Depictions of Margarethe Fehim in Fausto Zonaro’s Paintings

Yıl 2022, Cilt: 23 Sayı: 43, 851 - 904, 31.07.2022

Elvan Topallı

https://doi.org/10.21550/sosbilder.1071870

Cited By: 1

Öz

What has been written so far about Margarethe Morgan, which inspired various paintings, especially the Woman Playing the Saz, by Italian orientalist painter Fausto Zonaro (1854-1929), who served as the court painter of Sultan Abdulhamid II for nearly twenty years, is limited as well as repetitive. Margarethe, who was at the forefront forefront of her relationship with Fehim Pasha, one of the well-known spies of the period of Abdulhamid II, inspired literary works and music as well as painting. It also took place in the foreign press news and articles of the period, but it has been seen that these have not been mentioned in Turkish sources until now. Here, some dating and information have been clarified by making use of them; some contradictions have been revealed. For this, many written and visual materials have been compared and progressed. As a result, in the context of these, the dating of Fausto Zonaro's painting has also changed, and the collectors have commented on a photograph published for the first time; it was understood that Zonaro had copied a painting from a French painter, and questions were raised about whether there could be different Margarethes or different versions of the same paintings. In this context, it has been tried to prepare the ground for new research.

Anahtar Kelimeler

Zonaro, Woman Playing the Saz, Margarethe, Fehim Pasha

FAUSTO ZONARO’NUN TABLOLARINDA MARGARETHE FEHİM TASVİRLERİ

Öz

Yirmi yıla yakın Sultan II. Abdülhamid’in saray ressamlığı görevini yürüten İtalyan oryantalist ressam Fausto Zonaro’nun (1854-1929) başta Saz Çalan Kadın olmak üzere çeşitli tablolarına esin olan Margarethe Morgan hakkında bugüne kadar yazılanlar, sınırlı olduğu kadar birbirini yineleyen tarzdadır. II. Abdülhamid döneminin tanınan hafiyelerinden Fehim Paşa ile ilişkisi ile ön planda olan Margarethe, resim sanatının yanı sıra edebi eserlere ve müziğe de esin kaynağı olmuştur. Ayrıca dönemin yabancı basın haber ve yazılarında yer almış; ama şimdiye kadar Türkçe kaynaklarda bunlara değinilmemiştir. Burada bunlardan yararlanılarak bazı tarihlendirmeler ve bilgiler netleştirilmiş; bazı çelişkiler ortaya konmuştur. Bunun için birçok yazılı ve görsel materyal karşılaştırılmıştır. Sonuçta Fausto Zonaro’nun tablosunun tarihi değişmiş, ilk kez yayımlanan bir fotoğrafla tabloların koleksiyonerleri hakkında yorumlar oluşturulmuş; Zonaro’nun, bir tablosunda da Fransız bir ressamını kopyaladığı anlaşılmış, böylece farklı Margarethe’lar ya da aynı resimlerin farklı versiyonları olabileceğine dair varsayımlar ortaya sunulmuştur. Bu bağlamda, yeni bakış açılarıyla farklı araştırmalara zemin hazırlanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Zonaro, Saz Çalan Kadın, Margarethe, Fehim Paşa

Kaynakça

• Akçura, G. (1997). Kadınlarla meşgul olan genç kalır. Oğlak Yayıncılık.
• Akçura, G. (2005). İnsanlar âlemi. İthaki Yayınları.
• Akın, N. (2011). 19. yüzyılın ikinci yarısında Galata ve Pera. Literatür Yayıncılık.
• Aksel, M. (2000). İstanbul’un ortası. T.C. Kültür Bakanlığı.
• Alus, S. M. (1950). Margrit Fehim Paşa. Resimli Tarih, (2), 50-52.
• Aracı, E. (2010). Naum Tiyatrosu. Yapı Kredi Yayınları.
• Cezar, M. (1991). XIX. yüzyıl Beyoğlusu. Akbank Ak Yayınları.
• Dolu, E. (1970a). Osmanlı sarayında bir İtalyan ressamı Zonaro. Hayat Tarih Mecmuası, (8), 47-49.
• Dolu, E. (1970b). Saray ressamı Zonaro’nun kayıp tablosu bulundu. Hayat Mecmuası, (21), 14-15.
• Fesch, P. (1999). Abdülhamid’in son günlerinde. (Çev: E. Üyepazarcı), Pera Turizm Yayınları.
• Gör, E. (2019). II. Abdülhamid döneminden bir istihbaratçı profili: Serhafiye Fehim Paşa (1873-1908). Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, (1), 71-84.
• Hiçyılmaz, E. (1989). Eski İstanbul’da “Muhabbet”. Cep Kitapları.
• Kaya, Ö. (2020). Osmanlı dünyası-Mekânlar ve portreler. Kronik Kitap.
• Koçu, R. E. (1971). Fehim Paşa. İstanbul Ansiklopedisi içinde (5603. ss.), 10, Koçu Yayınları.
• Koçu, R. E. (1971). Fehimpaşa (Margarethe). İstanbul Ansiklopedisi içinde (5603-5605. ss.), 10, Koçu Yayınları.
• Koçu, R. E. (2016a). İstanbul tulumbacıları. Doğan Kitap.
• Koçu, R. E. (2016b). Margaret Fehim Paşa “Hafiyenin Metresi”. Hatice Sultan ile Ressam Melling içinde (147-159. ss), Doğan Kitap.
• Makzume, E. (2021). Zonaro’nun fırçası ve seyyahların kaleminden Boğaz’ın büyüsü. İstanbul Sanat Dergisi, (4), 24-29.
• Marsoobian, A. T. (2013). Dildilian kardeşlerin objektifinden bir Ermeni ailesinin yitik geçmişine tanıklıklar 1872-1923. Mas Matbaası.
• Naum-Duhani, S. (2017). Eski insanlar eski evler. Kırmızıkedi Yayınevi.
• Öndeş, O. & Makzume, E. (2003). Osmanlı saray ressamı Fausto Zonaro. Yapı Kredi Yayınları.
• Öztuncay, B. (2008). Hatıra-i uhuvvet. Aygaz.
• Öztürk, S. (2013). Tiflis. Can Yayınları.
• Özyiğit, H. (2012). 1830-1920 yılları arasında süreli yayınlarda Türk resim sanatı eleştirisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Scognamillo, G. (1987). Türk sinema tarihi. Metis Yayınları.
• Sinanlar Uslu, S. (2021). Son araştırmalar ışığında Pera Salon Sergileri. Sanat Tarihi Dergisi, 30(1), 337-367.
• Şerifoğlu, Ö. F. (Haz.) (2004). Doğumunun 150. yılında Osmanlı saray ressamı Fausto Zonaro. Yapı Kredi Yayınları.
• Taranç, B. (1988). Muhlis Sabahattin'de Türk ve Batı müziği etkileşimleri (Yayımlamamış yüksek lisans tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Topallı, E. (2021). Örnekleyen ve örneklenen ressam: Şehit Hasan Rıza (1858-1913). E. Karaca (Ed.), Tarihöncesinden Cumhuriyete Edirne Üzerine Araştırmalar içinde (351-397. ss.), Trakya Üniversitesi Yayını.
• Ürekli, F. (2014). Sarayın son başressamı Fausto Zonaro. İş Bankası Yayınları.
• Zonaro, F. (2008). Abdülhamid’in hükümdarlığında yirmi yıl. (Çev: T. Alptekin, L. Romanı), Yapı Kredi Yayınları.
• Library of Congress (LOC). https://www.loc.gov/
• Taha Toros Arşivi. http://openaccess.marmara.edu.tr/handle/11424/120957
• Circopedia. http://www.circopedia.org/Cirkus_Schumann
• (Çapanoğlu), M. Süleyman (1936). İstanbul’un eski garsonu. Hafta Dergisi. https://www.ucuztarih.com/magazin/istanbulun-eski-garsonucapkini/
• Çuluk, S. (2016). Margaretha Fehim Pascha ve kartpostallardaki intikam. https://tarihdergi.com/margaretha-fehim-pascha-ve-karpostallardaki-intikam/
• Daily Motion. https://www.dailymotion.com/video/x4jlocn
• İşli, E. N. (2018). Mustafa Kemal ve kitap arkadaşı Reşit Saffet Atabinen. https://tarihdergi.com/mustafa-kemal-ve-kitap-arkadasi-resit-saffet-atabinen/
• Levantine Heritage. http://levantineheritage.com/fehim-pasha.htm
• Mavi Boncuk. http://maviboncuk.blogspot.com/
• PubHist.. https://www.pubhist.com/w45844
• Vernes et Associes 1913. https://i0.wp.com/scriiipt.com/wp-content/uploads/2021/05/margaret-morgan-fiche.jpg?ssl=1
• Yaltırık, M. B. (2020). Sultan Hamid devrinin fırtınası Fehim Paşa’yı bitiren Margaret’in hikâyesi. https://www.sehitlerolmez.com/sultan-hamid-devrinin-firtinasi-fehim-pasayi-bitiren-margaretin-hikayesi
• Yazıcı, H. (2016). Ünlü şarkının bilinmeyen tarihi ve Türk-Rus bağlantısı: Hatırla Sevgili. https://turkrus.com/280602-unlu-sarkinin-bilinmeyen-tarihi-ve-turk-rus-baglantisi-hatirla-sevgili-xh.aspx