ZEUKSİPPUS TİPİ SERAMİKLERİN ANADOLU’DAKİ DAĞILIMLARI

Yıl 2014, Cilt: 15 Sayı: 26, 149 - 166, 01.06.2014

Filiz İnanan

https://doi.org/10.21550/sosbilder.269534

Cited By: 1

Öz

Doğu Roma (Bizans) seramik tipolojisinde çok önemli bir yere sahip olan Zeuksippus seramikleri(ZW), Anadolu ve dışında, döneminin en çok dağılım gösteren seramik gruplarındandır. İlk üretim yerleri hala tartışılan bu seramiklerin, bazı yerleşimlerde yerel üretimlerinin yapıldığı belirlenmiş ve homojen bir grup oluşturmadıkları anlaşılmıştır. Zeuksippus tipi seramiklerinin dağılım haritalarını oluşturmak ve sürekli güncellemek, hem yeni üretim merkezlerinin hem de özellikle 12.ve 13.yylardaki ticaret rotalarının belirlenmesi açısından çok büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada, mevcut verilere dayalı dağılımların durum değerlendirmesi ile Ege ve Akdeniz havzası boyunca ZWlerin dağılımı sunulmuştur

Anahtar Kelimeler

Zeuksippus seramikleri, Anadolu, yerel üretim, Bizans seramikleri, Anaia

Distrubution of Zeuxippus Type Pottery in Anatolia

Öz

Zeuxippus Ware (ZW) distributed widely in Anatolia and beyond is one of the most important groups of the Byzantine Pottery. It is still argued that where these wares were produced first. Although there is no evidence for origin of Genuine ZW, some settlements has been shown that local production centres of ZW’s imitations or derivatives and hereby it is understood that this group were not homogeneous. Mapping of ZW type pottery distributions and updating them are essential for determining both new settlements which have ZW deposit and local production possibilities and trade routes. In this study, distributions of ZW are presented throughout Aegean and Mediterranean Basin assessing to determine the state of their distributions based on available data

Anahtar Kelimeler

Zeuxippus ware, Anatolia, local production, byzantine pottery, Anaia

Kaynakça

• Acara, M., “Seramik”, Y.Ötüken, “1994 Yılı Derme, Aziz Nikolaos Kilisesi Kazısı” içinde, XVII.KST (1996), 365-387.
• Arda, G.-Karagöz, A., “Gelibolu Yarımadası Evreşe Bölgesindeki Bizans Yerleşimlerine Ait İzler”, Türk Etnografya Dergisi, Sayı 4, Ankara 2004, 85-92. Köroğlu 2012.
• Bana Sinop Kazısı seramiklerini inceleme fırsatı veren Prof. Dr. G. Köroğlu’na
• teşekkürlerimi sunarım.
• Mercangöz 2013, 161-174, ayrıca Anaia kaplarının analiz sonuçları ve Akra yerleşimi
• anazlileriyle karşılaştırmaları için bkz. Waksman 2013:109.
• Armstrong.P.-Günsenin, N., “Glazed Pottery Production at Ganos”, Anatolia Antiqua III, Paris, 1995, 179-201.
• Auzepy, M.F., “Campagne de Prospection 2005 de la Mission Monasteries Byzantines de la Cote sud de la Marmara”, Anotolia Antiqua XIV, (2006), 369-398.
• Auzepy, M.F., Çetinkaya, H., Delouis, O., Grelois, J., Pralong, A., Kaplan, M., Yılmaz, H., “Campagne de Prospection 2006 de la Mission Marmara”, Anotolia Antiqua XV (2007), 355-369.
• Böhlendorf, B., “Ein Byzantinisches Gräberfeld in Troia / Ilion”, Sonderdruck aus Studia Troica, band 8, 1998, 263-273.
• Böhlendorf-Arslan, B., Glasierte Byzantinische Keramik Aus Der Turkei, İstanbul 2004.
• Böhlendorf-Arslan, B., “Beylikler Döneminde Milet’te Seramik Üretimi”, Konya Kitabı X, İpek Yolu Özel Sayısı, Konya, 2007, 87-98.
• Böhlendorf-Arslan, B., “Keramikproduktion Im Byzantinischen Und Türkischen Milet”, İstMitt 58, İstanbul, 2008, 371-407.
• Çoruhlu, T., “Adramyttion Antik Kenti 2001 Nekropol Kazısı Ortaçağ Keramik Buluntuları”, VI. Ortaçağ - Türk Dönemi Kazı Sonuçları ve Sanat Tarihi Sempozyumu, (08-10 Nisan 2002) Bildiriler, Kayseri 2002, 281-298.
• Çoruhlu, T., “2004 Yılı Ören (Adramytteion Antik Kenti) Kazı Çalışmaları”, 27. KST (2006), Cilt 1, 229-240.
• Doğer, L., “Kuşadası Kadıkalesi/Anaia Kazısı 2003 Yılı Bizans Dönemi Seramik Buluntuları”, E.Ü. Sanat Tarihi Dergisi, Lale Bulut’a Armağan, XIV/1 (Nisan 2005), İzmir, 2005, 105-133.
• Doğer, L., “Byzantine Ceramics: Excavations at Smyrna Agora (1997-98 and 2002-03)”, Byzas 7, 2007, 97-121.
• Doğer, L., Dereboylu, E., “1.Nolu Sarnıç”, E.Doğer, L.Doğer, Ş.Tül, Y.Sezgin, M.Önder, S.Akat, M.H.Kan, B.Yener, E.Dereboylu, Ü.Türkan, E.Atay, M.Şahan, F.Genç, O.K.Serttürk, İ.S.Çakır, “Aigai 2004-2006 Yılı Kazıları” , içinde, 29.Kazı Sonuçları Toplantısı, Cilt 1., 2008, 207-232
• Doğer 2012, Daskyleion II, Hisartepe/Daskyleion Kazısı Bizans Seramikleri, Prof.Dr.Tomris Bakır’a Armağan, Ege Yayınları, İstanbul, 2012.
• Erzen, A., “1981 Yılı Enez Kazısı Çalışmaları”, KST IV (1983), 285- 290.
• Fronçois, V., “Les Ateliers De Céramique Byzantine De Nicée/Iznik Et Leur Production (Xe-Début XVe Siècle), BCH 121. I, 1997, 411-442.
• Gök-Gürhan, S., “A Study of Byzantine and Otoman ceramic fragments found by surface survey North and west of Yel değirmeni mound, 1997”, The Madra River Delta: A Regional Study on the Aegean Coast of Turkey, Kyriacos Lambrianides and Nigel Spencer, Chapter 11, The British Institute at Ankara, Monograph 35, London 2007, 109-122.
• Günsenin, N., “L’epave De Çamaltı Burnu I (Ile de Marmara, Proconnese): Resultats Des Campagnes 2001-2002”, Anatolia Antiqua XI (2003), 361-376.
• Günsenin, N., “Marmara Adası-Çamaltı Burnu I Batığından Sgraffito Desenli Bir Tabak”, Ebru Parman’a Armağan, Sanat Tarihi ve Arkeoloji Yazıları, Ankara 2009, 237-242.
• Hayes, J.W., “The Excavated Pottery From The Bodrum Camii”, The Myrelaion (Bodrum Camii), Ed.C.L.Striker, New Jersey 1981, 36- 41.
• Hayes, J.W., “A Late Byzantine and Early Otoman Assemblage from the Lower City in Troia”, Studia Troica, Band 5, (1995) 197-210.
• İnanan, F., “Zeuxippus Type Ceramics and Samples from Kadıkalesi/Anaia, Kusadası’, Byzantine Craftsmen-Latin Patrons, Reflections from the Anaian Commercial Production in the Light of the Excavations at Kadıkalesi nearby Kuşadası, Ed.Prof.Dr. Z.Mercangöz, Ege Yayınları, June 2013, 59-76.
• İnanan, F.,“Anaia - Kadikalesi: A New Zeuxippus Ware Production Centre”, Çağlar Boyu Ticaret ve Üretim Uluslararası Sempozyum, Proceedings of the International Symposium “Trade and Production Through the Ages”, Selçuk University, Konya 25–28 November 2008, Eds. E.Doksanaltı, E.Aslan, Konya 2010, 115–128.
• Japp, S., “Late Roman, Byzantine and Otoman Pottery from Alexandria Troas, Byzas 7, 2007, 55-72.
• Koçel Erdem, Z., “Tekirdağ Ganos Dağı Araştırmaları, 2008”, 27.Araştırma Sonuçları Toplantısı, 25-27 Mayıs 2009, Denizli, 2.Cilt, 79-107.
• Köroğlu, G., “Yumuktepe in The Middle Ages”, ed. Isabellea Caneva-Veli Sevin, Mersin-Yumuktepe A Reappraisal, Lecce, 2004, 103-132
• Köroğlu, G., “Kız Kalesi Kazılarında Ele Geçen Kazıma ve Renkli Sır Akıtma Tekniğinde Seramikler”, IX. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazı Sonuçları ve Sanat Tarihi Sempozyumu, (17-19 Ekim 2007) Bildiriler, İzmir 2007, 257-273.
• Köroğlu, G., “Sinop Balatlar Kilisesi 2010 ve 2011 Yılı Kazı Çalışmaları”, XV.Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu, Anadolu Üniversitesi (19-21 Ekim 2011), Eskişehir, 2012,Cilt 2, 523-538.
• Lane,A., “Medieval Finds From Al-Mina İn North Syria”, Archaeologia 87, 1937, 19-78.
• Megaw, A.H.S., “Zeuxippus Ware”, BSA 63, 1968, 67-88.
• Megaw, A.H.S., “Zeuxippus Ware Again”, BCH Supplement XVIII, 1989, 260-266.
• Mercangöz, Z. - Doğer, L., “Kuşadası, Kadıkalesi/Anaia Bizans Sırlı Seramikleri”, I. ODTÜ Arkeometri Çalıştayı. Türkiye Arkeolojisi'nde Seramik ve Arkeometrik Çalışmalar. Prof. Dr. Ufuk Esin Anısına, 7– 9 Mayıs 2009, Ankara, 2009, 83-101.
• Mercangöz, Z., “Latin Patrons of Commercial Production in Kadıkalesi/Anaia’, Byzantine Craftsmen-Latin Patrons, Reflections from the Anaian Commercial Production in the Light of the Excavations at Kadıkalesi nearby Kuşadası, Ed.Prof.Dr. Z.Mercangöz, Ege Yayınları, June 2013, 161-174.
• Mimaroğlu, S., “Sırlı Seramikler Işığında Güney Aiolis Bizans Dönemi Yerleşimleri”,-IV.Ulusal Arkeolojik Araştırmalar Sempozyumu, Anadolu / Anatolia Ek Dizi No.2 / Supplement Series Nr.2, III, Ankara 2008, 185-206.
• Öztürk, N., Kızılarslanoğlu, H.A., “Zeytinliada 2007 Yılı Kazı Çalışmaları”, 30. KST (2009), 2.Cilt, 1-12.
• Özyiğit, Ö., “1993 Yılı Phokaia Kazı Çalışmaları”, XVI. KST (1991), Cilt 1, 425-454.
• Parman, E., “Ayasoluk’ta Bulunan Sırlı Bizans Keramikleri”, Bedrettin Cömert’e Armağan, Ankara 1980, 321-340.
• Parman, E., “Edirne Arkeoloji Müzesinde Bulunan Enez 1990 Yılı Bizans Sırlı Keramikleri”, Anadolu Araştırmaları XIV, Prof.Dr.Afif Erzen’e Armağan, İstanbul, 1996, 391-414.
• Spieser, J.M., Die Byzantinische Keramik Aus De Stadtgrabung Von Pergamon, Berlin 1996.
• Şimşek, C., “V. Dönem Hierapolis Roma Hmamı Kazısı”, VIII.Müze Kurtarma Kazıları Semineri, 7-9 Nisan 1997 (Kuşadası), Ankara 1998, 461-492
• Tül Tulunay, E., “Nif (Olympos) Dağı Araştırma ve Kazı Projesi: 2007 Yılı Kazısı”, 30.KST. (2009), 3.Cilt, Ank. 411-421.
• Türker, A., “Glazed Byzantine Pottery in Eceabat-Madytos”, XII.Ortaçağ- Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Sempozyumu, 15-17 Ekim 2008 (Çanakkale), İzmir, 2010, 15-22.
• Uggeri, S.P., ““Zeuxippus Ware”:Novita Da Kyme Eolica (Turchia)”, ACTES (ΙΙΡΑΚΤΙΚΑ), Thessaloniki,11-16 Octobre 1999, Athénes, 81-90.
• Waagé, F.O., Antioch-on-the-Orontes IV:I: Ceramics and Islamic Coins, Princeton, 1948.
• Waksman, S.Y.-Spieser, J.M., “Byzantine Ceramics Excavated İn Pergamon: Archaeological Classification And Characterization Of The Local And Imported Productions By PIXE
• And INAA Elemental Analysis, Mineralogy, And Petrography”, Ed.H.Maguire, Materials Analysis Of Byzantine Pottery, Washington 1997, 105-123.
• Waksman, S.Y.-François,V., “Vers une redéfinition typologique et analytique des céramiques byzantines du type Zeuxippus Ware”, BCH 128-129, 2004-2005, 629-724.
• Waksman, S.Y.-Girgin, Ç., “Les Vestiges de Production de Céramiques des fouilles de Sirkeci (İstanbul). Premiers Elements de Caracterisation”, Anatolia Antiqua XVI, (2008), 443-469.
• Waksman, S.Y., ““Novy Svet Ware”, an Exceptional Cargo of Glazed Wares from a 13th-Century Shipwreck near Sudak (Crimea, Ukraine)- Morphological Typology and Laboratory Investigations”, The International Journal of Nautical Archaeology, (2010), 39.2, 357- 375.
• Waksman, S.Y., “The Identification and Diffusion of Anaia’s Ceramic Products: A Preliminary Approach Using Chemical Analysis”, Byzantine Craftsmen-Latin Patrons, Reflections from the Anaian Commercial Production in the Light of the Excavations at Kadıkalesi nearby Kuşadası, Ed.Prof.Dr. Z.Mercangöz, Ege Yayınları, June 2013, 101-112.
• Yakobson, A.L., Keramika i keramicheskae proizvodstuo serdnevekovoj tavriki céramique et production de céramique en Crimée au Moyen Age, (en russe), Leningrad 1979, 147-158.
• Yenişehirlioğlu, F., “Apollo Smintheus Tapınağında Çıkan Ortaçağ Sırlı Anadolu Seramikleri”, 1. AST (1983), 175-181.
• Yenişehirlioğlu, F., “La Céramique Glaçurée De Gülpınar”, BCH Supplement XVII, 1989, 303-315.