OSMANLI DEVLETİ’NİN SON DÖNEMİNDE TRAFİK VE TRAFİK KAZALARI

Yıl 2019, Cilt: 20 Sayı: 36, 341 - 368, 31.01.2019

İbrahim Yılmaz

https://doi.org/10.21550/sosbilder.429650

Cited By: 2

Öz

Osmanlı
toplumunun motorlu araçlarla tanışması ancak XX. yüzyıl başlarında olmuştur. Bu
araçlar ilk başlarda kazalardan korunmak adına yasaklanmışsa da zamanla ülkede
yaygınlaşmış ve hayatın bir parçası halini almıştır. Böylece ulaşım sektöründe
yeni bir dönem başlarken bir taraftan da trafik kazalarıyla yüz yüze gelinmiştir.
Bu çalışmada, Osmanlı toplumunun trafik ve trafik kazalarıyla tanışması,
kazaların sebepleri ve idarenin aldığı tedbirler incelenerek, kazaların genellikle
araç, sürücü veya yol kusurlarından kaynaklandığının anlaşılmasıyla idare
tarafından bu alanlarda yapılan düzenlemeler ile uluslararası deneyimlerden
faydalanma çabaları ortaya konmaya çalışılmaktadır. Genel olarak II. Meşrutiyet
dönemini kapsayan çalışmada sınırlı sayıdaki ikinci el kaynaklar ile
Başbakanlık Osmanlı Arşivi belgelerinden faydalanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, otomobil, trafik, trafik kazası, araba

Traffic and Traffic Accidents in the Final Period Ottoman State

Öz

It was not until the
early period of the XX. century when the Ottoman society met with motor
vehicles. Although these vehicles were prohibited to avoid accidents at the
outset, they became prevalent in the country over time and became a part of
life. Thus, while a new period started in the transportation sector, traffic
accidents was faced on the other hand. In this study, Ottoman society's being
acquainted with traffic and traffic accidents, the reasons of these accidents
and the measures taken by the authorities are examined, and the government's
regulations and efforts to benefit from international experiences on the matter
seeing that accidents are generally stemmed from vehicle, driver or road faults
are tried to be revealed. In the study that predominantly covers the II.
Constitutional Monarchy period, limited number of secondary resources and
documents from the Prime Ministry Ottoman Archive has been used.

Anahtar Kelimeler

Ottoman State, automobile, traffic, traffic accident, car

Kaynakça

• Başbakanlık Osmanlı Arşivleri (BOA), Bab-ı Ali Evrak Odası Belgeleri (BEO)3381/25351, 2417/181256, 3000/224926
• Dahiliye Nezareti (DH.) Emniyet-i Umumiye Müdüriyeti (EUM.) 2.Şube Belgeleri (2.Şb.) 31/49
• DH.EUM. 6. Şube Belgeleri (6.Şb) 52/56
• DH.EUM. Asayiş Kalemi Belgeleri (AYŞ.). 34/11, 41/23, 73/78
• DH.EUM. Kalem-i Umumî Müdüriyeti Belgeleri (KLU.) 12/11
• DH.EUM. Levazım Kalemi Belgeleri (LVZ.) 68/43
• DH.EUM. Muhaberat ve Tensikat Müdüriyeti Belgeleri (MTK) 60/14
• DH. EUM. Tahrirat Kalemi Belgeleri (THR) 54/65
• DH. İdari Kısım Belgeleri (İD) 161/41
• DH. Mektubi Kalemi Belgeleri (MKT.) 2017/60, 1344/95
• DH. Kalem-i Mahsus Müdüriyeti Belgeleri (KMS) 57/41
• DH. Muhaberat-ı Umumiye İdaresi Belgeleri (MUİ.) 150/46, 7010
• DH. Umur-ı Mahalliye ve Vilayat Müdürlüğü Belgeleri (UMVM.)112/61, 85/57
• Hariciye Nezareti (HR.) İstanbul Murahhaslığı Belgeleri (IM.) 122/46
• Meclis-i Vükela Mazbataları (MV.) 119/64
• Şura-yı Devlet Defterleri (ŞD.) 851/12
• Yıldız Mütenevvi Maruzat Evrakı Belgeleri (Y.MTV.) 307/65
• Zaptiye Nezareti Belgeleri (ZB.) 371/42
• Ceza Kanunname-i Hümayunu, Düstur, Matbaa-i Amire, 1289
• Çolak, Melek (2003). “XX. Yüzyıl Başlarında İstanbul’da Trafik ve Tramvay”. Osmanlı Araştırmaları XXII, Haz. Halil İnalcık vd., s. 75-87.
• Engin, Vahdettin (2002). “Otomobil İstanbul’da”. Popüler Tarih, S. 17.
• İpşirli, Mehmet (1991). “Araba”. T.D.V. İslam Ansiklopedisi, C. 3, s. 242-245.
• Karayolları Trafik Kanunu, Resmi Gazete, 1983, S. 18195.
• Koçu, Reşat Ekrem ve Mehmet Ali Akbay (1959). “Araba, Arabacı; Saray, Konak, Kira ve Yük Arabaları ve Arabacıları”. İstanbul Ansiklopedisi, C. II.
• Servet-i Fünun Dergisi, (18 Temmuz 1907), C. 33, S. 847.
• Süme, Mehmet ve Selami Özsoy (2010). “Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’de Bisiklet Sporu”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 24, s. 345-360.
• Ulusan Şahin, Şayan (2005). “Türk Kültüründe At Arabası (At Arabalarının Dili)”. Bilig, S. 32. s. 165-178.
• Şimşek, Hüseyin (2010). “Osmanlı Dönemi Eğitim Sorunları: Yol Güvenliği (Trafik) ve Okul Servisçiliğine Dair Tarihsel Bir İnceleme”. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, C. 3, S. 1, s. 135-147.
• Vezaif-i Zabıta-i Belediyeyi Mebni Talimat, Mecelle-i Umur-ı Belediye, II. Cilt, Arşak Karveyan Matbaası, 1330, İstanbul
• Yılmaz, İbrahim (2017). Selanik Polis Tarihi (1876-1912). Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.