Calligraphy Illuminations from Bursa Foundation Museum

Yıl 2020, Cilt: 21 Sayı: 38, 109 - 143, 31.01.2020

Coşkun Dağdeler Doğan Yavaş

https://doi.org/10.21550/sosbilder.557848

Öz

Turkish embroidery art rose to its peak during
Ottoman period and became known as the art of the palace. Turks are known for
their authenticity in their art and culture and they produced many works of
calligraphy art under the influence of Islam and Arabic alphabet. This work
details the collection of calligrahphy examples on the fabrics within the Bursa
Foundation Museum. Bursa Foundation Museum is a branch of Bursa Metropolitan
Municipality Department of Culture and Arts. The inspected collection was
donated to Bursa Emir Sultan Mosque and Bursa Muradiye Mosque. They were
approved to be exhibited by the General Directorate of Foundations with the
protocol numbered E.58968 and dated 14.04.2016. The collection is comprised of
various fabrics and fibers which have a wide range of colors and emroideries.
They were photographed and given informative labels. The works of calligraphy
were documented according to their pronounciation, meaning, period, size and
decorations. The collection received an inspection with regard to their
documentation entries.

Anahtar Kelimeler

Bursa, Bursa Foundation Museum, calligraphy plaque, fabric, embroidery

BURSA VAKIF KÜLTÜRÜ MÜZESİ’NDE BULUNAN KUMAŞ ÜZERİNE İŞLEMELİ HAT LEVHALARI

Öz

Türk işleme sanatı, Osmanlı döneminde en parlak
devrini yaşamış ve bir saray sanatı olarak zirve noktasına ulaşmıştır. Kültür
ve sanatta özgün olan Türkler, İslâm kültür ve medeniyeti doğrultusunda Arap
yazısına bağlı olarak ortaya çıkmış güzel sanatların bir dalı olan hat sanatını
en üst düzeye çıkarmışlardır. Bu çalışmada, Bursa Büyükşehir Belediyesi Kültür
ve Sanat Dairesi Başkanlığı Müzeler Şube Müdürlüğü bünyesinde hizmet veren
Bursa Vakıf Kültürü Müzesi’nde bulunan kumaş üzerine işlemeli hat örnekleri
incelenmiştir. Bu incelenen eserler, Bursa Emir Sultan Camii ve Bursa Muradiye
Camii’ne bağışlanmış ve 31.03.2016 tarih E.58968 sayılı protokolün 14.04.2016
tarihinde onaylanmasıyla Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından Bursa Vakıf
Kültürü Müzesi’nde sergilenmesi için verilen eserlerden oluşmaktadır. Muhtelif renklerde
kumaş ve ipliklerle, çeşitli işleme teknikleriyle işlenen her bir eser için
fotoğraflar çekilmiş ve bilgi fişleri oluşturulmuştur. Hat levhalarının
okunuşları ve açıklamaları, dönemleri ve hattatları, ebatları, bezemelerinde
kullanılan işleme teknikleri ve süsleme özellikleri gibi bilgiler envanter
kayıtlarına dayanarak incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bursa, Bursa Vakıf Kültürü Müzesi, hat levhaları, kumaş, işleme

Kaynakça

• Alparslan, Ali (2004). Osmanlı Hat Sanatı Tarihi. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Bektaşoğlu, Mustafa (2009). Anadolu’da Türk İslam Sanatı. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Dini Yayınlar.
• Berk, Süleyman (2006). Hat San’atı. İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Sanat ve Meslek Eğitim Kursları (İSMEK) Yayınları.
• Barışta, H. Örcün (1994/1995). Dolmabahçe Sarayında Türk İşleme Sanatından Örnekler. Milli Saraylar, Ankara.
• Barışta, H. Örcün (1984). Cumhuriyet Dönemi Türk Halk İşlemeciliği Desen ve Terminolojisinden Örnekler. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Milli Kültür Dairesi Yayınları.
• Barışta, H. Örcün (1999). Osmanlı İmparatorluğu Dönemi Türk İşlemeleri. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Berker, Nurhayat (1974). “Türk El İşlemeleri”. Sanat Dünyamız, S. 2, s. 1-10.
• Berker, Nurhayat (1981). İşlemeler. İstanbul: Yapı Kredi Bankası Kültür ve Sanat Hizmetleri.
• Bursa’nın Köklü Eğitim Kurumları Bursa Kız Lisesi (Bursa Kız Muallim Mektebi) (2012), İstanbul: Stil Matbaacılık.
• Çetintaş, Özgür (2005). Türk Hat Sanatı ve Hattat Mustafa Halim Özyazıcı’nın Ankara Camilerindeki Eserlerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Gönül, Macide (1983). Türk Elişleri Sanatı (XVI- XIX Yüzyıl). İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Kayabaşı, Nuran (1981). “Bitkisel Boyacılık”. Ekin Dergisi, C. 2, S.4, s. 62-64.
• Kocakahya, Esre Ekin (2012). Ankara Vakıf Eserleri Müzesi Teşhirde Bulunan Tezhipli El Yazmalarının Klasik ve Geç Dönem Süsleme Özelliklerinin Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Mert, Aysun (2012). Türk Tezhip Sanatında Hilye Tasarımında Farklı Yorumlar. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi.
• Özçimi, Ayşe Serap (2012). Hilye Tezhibi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi.
• Özsayıner, Zübeyde Cihan (2003). “Yazıyı Kumaşa Dokuyan Eller”. Antik Dekor Dergisi, S. 79, s. 112- 114.
• Özsayıner, Zübeyde Cihan (2012). “Türk Vakıf Hat Sanatları Müzesi Koleksiyonunda Bulunan İpek Üzerine İşleme Hat Levhaları”. Akdeniz Sanat Dergisi, C. 5, S. 10, s. 149-155.
• Serin, Muhittin (1999). Hat Sanatı ve Meşhur Hattatlar. İstanbul: Kubbealtı Neşriyâtı.
• Sürür, Ayten (1976). Türk İşleme Sanatı. Türk Süsleme Sanatları Serisi 4, İstanbul: Ak Yayınları.
• Yaman, Bahattin (2008). Osmanlı Saray Sanatkârları-18. Yüzyıl Ehl-i Hıref. İstanbul: Türk Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Yazır, Mahmud Bedreddin (1972). Medeniyet Âleminde Yazı ve İslâm Medeniyetinde Kalem Güzeli. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Yıldız, A. Vahap (2012). “Osmanlılar’da Yazı Çeşitleri”. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. 28, S. 28, s. 47-62.
• https://www.bursa.bel.tr/vakif-kulturu-muzesi-ile-essiz-miras-gelecege-tasiniyor/haber/23337 (Erişim Tarihi: 26.01.2019).