Ali Behcet Dede: Healing Coffee for The Soul and A Cure for The Hearts

Yıl 2022, Cilt: 23 Sayı: 42, 17 - 43, 31.01.2022

Sadettin Eğri

https://doi.org/10.21550/sosbilder.1000215

Öz

In the history of Turkish literature, many poets and authors are remembered for the works they left behind. Sometimes, pleasant wit appears between poets and mystics. As a result of a poet’s word or action during the conversation, a poet who is in the assembly eternalizes that situation with his verses. As a matter of fact, Huseyin Vassaf and Rıza Bey, who were affected by the famous sufi and poet Ali Behcet Dede’s making and serving coffee in such an environment, sing a verse each to Ali Behcet, whom they love and respect. In poetry, they express that his coffee is healing for souls and his poems are a cure for hearts. Thereupon, Ali Behcet Efendi, who received spiritual training from five different sects, adds his own couplets to these verses. The poems of Ali Behcet Efendi, who has many works, are scattered. In this study, the poet’s poems that are not in the volume and feature to form a divan and this beautiful event are discussed, brought together and examined.

Anahtar Kelimeler

Ali Behcet, coffee, Huseyin Vassaf, Mehmed Semseddin, joke

ALİ BEHCET DEDE: CANA ŞİFA KAHVESİ VE GÖNÜLLERE DEVA MANZUMESİ

Öz

Türk edebiyat tarihinde pek çok şair ve müellif geride bıraktığı eserleriyle anılır. Kimi zaman şair ve mutasavvıflar arasında latif nükteler ortaya çıkar. Sohbet esnasında bir şairin sözü veya hareketi neticesinde mecliste bulunan bir şair o durumu mısralarıyla ebedîleştirir. Nitekim ünlü mutasavvıf ve şair Ali Behcet Dede’nin böylesi bir ortamda elleriyle kahve yapıp, ikram etmesi sebebiyle bu hâlden etkilenen Hüseyin Vassâf ve Rızâ Bey, muhabbet ve saygı duydukları Ali Behcet’e birer mısra söylerler. Şiirde onun kahvesinin canlara şifa, şiirlerinin de gönüllere deva olduğunu ifade ederler. Bunun üzerine beş farklı tarikattan manevi eğitim alan Ali Behcet Efendi, bu mısralara irticâlen kendi beyitlerini ekler. Birçok esere sahip olan Ali Behcet Efendi’nin şiirleri dağınık hâldedir. Bu çalışmada şairin -bir divan oluşturacak hacimde ve özellikte olmayan- şiirleri ve bu latif olay ele alınıp, bir araya getirilmiş ve incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ali Behcet, kahve, Hüseyin Vassâf, Mehmed Şemseddîn, latife.

Kaynakça

• Ali Behcet Efendi. Eş’âr. İstanbul Üniversitesi Marmara İlahiyat Fakültesi Kütüphanesi. Yazmalar. No. 250.
• Azamat, N. (1989). Ali Behcet Efendi. Diyanet İslam Ansiklopedisi içinde (382-383. ss.), 2, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Batislam, H. D. (2013). Divan Edebiyatında latife ve hezl. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(1), 229-242.
• Bursalı Mehmed Tahir (1972). Osmanlı Müellifleri I. Meral Yayınevi.
• Fatîn Davud (2017). Hâtimetü’l-eş’âr (Fatin Tezkiresi). Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Nûreddîn el-Cerrâhî (2012). Güldeste-i Hazret-i Nûreddîn el-Cerrâhî. Meşk Derneği Yayınları.
• Günaydın, Y. T. (2012). Ubeydiye risalesi. Büyüyenay Yayınları.
• Hüseyin Vassâf (2012). Dîvân-ı Vassâf. Kitabevi.
• Hüseyin Vassâf. Sefîne-i evliyâ. Süleymaniye Kütüphanesi. Yazma Bağışlar. No. 2306, 294.
• Hüseyin Vassâf (2000). Sefîne-i evliyâ II. (Çev: M. Akkuş, Ali Yılmaz), Kitabevi.
• Levend, A. S. (1971). Divan Edebiyatında gülmece ve yergi (hezl ve hecv). Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten içinde (37-45. ss.). Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Mehmed Süreyya (1999). Sicill-i Osmanî II. Sebil Neşriyat.
• Mehmed Şemseddîn (2010). Niyâzî-i Mısrî’nin izinde bir ömür seyahat (Dildâr-ı Şemsî). Dergâh Yayınları.
• Öcalan, H. B. (2018). Mehmed Emin Kerkükî ve Eminiye Dergâhı Vakfiyesi. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(34), 215-231.
• Solmaz, S. (2011). 16. asır şu’arâ tezkirelerinde nükte. Turkish Studies- International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 6(2), 17-32.
• Tarihi Eserleriyle Üsküdar (2017). Üsküdar Belediyesi Yayınları.