As a Comparative Literature Example of Gagauz and Turkish Theatre “Mumnar Saalık İçin” by Nikolay Baboglu and “Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım” by Haldun Taner

Yıl 2021, Cilt: 22 Sayı: 41, 1025 - 1065, 31.07.2021

Ayşe Ertuş

https://doi.org/10.21550/sosbilder.880300

Öz

Nikolay Baboglu is one of the important figures of Gagauz literature. Baboglu did not neglect to reflect the cultural elements of Gagauz into his works at every opportunity and his only theatrical work is “Mumnar Saalık İçin” (Candles for Health). The works titled “Mumnar Saalık İçin” and Haldun Taner’s “Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım” (I Close My Eyes and Do My Duty), who is an important theatre and story writer of Turkish literature, attract attention because of the social criticism included in them. Both plays, written from a socialist point of view, were examined in terms of themes, people, time, and decoration / setting. In these two plays, the themes of the malfunctioning bureaucracy, war, and moral values stand out. In the plays, time and decoration / setting were used functionally rather than being a complementary element. In this study, Nikolay Baboglu’s “Mumnar Saalık İçin” and Haldun Taner’s “Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım” were examined in the context of comparative literature.

Anahtar Kelimeler

Nikolay Baboglu, Haldun Taner, comparative literature, theatre, play

GAGAUZ VE TÜRK TİYATROSU’NUN BİR KARŞILAŞTIRMALI EDEBİYAT ÖRNEĞİ OLARAK NİKOLAY BABOGLU’NUN “MUMNAR SAALIK İÇİN” İLE HALDUN TANER’İN “GÖZLERİMİ KAPARIM VAZİFEMİ YAPARIM” ADLI ESERLERİ

Öz

Nikolay Baboglu, Gagauz Edebiyatı’nın önemli isimlerinden biridir. Gagauz kültür ögelerini her fırsatta eserlerine yansıtmayı ihmal etmeyen Baboglu’nun tek tiyatro eseri “Mumnar Saalık İçin”dir (Mumlar Sağlık İçin). “Mumnar Saalık İçin” adlı eser ile Türk Edebiyatı’nın önemli tiyatro ve öykü yazarı Haldun Taner’in “Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım” adlı eseri, benzer şekilde işledikleri toplumsal eleştiriyle dikkat çekmektedirler. Toplumcu bakış açısıyla ele alınan her iki oyun izlekler, kişiler, zaman ve dekor / mekân ögeleri açısından ele alınarak incelemeye tabi tutulmuştur. Bu iki oyunda yanlış işleyen bürokrasi, savaş ve ahlaki değerlere bakış izlekleri öne çıkmaktadır. Oyunlarda zaman ve dekor / mekân tamamlayıcı unsur olmaktan öteye geçerek işlevsel olarak kullanılmıştır. Bu çalışmada Nikolay Baboglu’nun “Mumnar Saalık İçin” ve Haldun Taner’in “Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım” adlı eserleri karşılaştırmalı edebiyat bağlamında incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Nikolay Baboglu, Haldun Taner, karşılaştırmalı edebiyat, tiyatro, oyun

Kaynakça

• Aktulum, K. (1999). Metinlerarası ilişkiler. Öteki Yayınevi.
• Argunşah, M. & Argunşah, H. (2007). Gagauz yazıları. Türk Ocakları Kayseri Şubesi Yayınları.
• Aytaç, G. (2009). Karşılaştırmalı edebiyat bilimi. Say Yayınları.
• Baboglu, N. (2003). Gagauzların kaderi. Pontus.
• Baboglu, N. (2009). Uzak yollarım. Chişinau: Pontus.
• Boeva, A. (2016). Nikolay Baboglunun “Dünürcülük” annatmasının ıstoriyası. M. Şahingöz, A. Alp (Ed.), Hamdullah Suphi ve Gagauzlar içinde (275. ss.), Türk Yurdu.
• İnce, V. (2020). Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım ve özne-iktidar ilişkisi. Erdem, (79), 129-148.
• İpşiroğlu, Z. (1988). Tiyatroda devrim. Çağdaş Yayınları.
• Kefeli, E. (2000). Karşılaştırmalı edebiyat incelemeleri. Kitabevi Yayınları.
• Kefeli, E. (2006). Karşılaştırmalı edebiyat: tanım, yöntem ve incelemeler. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 4(8), 331-350.
• Mardin, Ş. (1991). Türk modernleşmesi. İletişim Yayınları.
• Özkan, N. (2017). Gagauz edebiyatı. Bilge Kültür Sanat.
• Şener, S. (2003). Dram sanatı. Mitos-Boyut Yayınları.
• Şener, S. (2006). Dünden bugüne tiyatro düşüncesi. Dost Kitapevi Yayınları.
• Taner, H. (2020). Gözlerimi Kaparım, Vazifemi Yaparım. Yapı Kredi Yayınları.
• Turan, A. (2014). Haldun Taner’in Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım ve Eşeğin Gölgesi oyunlarının Bertolt Brecht’in Üç Kuruşluk Opera ve Sezuan’ın İyi İnsanı Oyunları ile karakter öğesi bakımından karşılaştırılması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul: Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yüksel, A. (1986). Haldun Taner tiyatrosu. Bilgi Yayınevi.
• Yüksel, A. (1995). Modern Türk Tiyatrosunda arayış ve gelişmeler, Tiyatro Araştırmaları Dergisi, 12(12), 123-130.
• Yüksel, A. (2013). Dram sanatında sınırları zorlamak. Mitos Boyut.