CUMHURİYETİ YÜKSELTECEK VE YAŞATACAK NESLİN YETİŞTİRİLMESİNDE SÜRELİ YAYINLARIN KATKISI: CUMHURİYET ÇOCUĞU DERGİSİ ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Cilt: 22 Sayı: 41, 927 - 953, 31.07.2021

Alev Sınar Uğurlu

https://doi.org/10.21550/sosbilder.873096

Öz

Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu kadrosu cumhuriyetin kökleşmesi, inkılapların benimsenmesi, devletin cumhuriyet idaresi altında, gelişerek geleceğe uzanabilmesi için çocuğun yetiştirilmesine özel bir önem vermiştir. 1930 ve 1940’lı yıllarda cumhuriyetin temel prensiplerini benimsemiş, evrensele kapılarını kapamamış kültür milliyetçileri yetiştirmek amacıyla nitelikli süreli yayınlarla çocuğa ulaşılmaya çalışıldığı görülmektedir. 29 Ekim 1938 tarihinde yayın hayatına giren ve 52 sayı yayımlanan Cumhuriyet Çocuğu edebî, eğitici ve öğretici içeriğiyle dikkat çeken bir süreli yayındır. Dergide hikâyeler, roman-çizgi roman tefrikaları, şiirler, resimler, karikatürler, bilmeceler, tabiat-tarih-coğrafya-fen bilgisi-Türk kültürü ve farklı kültürlerle ilgili yazılar vardır. Cumhuriyet idaresinde bir hukuk devleti içinde vatandaş olma bilincini telkin eden Cumhuriyet Çocuğu geçmişe ve değerlere bağlılığa son derece önem vermiş, Türklük çocuğu vurgusu yaparak milli kimlik ve aidiyeti ön plana çıkarmıştır. Türkiye’nin dört bir yanına Cumhuriyet Çocuğu dergisinin Ziya Gökalp’ın milli kültür ve medeniyet sentezi doğrultusunda “cumhuriyet çocuğu / vatandaşı” kimliği sunma çabası incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Cumhuriyet Çocuğu, Türkiye Yayınevi, 1938-1939, çocuk dergileri, çocuk edebiyatı

Contribution of the Magazines to the Generation That Would Keep the Republic Alive and Cherish It: The Example of “Cumhuriyet Çocuğu”

Öz

The founding fathers of the Turkish Republic put a special emphasis on bringing up the children in order to secure the future of the republic, adoption of the revolutions, taking hold of the newly established state. To achieve this objective, the magazines that aimed at children, providing lasting knowledge about life by being both educative and fun, are also used. Cumhuriyet Çocuğu began to be published on 29th October 1938 and had a total of 52 issues. It was remarkable for its literary, educational, and pedagogical content. The contents of the magazine consisted of short stories, serialized novels, comics, poems, pictures, comic strips, riddles, knowledge about sciences, geography, history, nature. This work, it is aimed to study the effort of Cumhuriyet Çocuğu, on building the identity of “child / citizen of the republic” in the footsteps of Ziya Gökalp’s synthesis of civilization and culture.

Anahtar Kelimeler

Cumhuriyet Çocuğu, Türkiye Yayınevi, 1938-1939, children’s magazines, children’s literature

Kaynakça

• Akyüz, Y. (1992). Atatürkçü düşünce, Atatürk ve eğitim. Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
• Alim Baran, T. (2010). Atatürk’ün eğitim düşüncesi. M. A. Parlak (Ed.), Cumhuriyet Dönemi Eğitim Politikaları Sempozyumu Bildirileri içinde (19-33. ss.), Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
• Altunbay, M. (2020, Eylül 23). Rakım Çalapala. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/calapala-rakim
• Bağcı, M. (2020, Eylül 19). Kemal Bilbaşar. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/bilbasar-kemal
• Başgöz, İ. (2010). Cumhuriyetin ilk yıllarında Türkiye’de eğitimin genel görünümü. M. A. Parlak (Ed.), Cumhuriyet Dönemi Eğitim Politikaları Sempozyumu Bildirileri içinde (7-17. ss.), Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
• Cumhuriyet Çocuğu dergisi. 1. (29 Teşrinievvel 1938) ve 52. (26 İlkteşrin 1939) sayılar arası.
• Erbay, E. (2013). Çocukların katılım hakkı üzerine bir Türkiye değerlendirmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(1), 38-54.
• Ercilasun, A. B. (2020, Eylül 18). Tahsin Demiray. https://www.yenicaggazetesi.com.tr/tahsin-demiray-28144yy.htm
• Ergün, M. (1997). Atatürk devri Türk eğitimi. Ocak Yayınları.
• Koman, E. (2011). Çocuklarla birlikte başka bir medya. M. R. Şirin (Haz.), Çocuk Hakları ve Medya Kitabı içinde (305-314. ss.), Çocuk Vakfı Yayınları.
• Kür, İ. (1991). Türkiye’de süreli çocuk yayınları. Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Okay, C. (1998), Meşrutiyet Dönemi çocuk dergilerinde milliyetçilik / millilik (1908-1918). Türk Yurdu, (136), 20.
• Okay, C. (1999). Eski harfli çocuk dergileri. Kitabevi Yayınları.
• Parlak, M. A. (Haz.) (2010). Cumhuriyet Dönemi eğitim politikaları sempozyumu. Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
• Özcan, A. (2020, Eylül 23). Lale Devri. https://islamansiklopedisi.org.tr/lale-devri
• Özdamar, N. (2020, Eylül 19). Cumhuriyet yılları ve incir. http://www.aydindenge.com.tr/yazi/naim-ozdamar/22/01/2016/cumhuriyet-yillari-ve-incir1
• TDK Güncel Türkçe Sözlük. (2020, Eylül, 18). https://sozluk.gov.tr/
• UNICEF (2020). Çocuk haklarına dair sözleşme. https://www.unicef.org/turkey/%C3%A7ocuk-haklar%C4%B1na-dair-s%C3%B6zle%C5%9Fme
• Üstün, K. (2020, Eylül 23). Enver Behnan Şapolyo. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/sapolyo-enver-behnan
• Tuğluoğlu F. (2015). II. Meşrutiyet döneminde milliyetçi bir çocuk dergisi: Talebe Defteri (1913-1919). Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, (30), 99-139.
• Yılmaz, E. (2017). Osmanlıcılıktan Türk milliyetçiliğine bir çocuk dergisi: Çocuk Dünyası (1913-1914)”. Tarih İncelemeleri Dergisi, 32(1), 209-232.