Archaeopark - Ottoman Pipes Tobacco Joy in Ottoman

Yıl 2017, Cilt: 18 Sayı: 32, 33 - 54, 31.01.2017

Filiz İnanan , Derya Şahin

https://doi.org/10.21550/sosbilder.298177

Cited By: 5

Öz

Among the find group
which were found during the lots of soundings and excavations within the scope
of archaeopark project carried out in Tophane-Bursa, on different dates, a
great number of pipes constitutes a great ratio. Total number of 68 pipes, which
were found in the year of 2015 excavation project, are studied by dividing them
into groups. 32 of these nozzles/pipes are either fully preserved or almost
complete and dish parts are preserved enough to understand their forms. These
pipes are grouped according to their bowl type by this means; pipes which have
rounded bowl, flattened and rounded bowl, cylindrical bowl and disc shaped
bases. Apart from these, there are 27 stems and 9 bowl parts are found. Among
the Hisar finds, pipes which are introduced under the heading of “Tophane’s
work”, forms with disc shaped bases, rounded bowls and flattened-and-rounded
bowls shows intensity. According to comparative analysis of these finds show
that these pipes can be dated to 18th and 19th centuries.

Anahtar Kelimeler

Tophane, Archaeopark, Ottoman Empire, pipe, tobacco

ARKEOPARK - OSMANLI LÜLELERİ OSMANLI’DA TÜTÜN KEYFİ

Öz

Bursa-Tophane Bölgesinde
farklı tarihlerde sondaj ve arkeopark kapsamında yapılan kazılarda bulunan
lüleler oldukça büyük bir buluntu gurubunu temsil etmektedir. Yapılan çalışmada
2015 yılı kazı sezonunda bulunan 68 adet lüle, gruplara ayrılarak
incelenmiştir. Bu lülelerden 32 tanesinin çanak kısmı korunmuş, tam formu
belirlenebilen ya da tüme yakın lülelerdir. Bunların içinde yuvarlak çanaklı,
basık yuvarlak çanaklı, silindir çanaklı ve disk kaideli formlar mevcuttur.
Bunların dışında 27 adet duman yolu parçası ile 9 adet çanak kısmına ait parça
bulunmaktadır. Hisar buluntuları içinde “Tophane işi” başlığında tanıtılan
örnekler disk kaideli, yuvarlak çanaklı, basık yuvarlak çanaklı formlar
yoğunluk göstermektedir. Karşılaştırmalı örnekler ışığında lüle buluntuları 18.
ve 19. yüzyıllara tarihlenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Tophane, Arkeopark, Osmanlı İmparatorluğu, lüle, tütün

Kaynakça

• Ayhan, Gökben (2009). “Smyrna Antik Kenti Kazıları 2007-2008 Yılı Lüle Buluntuları”. Sanat Tarihi Dergisi, S. XVIII/2, Ekim, s. 1-22.
• Ayhan, Gökben (2010a). “Hasankeyf Kazısı Lüle Buluntularının Değerlendirilmesi”. Sanat Tarihi Dergisi, S. XIX/1, Nisan, s. 1-22.
• Ayhan, Gökben (2010b). “Başur Höyük Kazısı Lüle Buluntuları”. XIII. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri. 14-16 Ekim 2009, s. 49-57.
• Ayhan, Gökben (2011). “19.Yüzyıla Tarihlenen Bir Grup Osmanlı Lülesi”. Kültürel Bellek ve Estetik Yansımalar, Yayına Hazırlayan: Kıymet Giray, s. 227-241.
• Bakla, Erdinç (2007). Tophane Lüleciliği, Osmanlı’nın Tasarımdaki Yaratıcılığı ve Yaşam Keyfi. İstanbul: Antik A.Ş. Kültür Yayınları.
• Bayram, Nazır (2011). Dersaadet’te Ticaret, İstanbul Ticaret Odası, İstanbul’a Yönelik Araştırmalar. İstanbul.
• Baram, Uzi (1999). “Clay Tobacco Pipes and Coffee Cup Sherds in the Archaeology of the Middle-East: Artifacts os Social Tensions from the Ottoman Past”. International Journal of Historical Archaeology, Vol. 3, No.3, p. 137-151.
• Bikić, Vesna (2012). “Tobacco pipes from the Belgrade Fortress: context and chronology”, Journal of the Academie Internationale De La Pipe, Edited by Dennis Gallagher and Peter Davey, V. 5, p. 1-8.
• Çıtır, Burak (2015). “Uluslararası Afyon Anlaşmalarında Osmanlı İmparatorluğu”. Sosyal ve Kültürel Araştırmalar Dergisi (The Journal of Social and Cultural Studies), C. I, S. 1, s. 17-47.
• Deniz, Bekir (1998). “Aksaray Melik Mahmud Gazi Hangahı (Darphane) Kazısı 1997”. Kazı Sonuçları Toplantısı, 20, C. 2, s. 593-612.
• Evely, Doniert (1988). Clay Tobacco Pipes from the University of Crete Medical Faculty, The Annual British School ot Athens, Vol. 83, s. 135-144.
• Fındık, Ebru (2016). “Ay Işığında Tütün Seremonisi – Osmanlı Kırsalında Tütün Kullanımının Kanıtları: Aziz Nikolaos Kilisesi Kazıları Lüle ve Nargile Buluntuları”. Cedrus IV, s. 373-392.
• Goodman, Jordan (1993). Tobacco in History: The Cultures of Dependence. New York, Taylor & Francis e-Library, New York.
• Hayes, John. W. (1992). Excavations at Saraçhane in Istanbul, Volume 2, The Pottery, New Jersey, Princeton University Press and Dumbarton Oaks Research Library and Collection.
• Kocabaş, Hüseyin, (1963). “Tophane Lüleciliği”. Türk Etnografya Dergisi V, s. 12-13.
• Özkan, Emel ve Funda Ünal (2009). Hisarkeoloji. Bursa: Osmangazi Belediyesi Yayınları.
• Pekak, Sacit (1998). “Niğde-Andaval (Aktaş)’taki Konstantin Helena Kilisesi 1997 Çalışmaları”. Kazı Sonuçları Toplantısı, 20, C. 2, s. 505-524.
• Robinson, Rebecca (1985). “Tobacco Pipes of Corinth and Athenian Agora (plates 33–64)”. Hesperia, Vol. 54, s. 149-203.
• Uysal, A. Osman (2007). “Demirköy Fatih Dökümhanesi Kazısı Seramik Buluntuları”. Byzas 7, Late Antique and Medieval Pottery and Tiles in Mediterranean Archeological Contexts, ed. Beate Böhlendorf-Arslan – Ali Osman Uysal – Johanna Witte-Orr, İstanbul: Ege Yayınları.
• Vroom, Joanita (2007). “Kütahya between the Lines: Post-Medieval Ceramics as Historical Information”. Hesperia Supplements, Vol. 40, Between Venice and Istanbul: Colonial Landscapes in Early Modern Greece, s. 71-93.