TEYMUR ATEŞLİ’NİN MÜHACERET ŞİİRLERİ

Yıl 2021, Cilt: 22 Sayı: 41, 1505 - 1524, 31.07.2021

Dr. Aynura Pashayeva

https://doi.org/10.21550/sosbilder.877568

Öz

Azerbaycan muhaceret edebiyatının önemli isimlerinden olan Teymur Ateşli’nin şiirleri hem içerik hem de sanat açısından oldukça zengindir. Eserlerinde Azerbaycan Halk Edebiyatı ve Klasik Edebiyatı’nın etkisi büyüktür. Ateşli’nin şiirlerinin incelenmesi Azerbaycan Edebiyatı’nın araştırılması açısından büyük önem arz etmektedir. Şiirlerini kronolojik olarak iki grupta incelemek yerinde olacaktır: 1949’a kadarki dönem ve 1949 sonrası Türkiye dönemi. Ateşli’nin şiirlerindeki kahramanlık mücadelesi, vatan sevgisi duygusunu aşılamaya büyük ihtiyaç duyulan herhangi bir toplumdaki modern genç nesil için önemli örnektir. Şair “Qafkaz”, “Bir Parça”, “İstiklal”, “Ustadıma” şiirlerinde vatan özlemini, Sovyet toplumuna karşı öfke ve nefretini, isyanını yansıtmakta; bağımsız bir Azerbaycan ummaktadır. “Vazifeni Yap Arkadaş!”, “Taşlamalar” şiirlerindeyse şairin yaşadığı toplumda haksızlığa karşı yapılan protestoya tanık olunmaktadır. Ateşli’nin adalet, azim ve vatanseverlik mücadelesi Türk dünyasının gençliğine örnek olarak her zaman hafızalarda yaşayacaktır. Araştırmada ilk defa konu hakkında daha çok Teymur Ateşli’nin kitap, dergi ve gazetelerdeki şiirlerinden, orijinal kaynaklardan ve akademik çalışmalardan yararlanılmış; karşılaştırmalı analiz ve tarihî tahlil yöntemi kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Karabağ, şiir, dergi, gazete, Azerbaycan

Destekleyen Kurum

Odlar Yurdu Universitesi

Teymur Ateşli’s Emigration Poems

Öz

The poetry of Teymur Ateşli, one of the prominent figures of Azerbaijani emigrant literature, is very rich both in terms of content and art. The influence of Azerbaijani folklore and classical literature is great in his work. The study of Teymur Ateşli’s poem is of great importance for the study of Azerbaijani literature. It would be appropriate to examine her poems chronologically in two groups: the period until 1949 and Turkey period after 1949. The heroic struggle for national independence in T. Ateşli’s poems is a prime example for the modern young generation in any society where there is a great need to instill a sense of patriotism. There are in his poems, he longs for his homeland, anger, hatred, rebellion against Soviet society and hopes for an independent Azerbaijan in “Qafkaz”, “Bir Parça”, “İstiklal”, “Ustadıma” poems. In the poems Vazifeni Yap Arkadaş!”, “Taşlamalar” we witness the poet’s protest against injustice in the society in which he lives. T. Ateşli’s struggle for justice, determination, and patriotism will always live in memories as an example to the youth of the Turkish world. In this article, for the first time, the poems published in the “Akşam Haberleri” newspaper, Azerbaijan magazine and anthology books were analyzed by using the poet's poems with analytical and historical analysis method

Anahtar Kelimeler

Karabakh, poetry, journal, newspaper, Azerbaijan

Kaynakça

• Ateşli, T. (1953). Aç koynunu, ana Vatan. Azerbaycan Dergisi, (10), 12-13.
• Ateşli, T. (1956). İstiklal. Azerbaycan Dergisi, (52-53), 7.
• Ateşli, T. (1957a). Azerbaycan. Azerbaycan Dergisi, (58), 14-15.
• Ateşli, T. (1957b). Mustafa Kemal’e. Azerbaycan Dergisi, (61), 10.
• Ateşli, T. (1957c). Oğlum Kemala. Azerbaycan Dergisi, (62), 28.
• Ateşli, T. (1958a). Ben hakkımı isterim. Azerbaycan Dergisi, (73), 10.
• Ateşli, T. (1958b). İsyan. Azerbaycan Dergisi, (74-75), 43.
• Ateşli, T. (16 Mart 1964). Şanlı ordum-Kıbrısa! Akşam Haberleri, 1.
• Ateşli, T. (3 Ekim 1964). Vecizeler. Akşam Haberleri, 1.
• Ateşli, T. (1 Mart 1965). Ata sözleri. Akşam Haberleri, 1.
• Ateşli, T. (9 Eylül 1965). İşin iştir evladım!. Akşam Haberleri, 2.
• Ateşli, T. (9 Eylül 1965). Senin vazifen nedir?, Akşam Haberleri, 1.
• Ateşli, T. (6 Temmuz 1966). Nasreddin hoca ve dünyamız. Akşam Haberleri, 1.
• Ateşli, T. (25 Temmuz 1966). Perişandır halimiz. Akşam Haberleri, 1.
• Ateşli, T. (8 Ekim 1968). Armağan!. Akşam Haberleri, 1.
• Ateşli, T. (25 Aralık 1972). Tekele Kasidesi, Akşam Haberleri, 1.
• Ateşli, T. (21 Nisan 1973). Seçimler yaklaşıyor. Akşam Haberleri, 1.
• Ateşli, T. (1 Mart 1973). İltifat etti bize. Akşam Haberleri, 1.
• Ateşli, T. (22 Nisan 1973). Güzeldi. Akşam Haberleri, 1.
• Ateşli, T. (28 Nisan 1973). Şanlı Ordumuz. Akşam Haberleri, 1.
• Ateşli, T. (24 Mayıs 1973). Sigorta hastanesine. Akşam Haberleri, 1.
• Ateşli, T. (7 Eylül 1973). Torpil, Akşam Haberleri, 1.
• Ateşli, T. (27 Ekim 1973). Yaşasın Cumhuriyet!. Akşam Haberleri, 1.
• Ateşli, T. (4 Şubat 1974). Yükselen sedalar. Akşam Haberleri, 2.
• Ateşli, T. (15 Şubat 1974). Taşlamalar. Akşam Haberleri, 1.
• Ateşli, T. (6 Şubat 1974). Çart-şurtlara paydos artık. Akşam Haberleri, 1.
• Ateşli, T. (9 Şubat 1974). Vazifeni yap arkadaş. Akşam Haberleri, 1.
• Ateşli, T. (9 Şubat 1974). Yaşasın Cumhuriyet!. Akşam Haberleri, 1.
• Ateşli, T. (8 Ağustos 1974). Dur, Akşam Haberleri, 1.
• Paşayeva, A. (2014). Teymur Atəşlinin “Stalinqrad cəhənnəmində 95 gün döyüşən türk” əsərində milli istiqlal ideyasının inikası. Bakı Dövlət Universitetinin xəbərləri. Humanitar elmlər seriyası, (3), 37-43.
• Şamilkızı, G. (2018). İstiklal hasreti - Azerbaycan muhaceret şiirleri antolojisi. İstanbul: Ötüken.
• Teymur, M. (1947). Hicranlı sesler. Nürnberq: Svabax.
• Tuna, F.A. (2000). Sakarya şairleri. Adapazarı: Erkam.
• Uğur (12 Nisan 2014). Türklər ata-baba torpaqlarından çıxarılıblar, Xalq Cəbhəsi Gazetesi, 14.
• Yaqublu, N. (2005). Azərbaycan legionerləri. Bakü: Çıraq.