GENÇ YETİŞKİNLERDE BAĞLAM ÖZELLİKLERİ VE AŞİNALIK ETKİSİNİN ZAMAN ALGISI İLE İLİŞKİSİ

Yıl 2022, Cilt: 23 Sayı: 43, 905 - 934, 31.07.2022

Fatma Adalet Şahin , Aslı Aslan

https://doi.org/10.21550/sosbilder.1059586

Öz

Bu çalışmanın amacı aşinalık etkisi, bağlamdaki uyarıcı miktarı ve videoları tekrar alma sayısının zaman algısı üzerindeki etkisini incelemektir. Araştırmaya 20 kadın, 24 erkek olmak üzere toplam 44 katılımcı dâhil olmuştur. Araştırmada uyarıcı sayısının az olduğu ve uyarıcı sayısının çok olduğu iki bağlam özelliklerini taşıyan videolar bulunmaktadır. Ek olarak katılımcıların videoları 1, 2 ve 3 kez alma sayıları kullanılmıştır. Verileri test etmek amacıyla 2 (aşinalık: aşina, aşina değil) x 2 (bağlam: uyarıcı sayısı az, uyarıcı sayısı çok) x 3 (video tekrar alma sayısı: 1 kez, 2 kez, 3 kez) Üç Yönlü Faktöriyel Tekrarlı Varyans Analizi (ANOVA) uygulanmıştır. Bulgular, videoları tekrar izlemede bireylerin algıladıkları zamanın genişlediğini göstermektedir. Bağlamdaki uyarıcı sayısının az olması, bağlamdaki uyarıcı sayısının çok olduğu duruma göre zamanın daha hızlı algılanmasına etki etmiştir. Bağlama göre zamanın nasıl geçtiğine ilişkin yapılan Ki Kare analizi bulgularına göre uyaran sayısının az olduğu ortamda zaman, uyaran sayısının çok olduğu ortama göre daha durağan algılanmıştır.

Anahtar Kelimeler

zaman algısı, bağlam etkisi, aşinalık etkisi, video izleme, psikolojik zaman

Relationship of Context Features and Familiarity Effect with Perception of Time in Young Adults

Öz

The aim of this study is to examine the effect of familiarity effect, the number of stimuli in the context, and the number of replays on time perception. In the research, there are videos with two context features, in which the number of stimuli is low and the number of stimuli is high. To test the data, 2 (familiarity: familiar, unfamiliar) x 2 (context: few stimuli, more stimuli) x 3 (video replays: 1, 2, 3 times) Three-Way Factorial Repetitive Analysis of Variance was applied. The findings show that individuals’ perceived time to watch videos again expands. The low number of stimuli in the context affected the perception of time faster than when the number of stimuli in the context was high. According to the findings of the Chi-Square analysis on how time passes according to the context, time is perceived to be more stable in an environment where the number of stimuli is low compared to an environment where the number of stimuli is high.

Anahtar Kelimeler

time perception, context effect, familiarity effect, watching video, psychological time

Kaynakça

• Appelman, I. B. & Mayzner, M. S. (1981). The letter-frequency effect and the generality of familiarity effects on perception. Perception & Psychophysics 30(5), 436-446.
• Avant, L. L., Lyman, P. J., Antes, J. R. (1975). Effects of stimulus familiarity upon judged visual duration. Perception & Psychophysics 17(3), 253-262.
• Balcı, F. & Karşılar, H. (2016). Asymmetrical modulation of time perception by increase vs. decrease in coherence of motion. Attention, Perception & Psychophysics, 78(8), 2690-2707.
• Barlett, C., Branch, O., Rodeheffer, C., Harris, R. (2009). How long do the short-term violent video game effects last? Aggressıve Behavior, (35), 225-236.
• Buhusi, C. V. & Meck, W. H. (2005). What makes us tick? Functional and neural mechanisms of interval timing. Nature reviews. Neuroscience, 6(10), 755-765.
• Buonomano, D. (2019). Beyniniz bir zaman makinesi. (Çev: Y. Konyalı), Timaş Yayınları.
• Draaisma, D. (2008). Why life speeds up as you get older: how memory shapes our past. Cambridge University Press, 310-325.
• Guyau, J. M. (1890). The origin of the idea of time. (Çev: J. A. Michon, V. Pouthas, C. Greenbaum in J. A. Michon, V. Pouthas, J. L. Jackson), Felix.
• Holz, E. (2002). Time stres and time srunch in the daily life of women, men and families. International Time Use Conferences içinde (135-139. ss.), Kitchener-Waterlooi Kanada.
• Irvy, R. (2008). The representation of temporal information in perception and motor control. Current Opinion in Neurobiology 6, 851-857.
• Klein, S. (2011). Yaşamın hammaddesi zaman bir kullanma kılavuzu. (Çev: M. Tüzel), Aylak Kitap.
• Le Poidevin, R. (2000). The experience and perception of time. The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Metaphysics Research Lab, Stanford University.
• Nachmias, R., Mioduser, D., Cohen, C., Tubin, D., Forkosh-Baruch, A. (2006). Factors involved in the implementation of pedagogical innovations using technology. Education and Information Technologies, 9, 291-308.
• Roeckelein, J. E. (2004). Imagery in psychology: A reference guide. Praeger Publishers/Greenwood Publishing Group.
• Russell, B. (1925). Rölativitenin ABC’si. (Çev: V. Erdoğdu), Say Yayınları.
• Siffre, M. (2020, Mayıs 24). Bir mağarada yalnız başına 11 gün geçirmiştir. https://www.nytimes.com/1989/05/17/us/isolation-researcher-loses-track-of-time-in-cave.html
• Türk Dil Kurumu (2019, Eylül 12). Güncel Türkçe sözlük. https://sozluk.gov.tr/?zaman
• Wittmann, M., Leland, D. S., Churan, J., Paulus, M. P. (2007). Impaired time perception and motor timing in stimulant-dependent subjects. Drug and Alcohol Dependence, 90(2-3), 183-192.