Erenköy Resistance in Cyprus Turkish National Struggle: An Oral History Study

Yıl 2017, Cilt: 18 Sayı: 33, 555 - 586, 31.07.2017

Çağatan Taşkın Cem Okan Tuncel

https://doi.org/10.21550/sosbilder.299395

Cited By: 1

Öz

The Cyprus Republic, founded in 1960 could not
be a proper and healthy way of government due to the continuous violation of
the constitution by the Greek Cypriots. Cypriot Turkish students who were
studying higher education in İstanbul and Ankara organized to support the
resistance of Cypriot Turks against the AKRİTAS plan. This has been called Erenköy
resistance in the history of Cyprus national independence of war, the most
educated Cyprus Turks made a successful defence of nation. In this study, by
using the oral history method, with the help of the Cyprus Turkish students
which joined the Erenköy resistance, the importance of Erenköy resistance in
the national independence war is investigated. By using the oral history
method, the data are collected from the people who witnessed or joined the
resistance in the past, which is not recorded in the written documents about
incidents, people, decisions and processes. Within the concept of this study,
the in-depth interviews were conducted with the people who joined the Erenköy
resistance about their process of joining the resistance and returning back to Turkey
for their education after the resistance. By analyzing the oral records
obtained, the projections in their memories of those who participated in the
resistance process were examined as a source of social memory.

Anahtar Kelimeler

Erenköy Resistance, Cyprus Turkish National Struggle, Oral History, Perception of NCTR, Generations

KIBRIS TÜRK MİLLİ MÜCADELESİNDE ERENKÖY DİRENİŞİ: BİR SÖZLÜ TARİH ÇALIŞMASI

Öz

1960 yılında Londra ve Zürih anlaşmaları ile kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti
Rum tarafının anayasayı Kıbrıslı Türkleri yok etmek amacıyla sürekli ihlal
etmesi neticesiyle uzun ömürlü ve sağlıklı bir devlet biçimi olamamıştır. Rum
tarafı 21 Aralık 1963 de Kıbrıslı Türkleri yok etmek amacıyla tarihe kanlı Noel
olarak gecen genel bir saldırı başlatarak ENOSİS hayalini gerçekleştirme yoluna
girmiştir. Kıbrıs Türkünü yok etmek için uygulamaya konulan “AKRİTAS Planına”
karşı Kıbrıs Türkünün direnişine destek vermek için İstanbul ve Ankara da yükseköğrenimini
sürdüren Kıbrıslı öğrenciler örgütlenerek Kıbrıs’a dönmüşlerdir. Bu öğrenciler
mücahit olarak 31 Mart 1964 tarihinden başlayarak Erenköy’e çıkmaya
başlamışlardır. Kıbrıs milli mücadelesi tarihinde Erenköy direnişi olarak geçen
bu tarihsel süreçte Kıbrıs Türkünün en eğitimli üyeleri yurt savunmasında büyük
bir başarı örneği vermişlerdir. Erenköy, Kıbrıs Türk halkının varoluş
mücadelesinde çok özel bir öneme sahiptir. Bu çalışmada sözlü tarih yöntemi
kullanılarak Erenköy direnişine katılmış Kıbrıslı öğrencilerin yaşadıkları
yardımıyla Erenköy direnişinin Kıbrıs milli mücadelesindeki yeri ve önemi
araştırılmıştır. Sözlü tarih yönteminde geçmişe tanık olmuş veya katılmış
olanlardan, bu geçmiş hakkında bilgi, yani olaylar, insanlar, kararlar ve
süreçler hakkında yazılı belgelerde ve kayıtlarda bulunmayan veriler
toplanmaktadır. Çalışma kapsamında Erenköy Direnişi’ne katılmış kişilerle;
direnişe katılmaları direniş süreci ve sonrasında eğitimleri tamamlamak için
Türkiye’ye dönüş aşamasında yaşananları ortaya koymaya yönelik derinlemesine
görüşmeler yapılmıştır. Elde edilen sözel kayıtlar analizi edilerek direniş
sürecine katılanların belleklerindeki iz düşümleri toplumsal belleğin bir
uğrağı olarak incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Erenköy Direnişi, Kıbrıs Türk Milli Mücadelesi, Sözlü Tarih, KKTC’nin Algısı, Kuşaklar

Kaynakça

• Albayrak, Mehmet (2005). Bir Erenköy Mücahidinin Anıları. Ankara.
• Böke, Kaan (2009). “Çoklu Metot Kullanımı” İç: Böke K. (ed) Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, İstanbul: Alfa Yay.
• Camgöz, Erdal (2009). “Erenköy Direnişi ve Ağustos Savaşları” İç: Kıbrıs Türk Milli Mücadelesi Ve Bu Mücadelede TMT’ nin Yeri” Uluslararası Sempozyumu Sunumlar Kitabı Cilt II, Lefkoşa, KKTC, s. 17-45.
• Denzin, Norman (1978). The Research Act. New York: McGraw-Hill.
• Emircan, Mehmet Salih (2011) Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde Tören Bayram ve Anma Günleri. Lefkoşa: Türk Mücahitler Derneği Yayınları.
• Gibbons, Harry (2003). Kıbrıs’ta Soykırım. Lefkoşa: Near East Publishing.
• Hasgüler, Mehmet (2003). “Soğuk Savaştan Günümüze Kıbrıs Sorunu”. İç: Neşecan Balkan Sungur Savran (ed.), Sürekli Kriz Politikaları: Türkiye’de Sınıf, İdeoloji ve Devlet. İstanbul: Metis Yay s. 209-228.
• Iggers, Georg (2000). Yirminci Yüzyılda Tarih Yazımı: Bilimsel Nesnellikten Post-Modernizme. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Jick, Todd D. (1979). “Mixing Qualitative and Quantative Methods: Triangulation in Action”. Administrative Science Quarterly, S. 24, s. 602-611.
• Kırmızı, İlter (2009). “TMT Anıları ve Türkiye’den Gelen İlk Silahlar” İç: Kıbrıs Türk Milli Mücadelesi Ve Bu Mücadelede TMT’ nin Yeri” Uluslararası Sempozyumu Sunumlar Kitabı Cilt II, Lefkoşa, KKTC, s. 51-54.
• Köktürk, Gökhan (2006). “1980 Sonrası Süreçte Türk Sosyolojisinin Temel Konuları Üzerine Bir Sözlü Tarih Uygulaması”. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları, S. 8, s.155-165.
• Arslan Mengüç (2006). Anılarda Erenköy: Bir Direnişin Anılarla Romanı. Ankara: ATO Yayınları.
• Metin, Celal (2002). “Sözlü Tarih ve Türkiye'deki Gelişimi”, Türk Kültürü, Yıl: XL, S. 469, s. 288-298.
• Özkaloğlu, Turgut (2009).“TMT’nin Kuruluşu” İç: Kıbrıs Türk Milli Mücadelesi Ve Bu Mücadelede TMT’ nin Yeri”. Uluslararası Sempozyumu Sunumlar Kitabı Cilt II, Lefkoşa, KKTC, s. 75-76.
• Özter, Lütfi (2004). Ulusal Mücadelede Denktaş. Ankara: Özyurt Matbaacılık.
• Sever, Mustafa (2008). “Toplumsal Bellek ve Geleneksel Eylem Bağlamında Bir Sözlü Tarih Metninin Değerlendirilmesi”. Milli Folklor, S. 77, s. 61-68. Şahin, Özlem (2009). “Geçmiş, Tarih ve Sözlü Tarih”. Mülkiye C: XXVIII S: 244, s. 111-126.
• Tansu, İsmail (2009). “TMT’nin Kuruluşunun Siyasi Boyutları”. İç: Kıbrıs Türk Milli Mücadelesi Ve Bu Mücadelede TMT’nin Yeri” Uluslararası Sempozyumu Sunumlar Kitabı Cilt II, Lefkoşa, KKTC, s. 59-62.
• Thompson, Paul (1999). Geçmişin Sesi. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Thompson, Paul (2007). Sözlü Tarih Kılavuzu. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• TÜSTAV (2002). “Sözlü Tarih Nedir?”, http://www.tustav.org/SozluTarih/soz-lutarihhtm. (Erişim Tarihi: 04.05.2015)
• Halkın Sesi - 1964