TRADITIONS OF THE ENLIGHTENMENT AND ITS POLITICAL REFLECTIONS

Yıl 2020, Cilt: 21 Sayı: 38, 477 - 496, 31.01.2020

Hasan Yeniçırak

https://doi.org/10.21550/sosbilder.621731

Öz

It
is really difficult to make a full definition of the Enlightenment. This
difficulty arises from the fact that the Enlightenment has penetrated into not
only many but all aspects of life. The most common thing that will be spoken
regarding the Enlightenment is that it is a mental activity. The roots of this
mental activity sprang up in the West. This intellectual movement in the West
formed different traditions of thought in diverse geographies of Europe. The
Enlightenment was shaped in a “rationalistic” quality in France and “empiricist”
character in Britain The distinction between the French Enlightenment and the
British Enlightenment concurrently gave rise to the division between social
structures. In this context, the British empiricism led to a “peaceful
revolution” whereas the French rationalization resulted in a “bloody
revolution”. In this article, my aim is to deal with the distinctions between
the French rationalization and the British empiricism, and to display how these
differences influenced on social change.

Anahtar Kelimeler

the French enlightenment, the British enlightenment, rationalism, empiricism, revolution

Aydınlanma Gelenekleri ve Politik Yansımaları

Öz

Aydınlanmanın eksiksiz bir tanımını yapmak zordur.
Tanımın zorluğu Aydınlanmanın hayatın her yerine nüfuz etmesinden
kaynaklanmaktadır. Aydınlanma hakkında söylenebilecek en genel şey,
Aydınlanmanın bir zihinsel faaliyet olduğudur. Bu zihinsel faaliyetin kökenleri
Batı’da ortaya çıkmıştır. Batı’da olan bu zihinsel faaliyet Avrupa’nın farklı
coğrafyalarında farklı düşünce geleneklerini oluşturmuştur. Aydınlanma
Fransa’da “rasyonalist” bir niteliğe, İngiltere’de “ampirist” bir karaktere
bürünmüştür. Fransız Aydınlanması ile İngiliz Aydınlanması arasındaki bu
farklılık, aynı zamanda toplumsal yapılar arasındaki farklılığı da
doğurmaktadır. Bu bağlamda Fransız rasyonalizasyonu “kanlı devrim”e yol
açarken, İngiliz ampirizmi “kansız devrim”e neden olmuştur. Bu makalede amacım
Fransız rasyonalizasyonu ile İngiliz ampirizmi arasındaki farklılıkları ele alıp,
bu farklılıkların toplumsal değişim üzerinde nasıl etkili olduğunu
göstermektir.

Anahtar Kelimeler

Fransız aydınlanması, İngiliz aydınlanması, rasyonalizm, ampirizm, devrim

Kaynakça

• Aulard, François-Alphonse (2011). Fransız İnkılâbının Siyasi Tarihi. C. I, Trans: Nazım Poroy, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Çiğdem, Ahmet (2015). Aydınlanma Düşüncesi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Descartes, Rene (2016) A Discourse on the Method of Correctly Conducting One’s Reason and Seeking Truth in the Sciences. Trans: Ian Maclean, New York: Oxford University Press.
• Descartes, Rene (2014). Felsefenin İlkeleri. Trans: Mesut Akın. İstanbul: Say Yayınları.
• Diderot, Denis (1992). Political Writings. Trans. and Ed: John Hope Mason and Robert Wokler, London: Cambridge University Press.
• Gray, John (2013). Kara Ayin. Trans: Bahar Tırnakçı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Gregory, Mary (2010). Efrosini, Freedom in French Enlightenment Thought. New York: Peter Clang.
• Gupta, Anil (2006). Empiricism and Experience. New York: Oxford University Press.
• Güngörmez, Bengül (2014). Modernite ve Kıyamet. Ankara: Kadim Yayınları.
• Hampson, Norman (1991). Aydınlanma Çağı. çev. Jale Parla. İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayınları.
• Hobsbawm, Eric (1996). The Age of Revolution. New York: Vintage Books.
• Hof Ulrich, Im (1999). Avrupa’da Aydınlanma. Trans: Şebnem Sunar, İstanbul: Çecik Matbaacılık.
• Hume, David (1976). İnsanın Anlama Yetisi Üzerine Soruşturma. Trans: Oruç Aruoba, Ankara: Haccetepe Üniversitesi Basımı.
• Hutcheson, Francis (2004). An Inquiry into the Original of Our Ideas of Beauty and Virtue. Ed: Wolfgang Leidhold, Indianapolis: Liberty Fund.
• J. Lee, Stephen (1984). Aspect of European History 1494-1789. New York: Routledge (Second edition).
• Locke, John (1999). An Essay Concerning Human Understanding, Pennsylvania State University, Electronic Classics Series.
• Lucien, Goldmann (1991). Aydınlanma Felsefesi. Trans: Emre Arslan, İstanbul: Doruk Yayınları.
• Oscar, Ewald (2013). Fransız Aydınlanması. Trans: Gürsel Aytaç, Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Rude, George (2015). Fransız Devrimi. Trans: Ali İhsan Dalgıç, İstanbul: İletişim.
• Schmitt, Carl (2005). Political Theology. Trans: George Schwab. Chicago: The University of Chicago Press.
• Simon, Critchley (2012). The Faith of the Faithless. Verso.
• Voegelin, Eric (1975). From Enlightenment to Revolution. Ed: John H. Hallowell, Durham, North Carolina: Duke University Press.