KIRK KUŞAĞI (TOPLUMCU GERÇEKÇİ) ŞİİRİNDE NÂZIM HİKMET OLGUSUNUN MİTOLOJİK İFADESİ: APOLLON VE MÜZ’LERİ

Yıl 2021, Cilt: 22 Sayı: 40, 357 - 392, 31.01.2021

Hilal Özkaya

https://doi.org/10.21550/sosbilder.784136

Öz

Bu çalışmada öncelikle Kırk Kuşağı şairlerinin kimlerden oluştuğu üzerinde durulmuştur. Ardından Nâzım Hikmet’in mitleştirilmesi üzerine yapılan tartışmalara kısaca değinilmiştir. Daha sonra Hasan İzzettin Dinamo’nun Nâzım Hikmet’i ve diğer Kırk Kuşağı şairlerini mitolojik birer karakter olan Apollon ve müz/musa benzetmesi temel alınarak diğer Kırk Kuşağı şairlerinin de şiirlerinden örneklerle Nâzım Hikmet’e bakışları ortaya koyulmuştur. Bu şairlerin Nâzım Hikmet’e duydukları saygı, sevgi ve bağlılığı ifade etmek için onu şiirlerinde mitleştirip yücelttikleri görülmüştür. Böylece Nâzım Hikmet’i Türk şiirinde bir konu, bir olgu haline getirecek şiirlerin ilk örneklerini onların verdiği tespit edilmiştir. Nâzım Hikmet ve Kırk Kuşağı arasındaki ilişkiyi anlamanın Toplumcu Gerçekçi Türk şiirinin serüvenini anlamayı kolaylaştıracağı tezine ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Nâzım Hikmet, Toplumcu Gerçekçi Kırk Kuşağı, Mitoloji, Apollon, Müz / Musa

The Mythologic Expression of Nâzım Hikmet Phenomenon in Poem of Forty-Generation (Socialist Realist): Apollon and its Muses

Öz

At this study, who are the poets of the forty generation has been discoursed firstly. Then the discussion about mythologizing Nazım Hikmet has been mentioned briefly. After all, the viewpoint of the poets to Nazım Hikmet has been revealed based on Hasan İzzettin Dinamo’s Apollon and muse assimilation, which are mythological characters, for Nazım Hikmet and other forty-generation poets and also by using the examples from other forty generation poets’ poems. It has been seen that the poets have mythologized him in their poems to express their respect, like and adherence. So that it has been determined that the first examples of the poems, that would make Nazım Hikmet a subject and a phenomenon in Turkish poems, has been given by these poets. It has been reached that understanding the relation between Nazım Hikmet and forty generation, makes it easier to understand the adventure of socialist realist Turkish poem.

Anahtar Kelimeler

Nazım Hikmet, Socialist Realist Forty-Generation, mythology, Apollon, Muse

Kaynakça

• A. Kadir (1976). Mutlu olmak varken. Hilal Matbaacılık.
• A. Kadir (1978). Sovyet Rusya’da on beş gün. Hilal Matbaacılık.
• A. Kadir (1993). 1938 Harp Okulu olayı ve Nâzım Hikmet. Can Yayınları.
• A. Kadir (1994). Mutlu olmak varken. Can Yayınları.
• Altıntaş, G. (1966). Nâzım “Myht”miş!..... Yeni Ufuklar, 14(164), 36-41.
• Aydoğdu, Y. (2017). Cumhuriyet Dönemi Türk Şiirinde Toplumcu Gerçekçi şiirin serüveni. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14), 267-282.
• Baudelaire, C. (2001). Kötülük çiçekleri. (Çev: A. Necdet), Adam Yayınları.
• Berhumoğlu, C. (2001). Cumhuriyet Dönemi Türk Şiirinde 1940 Toplumcu Gerçekçi Kuşağının yeri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mersin: Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bezirci, A. (1997). Temele gül dikenler. Evrensel Basım Yayın.
• Can, Ş. (1970). Klâsik Yunan Mitolojisi. İnkılâp ve Aka Kitabevleri.
• Damar, A. (2001). Kitaplar kitabı (toplu şiirler). Gendaş Kültür.
• Damar, A. (2007). Edebiyat yazıları. Hayal Yayınları.
• Dinamo, H. İ. (1975). Sürgün şiirleri. May Yayınları.
• Dinamo, H. İ. (1976). Gecekondumdan şiirler. May Yayınları.
• Dinamo, H. İ. (1982). Çoban şiirleri. Ayça.
• Dinamo, H. İ. (1989a). Nazım’dan meltemler. Gerçek Sanat Yayınları.
• Dinamo, H. İ. (1989b). TKP aydınlar ve anılar. Yalçın Yayınları.
• Dinamo, H. İ. (2000). Özgürlük türküsü. Yalçın Yayınları.
• Dinamo, H. İ. (2007). Musa’nın mapusanesi. Tekin Yayınevi.
• Gülsoy, M. & Uysal, Z. (2019) Günümüz Türk şairlerinde Nâzım Hikmet etkisi: bir sözlü tarih projesi. O. Akyıldız, M. Gülsoy (Haz.), Şiir Dünyadan İbaret: Nâzım Hikmet Üzerine Yeni Çalışmalar içinde (237-314. ss.), Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Halman, T. S. (2006). The Turkish Muse: views & reviews 1960s-1990s. Syracuse University Press.
• Ilgaz, R. (2004). Bütün şiirleri 1927-1991. A. Ilgaz (Haz.), Çınar Yayınları.
• Irgat, C. (2011). Çok yaşasın ölüler. Notos Kitap.
• İsababayeva, A. (2015). Musa’lar mitolojisinin ahlak öncülleri. Art-Sanat, (3), 1-14.
• Kaya Y. (1950). Nâzım Hikmet: hayatı-edebî şahsiyeti hakkında hükümler-şiirlerinden örnekler. Osmanbey Matbaası.
• Kolcu, A. İ. (2011). Albatros’un gölgesinde: Baudelaire’nin Türk Şiirine tesiri üzerine bir inceleme. Salkımsöğüt Yayınevi.
• Mehmed Kemal (1977). Acılı kuşak. de Yayınevi.
• Mehmed Kemal (1990). Tükenmez bütün şiirleri. Gerçek Sanat Yayınları.
• Muse Greek mythology. (2020, Temmuz 4). https://www.britannica.com/topic/Muse-Greek-mythology
• Müze kelimesinin kökeni. (2020, Temmuz 14). https://everthinglibrariesandmuseums.blogspot.com/2018/05/muze-kelimesinin-kokeni.html#:~:text.
• Nâzım Hikmet (1993). Kemal Tahir’e mapusaneden mektuplar. Adam Yayınları.
• Nâzım Hikmet (1998). Bursa Cezaevinden Vâ-Nû’lara mektuplar. Nâzım Hikmet Kültür ve Sanat Vakfı Yayınları.
• Nâzım Hikmet (2013). Bütün şiirleri. Yapı Kredi Yayınları.
• Nesin, A. (2014). Türkiye şarkısı Nâzım. Nesin Yayınevi.
• Onger, F. (1946). Bugünkü şiirimiz. Yaratış Matbaası.
• Oral, H. (2020). Nâzım Hikmet’in yolculuğu. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Perin, C. (1942). Fransız Romantizmi. Uzluk Basımevi.
• Sakallı, F. (2013). Toplumcu gerçekçi bir şair: Ömer Faruk Toprak (hayatı - sanatı - eserleri). Gazi Kitabevi.
• Sharpe, K. B. (2019). Gerçekçilik ve kavgacılık: Nâzım Hikmet’in 1960’lar Türkiye sosyalist şairleri için önemi. O. Akyıldız, M. Gülsoy (Haz.), Şiir Dünyadan İbaret Nâzım Hikmet Üzerine Yeni Çalışmalar içinde (179-217. ss.), Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Taşhan, S. (2010). Kilometre taşları. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Timuçin, A. (1989). Doğrunun peşinde bir ömür boyu. G. Aktaş, A. Timuçin, A. Hatipoğlu, E. Canberk (Haz.), A. Kadir içinde, Gerçek Sanat Yayınları.
• Toprak, F. (1994). Ömer Faruk Toprak’ın düzyazıları. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Toprak, Ö. F. & Taşer, S. (1945). Hürriyet. Güneş Basım ve Yayınevi.
• Toprak, Ö. F. (1968). Duman ve alev. May Yayınlar.
• Toprak, Ö. F. (1983). Tüm şiirleri. F. Toprak (Haz.), Adam Yayıncılık.
• Türk, E. B. (2016). Kurmacadan gerçeğe Hasan İzzettin Dinamo (roman-otobiyografi). Serander Yayınlar.
• Türk, H. (2013). Ahanda’dan Karacaahmet’e 80 yıllık bir şiirin öyküsü: Hasan İzzettin Dinamo’nun şiirleri. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 5(9), 87-102.
• Yağcı, Ö. (2020). 40 Kuşağı şairleri. Telgrafhane Yayınları.