Postmodern Gothic and Grotesque Aesthetics on the Axis of Abjection in the Poem “Berlin” by Küçük İskender

Yıl 2021, Cilt: 22 Sayı: 41, 1273 - 1307, 31.07.2021

Mine Nihan Doğan

https://doi.org/10.21550/sosbilder.872718

Cited By: 1

Öz

The poem “Berlin”, which tells about the dominance of subculture, by the traumatic, Beatnik-Marginal poet of Turkish Underground poetry, küçük İskender (1964-2019), is included in his poetry book Bu Defa Çok Fena (2011). The poet, who wants the adjective “small” to start with small /k/ in Turkish, chooses to express himself with lowercase letters in the literary world where everyone considers himself capitalized. Images of küçük İskender born from his psychological traumas and his gothic and grotesque aesthetics on the axis of disgusting are iconographic motifs repeated in the postmodern poem “Berlin”. In the Beatnik-Marginal poem “Berlin”, whose origin is Beyoğlu, influenced by the Beat generation in America, the poet fictionalizes images within the framework of Freud’s concept of “identification” with the city of Berlin, whose wall is seen as a taboo. In this study, “Berlin” poetry will be examined in the context of disgusting, gothic and grotesque aesthetics that developed around various views, especially the concepts of Romantic literature, Freud’s “uncanny”, Kristeva’s “disgusting” and Bataille’s “formless”.

Anahtar Kelimeler

küçük İskender, gothic-grotesque, abjection, beatnic-marginal, psychological trauma

KÜÇÜK İSKENDER’İN “BERLİN” ADLI ŞİİRİNDE İĞRENÇLİK EKSENİNDE POSTMODERN GOTİK VE GROTESK ESTETİĞİ

Öz

Türk Yeraltı şiirinin travmatik, Beatnik-Marjinal şairi küçük İskender’in (1964-2019) alt kültürün egemenliğini anlatan “Berlin” adlı şiiri, Bu Defa Çok Fena (2011) adlı şiir kitabında yer alır. “Küçük” sıfatının küçük /k/ ile başlamasını isteyen şair, herkesin kendisini büyük gördüğü yazın dünyasında kendini küçük harflerle ifade etmeyi seçer. Küçük İskender’in psikolojik travmalarından doğan imgeleri ve iğrençlik eksenindeki gotik ve grotesk estetiği “Berlin” adlı postmodern şiirinde yinelenen ikonografik birer motiftir. Şair, Amerika’daki Beat kuşağından etkilenerek menşei Beyoğlu olan Beatnik-Marjinal “Berlin” şiirinde bir tabu olarak görülen duvarının yıkıldığı Berlin şehriyle Freud’un “özdeşleşme” kavramı çerçevesinde imgeler kurgular. Bu çalışmada “Berlin” şiiri Romantik edebiyatın “yüce”, Freud’un “tekinsiz”, Kristeva’nın “iğrenç” ve Bataille’ın “biçimsiz” kavramları başta olmak üzere çeşitli görüşler etrafında gelişen iğrençlik, gotik ve grotesk estetik bağlamında incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

küçük İskender, gotik-grotesk, iğrençlik, beatnik-marjinal, psikolojik travma

Kaynakça

• Akçam, A. (2010). Türk romanında karnaval. Ürün Yayınları.
• Aktulum, K. (2000). Metinlerarası ilişkiler. Öteki Yayınevi.
• Aktulum, K. (2020a). Moda ve metinlerarasılık Alexander McQueen ve üstgiysisellik. Çizgi Kitabevi.
• Aktulum, K. (2020b). Sanatsal bir biçim olarak grotesk nedir?. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Uluslararası Filoloji ve Çeviribilim Dergisi, 2(1), 1-35.
• Aktunç, H. (1998). Türkçenin büyük argo sözlüğü. Yapı Kredi Yayınları.
• Bahtin, M. M. (2005). Rabelais ve dünyası. Ayrıntı Yayınları.
• Bingöl, U. & Timur, K. (2016). Postmodern şiir nedir?. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5(3), 1288-1304.
• Bloom, H. (2009). The grotesque. An Imprint of Infobase Publishing.
• Bozkurt, A. (2011). Bodily fluids and formless bodies: Bataille reads küçük İskender. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Burke, E. (1990). A philosophical enquiry into the origins of our ideas of the sublime and beautiful. Oxford University Press.
• Carroll, N. (2013). The grotesque today: preliminary notes toward a taxonomy. Minerva’s Night Out: Philosophy, Pop Culture and Moving Pictures. Wiley- Blackwell Publishing.
• Ferenczi, S. (2018). Psikolojik travma (Çev: H. Portakal), Cem Yayınevi.
• Freud, S. (2020, Temmuz 15). The Uncanny. https://web.mit.edu/allanmc/www/freud1.pdf
• Gombrich, E. H. (2006). Sanatın öyküsü. Remzi Kitabevi.
• Gökalp Alpaslan, G. (2009). 1980 sonrası Türk romanında yeraltından yükselen sesler. H. Argunşah, A. Demir (Haz.), 1980 Sonrası Türk Romanı Sempozyumu Bildirileri içinde (17-26 ss.), Erciyes Üniversitesi Matbaası.
• Harpham, G. (2007). On the grotesque, strategies of contradiction in art and literature. The Davies Group Publishers.
• Herbert, C. (2020). Travma sonrası psikolojik tepkileri anlamak. (Çev: N. Azizlerli, R. Güneş), Psikonet Yayıncılık. İşlek, Y. (2011). Trauma, madness and hysteria attributed to female characters in gothic fiction by women writers: Ann Radcliffe and Bronte Sisters. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Manisa: Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karabacak Kündem, E. (2020). Yeraltından yükselen bir çığlık: Günah Kitabı. G. Öksüz (Ed.), XXI. Yüzyıl Rus Edebiyatından Okumalar içinde (79-108. ss.), Nobel Yayınları.
• Kayan, S. (2015). Türk şiirinde marjinal söylem ve yeraltı şiiri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kayser, W. (1981). The Grotesque in art and literature (Çev: U. Weisstein), Columbia University Press.
• Kristeva, J. (2018). Korkunun güçleri: iğrençlik üzerine deneme. (Çev. N. Tutal), Ayrıntı Yayınları.
• Küçük İskender (2011). Bu defa çok fena. Sel Yayınları.
• Küçük İskender (2020). “Her şey” ayrı yazılır. Can Yayınları.
• Küçük İskender (2019). 666. Can Yayınları.
• Öğünç, P. (2021, Ocak 10). Arabesk coğrafyası, Beat haritası. 1+1 Forum, Express Dergisi. 04.07.2019. https://www.birartibir.org/a-dan-x-e/384-arabesk-cografyasi-beat-haritasi
• Polater, D. (2015). Ahmet Ümit’in romanlarında gotik bellek. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bartın: Bartın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Porter, I. J. (2016). The sublime without Longinus. Boundary 2 An International Journal of Literature and Culture, 43(2), 73-124.
• Rosenkranz, K. (2018). Çirkinin estetiği. (Çev: M. Özdemir), İstanbul: Muhayyel Yayıncılık.
• Soman Çelik, T. (2016). Edebiyatta grotesk kavramı. Ş. Pala Güzel (Ed.), Grotesk içinde (183-200. ss.), BilgeSu Yayınları.
• Taburoğlu, Ö. (2000). Yırtılan plazma: küçük İskender’in akışkanları, Bakhtin’in karnavalları. Defter, (41), 37-61.
• Thomson, P. (1972). The grotesque. The Critical Idiom Series. Methue.
• Tuğan, A. G. (2015). Wolfgang Kayser and Mikhail Bakhtin’s typology of the grotesque: Flannery O’Connor’s selected short fiction. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yeşil, N. (2009). Nezihe Muhiddin, kadın gotiği ve gotik kahramanlar. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara: Bilkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yetkin, S. K. (1972). Estetik doktrinler. Bilgi Yayınevi.
• Yivli, O. (2020). Küçük İskender’in şiirinde anarko izlek ve motifler. Özne-Anarşizm Özel Sayısı, 575-582, Çizgi Kitabevi