  • AK, Mahmut, “Coğrafya (Osmanlı dönemi)” (“Geographie” - Ottoman era), TDV İslam Ansiklopedisi, C.VIII (TDV İslam Encyclopedia, vol.VIII), Istanbul, 1993, s. 62-66.
  • AKTEPE, Münir, ‘‘Ahmed III’’, TDV İslam Ansiklopedisi, C.II, Istanbul, 1989, s. 34-38.
  • ‘‘Damad Ibrahim Paşa’’, TDV İslam Ansiklopedisi, C.VIII, Istanbul, 1993, s. 441-443.
  • AKYOL, Ibrahim Hakkı, ‘‘Tanzimat Devrinde Bizde Coğrafya ve Jeoloji’’ (“Geographie and Geology in The Years Administrative Reform”, Tanzimat I, Maarif Matbaası, Istanbul,1940, ss. 511-571.
  • AYYUBİ, Dr.N.Akmal, ‘‘Contributions of Muslim Turks To Geography’’ (Müslüman Türklerin Coğrafyaya Katkısı”), Belleten, C.LI, Sa. 199, Nisan (April) 1987, s. 67-74.
  • BABİNGER, Franz, Müteferrika ve Osmanlı Matbaası (Muteferrika and Otoman Pres), Çev. ve Yayina Hazırlayan (Translated and Prepared to the Publication): N.Kuran-Burçoğlu, Tarih Vakfı Yurt Yayinları (History Wakf Home Publication), Istanbul, 2004.
  • BOSTAN, İdris, ‘‘Akdeniz’’ (“The MedIterannean”), TDV İslam Ansiklopedisi, C.II, (TDV İslam Encyclopedia, vol.II), Istanbul, 1989, s. 231-234.
  • DUVERDİER, Gerald, ‘‘İlk Türk Matbaasinin Kuruluşunda İki Kültür Elçisi: Savary de Breves İle Ibrahim Müteferrika’’ (Two Culture Delegates in The Founding of The First Turk Pres:, Savary de Breves and Ibrahim Muteferrika), Çeviren (Translated by) Türker Acaroğlu, Belleten, C.LVI, Sa. 215, Nisan (April) 1992, s. 275-305.
  • EFDALÜDDİN, ‘‘Memalik-i Osmaniyede Tıbaatin Kıdemi’’ (Seniority of Printing in Ottoman Land”, TOEM, Sene: 7, No. 40, 1 Teşrin-i evvel 1332, Istanbul, ss.242-249.
  • ERÜNSAL, İsmail, Türk Kütüphaneleri Tarihi II, 2. baskı, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek KurumuYayinları (History of Turkish Libraries II, 2th edItion, Atatürk, Culture, Language and History High institution Publication), Ankara, 1992.
  • GÖKYAY, O. Şaik, ‘‘Cihannüma’’, TDV İslam Ansiklopedisi, C:VI I(TDV İslam Encyclopedia, vol.VII), Istanbul, 1993, s. 541-542. İBRAHİM MÜTEFERRİKA, Vesiletü’t-Tıbaa, Darü’t-Tıbaati’l-Ma’mure (The State Press), 1141.
  • Önsöz (Preface), Tarihü’l-Hindi’l- Garbi,Darü’t-Tıbaati’l-Ma’mure (The State Press), 1142. Önsöz (Preface), Cihannüma, Darü’t-Tıbaati’lMamure (The State Press), 1145.
  • İLHAN, Suat, “JeopolItik ve Tarihle İlişkileri” (Their Relationships WIth Geopolitics and History), Belleten, C. XLIX, Sa. 195, Aralık (december) 1985, s. 607-624.
  • KARAÇON, Dr., “Ibrahim Müteferrika”, TOEM, Sa.3, Ahmed İhsan ve Şürekası Mat., Istanbul, 1328, ss. 178-185. KÂTİP ÇELEBİ, Cihannüma, Darü’t-Tıbaati’l-Mamure (The State Press), 1145.
  • KUN, T. Halası, ‘‘Ibrahim Müteferrika’’, İslam Ansiklopedisi, C.V-2, MEB Basımevi (İslam Encyclopedia, vol. V-2, National Education Ministery Publication), Istanbul, 1993, s. 896-900.
  • KUT, Turgut-TÜRE, Fatma, Yazmadan Basmaya: Müteferrika, Mühendishane, Üsküdar, (From WrIting To Printing Muteferrika, Mühendishane, Üsküdar), Yapı Kredi Yayinları, Istanbul, 1996.
  • MEHMED ARİF, “Humbaracı Ahmed Paşa”, TOEM, Sa.19-20, A.İhsan Matbaası (A. İhsan Pres), Istanbul, 1331.
  • MUSTAFA NURİ PAŞA, Netayicü’l-Vukuat, C.I-II, 3. baskı (3th printing), Sadeleştiren (Simpilified by): N.Çağatay, TTK Basımevi (Turkish History institution Printing house), Ankara, 1992.
  • MÜTERCİMLER, Erol, İmparatorluğun Çöküşüne Denizden Bakış, 2. baskı, Toplumsal Dönüşüm Yay., (View To The Empire’s Collapse From The Sea, 2th printing, Social Transformation Publication), Istanbul, 2004.
  • MYSTAKİDİS, B.A., ‘‘Hükûmet-i Osmaniye Tarafindan İlk Tesis Olunan Matbaa’’ (The First Press Founded by Otoman Empire), TOEM; Cüz (Part) 7, A.İhsan ve Şürekâsı Matbaası (A. İhsan ve Şürekâsı Press), 1329, s. 451-455.
  • ÖZCAN, Abdülkadir, “Humbaracı Ahmed Paşa”, TDV İslam Ansiklopedisi, C.XVIII (TDV İslam Encyclopedia, vol.XVIII), Istanbul, 1998, s. 351-353.
  • PARMAKSIZ, İsmet, “Bir Türk Diplomatinin XVIII. yüzyıl Sonunda Devletlerarası İlişkilere Dair Görüşleri” (A Turk Diplomat’s Opinions About international Relationship At The End of XVIII. Century), Belleten, C.XLVII, Sa. 186, Nisan (April) 1983, s. 527- 535.
  • PİRİ REİS, Kitab-ı Bahriye-Denizcilik Kitabı (Seamanship Book), Hazırlayan (Prepared by): Yavuz Senemoğlu, Tercüman, 1001 Temel Eser, Kervan Kitapçılık A.Ş., Istanbul.
  • RAŞİD, Tarih-i Raşid ve Zeyli, C.I-VI, Istanbul, Matbaa-i Amire (Rashid History and Its Supplement, vol.I-VI, The State Pres),1282.
  • SAFVET, “Bir Osmanlı Filosunun Sumatra Seferi (Sumatra Campaign of An Ottoman Fleet”, TOEM, Cüz 10, A.İhsan ve Şürekâsı Matbaası (A. İhsan ve Şürekâsı Press), Istanbul, 1329, s. 604-614.
  • SARICAOĞLU, Fikret, ‘‘Harita - Osmanlı Dönemi” (“Map – Ottoman Era’’, TDV İslam Ansiklopedisi, C. XVI (TDV İslam Encyclopedia, vol.XVI), Istanbul, 1997, s. 210-216.
  • SHAW, Stanford, Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye, C.I (Ottoman Empire And Modern Turkey), Çeviren (Translated by): Mehmet Harmancı, E Yayınları, Istanbul, 1994.
  • ŞEN, Adil, Ibrahim Müteferrika ve Usulü’l-Hikem fi Nizami’l-Ümem, TDV Yayinları (Ibrahim Muteferrika And Usulü’l-Hikem fi Nizami’l- Ümem, TDV Publication), Ankara, 1995.
  • TARİHÜ’L-HİNDİ’L-GARBİ, (Mustafa b. Hasan El-Mes’udi ?), Darü’tTıbaati’l-Ma’mure (The State Press), 1142
  • UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı, Osmanlı Tarihi (Ottoman History), C (vol).II, III Kısım (Part) I, C. (vol). IV Kısım (Part) I-II, TTK Basımevi (Turkish History institution Printing house), Ankara, 1995.
  • ÜLKEN, H. Ziya, Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi I-II, Selçuk Yayinevi (Contemporary Opinion History in Turkey, Selçuk Press), Konya, 1966.
Toplam 34 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Diğer ID JA74YA28TR
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Bedri Mermutlu Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 1 Aralık 2008
Yayımlandığı Sayı Yıl 2008 Cilt: 9 Sayı: 15

Kaynak Göster

APA Mermutlu, B. (2008). THE POLITIC MEANING OF OTTOMAN PRINTING HOUSE. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(15), 297-318.

88x31.png

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.