Mehmet Akif Ersoy’s Point of View to The Science and Education

Yıl 2023, Cilt: 24 Sayı: 45, 717 - 762, 31.07.2023

Muhittin Turan

https://doi.org/10.21550/sosbilder.1250913

Öz

The notions that Mehmet Akif Ersoy uses in his poems and writings, especially in which he describes social life, have a structure that creates the cause and effect of each other. The fact that all of these notions are handled together shows that the role of humans in social life has a complex structure. Science, which he sees as one of the only true guides in life, and education, which he considers as its application in social life in a sense, has a feature that includes many other concepts both in Mehmet Akif's writings and in his verses. These concepts, which we can call “umbrella concept”, have had a greater impact on human and social life than other elements that keep a society alive, and even become the cornerstone of a nation. The characteristic structure that the nation has lived through from the past and which Akif calls “mâhiyyet-i rûhiyye” will only sustain itself with knowledge. This article explains the way Mehmet Akif dealt with science and education, which is, in his writings, an indispensable element in human and social life, and how broadly he handled it within the framework of the effects it revealed.

Anahtar Kelimeler

Mehmet Akif Ersoy, education, science, human, society

MEHMET AKİF ERSOY’UN İLME VE MAARİFE BAKIŞI

Öz

Mehmet Akif Ersoy’un özellikle cemiyet hayatını anlattığı şiir ve yazılarında kullandığı kavramlar birbirlerinin sebep ve sonucunu oluşturan bir yapıya sahiptir. Bu kavramların hepsini birlikte ele alması, insanın özellikle cemiyet hayatındaki rolünün kompleks bir yapıya sahip olduğunu gösterir. Hayattaki en büyük hakikatlerden biri olarak gördüğü ilim ve bunun bir anlamda toplum hayatındaki uygulaması olarak mütalaa ettiği maarif de Mehmet Akif’in gerek yazılarında gerekse mısralarında diğer birçok kavramı içine alan bir özelliğe sahiptir. Çatı kavramlar diyebileceğimiz ilim ve maarif, ortaya koydukları etkilerle insan ve toplum hayatında diğer unsurlardan daha çok yer etmiştir. “Mâhiyyet-i rûhiyye” dediği karakteristik yapı ve insan fıtratı, ilmin ve maarifin kuşatıcılığı altında Mehmet Akif’in dilinde başat rol oynar. Bu minvalde bu yazıda Mehmet Akif’in insan ve toplum hayatında vazgeçilmez bir unsur olan ilim ve maarifi, ortaya koyduğu etkiler çerçevesinde ne kadar geniş anlamda ele aldığı en genel hatlarıyla anlatılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Mehmet Akif Ersoy, maarif, ilim, insan, cemiyet

Kaynakça

• Abdürreşid İbrahim (2013). Âlem-i İslâm. (Haz: M. Paksu), Konya Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları.
• Çantay, H. B. (1966). Âkifname (Mehmed Âkif). Ahmed Sait Matbaası.
• Doğrul, Ö. R. (1944). Mehmet Âkif Ersoy - Kur’an’dan âyetler ve nesirler. Yüksel Yayınevi.
• Dosay Gökdoğan, M. (2000). Maarifimiz ve servet-i ilmiyyemiz-Tüccarzâde İbrahim Hilmi. T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Eşref Edip (1939). Mehmed Akif hayatı, eserleri ve 70 muharririn yazıları. Asarı İlmiye Kütüphanesi Neşriyatı.
• Günaydın, Y. T. (2016). Mehmet Âkif Ersoy - Kavâid-i edebiyye- Edebiyat, dil ve eğitim yazıları. Büyüyen Ay Yayınları.
• Hacıeminoğlu, M. N. (1970). Safahat’ın dil ve üslûbu. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 18, 81-112.
• Kaplan, M. (2014). Türk edebiyatı üzerine araştırmalar-2. Dergâh Yayınları.
• Kaplan, M. (2015). Şiir tahlilleri-1. Dergâh Yayınları.
• Mason, S. F. (2019). Bilimler tarihi. (Çev: U. Daybelge), Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Mithat Cemal (1986). Ölümünün 50. yılında Mehmet Akif. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Mütercim Âsım Efendi (2013-2014). El-Okyânûsu’l-Basît Fî-Tercemeti’l-Kâmûsi’l-Muhît, (Haz: M. Koç, E. Tanrıverdi), Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları.
• Okay, M. O. & Düzdağ, M. E. (2003), Mehmed Âkif Ersoy. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 28, 432-439.
• Öcal, M. (1991). Âmin alayı. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 3, 63.
• Malkoç Öztürkmen, N. (1969). Mehmet Akif ve dünyası. Altınok Matbaası.
• Safahat (1943). Mehmet Âkif. İnkılâp Kitabevi.
• Safahat (2001). Mehmet Âkif Ersoy. Akçağ Yayınları.
• Sırâtımüstakîm Mecmuası/Sebîlürreşâd Mecmuası (2012-2021). Bağcılar Belediye Başkanlığı Kültür Yayınları Dizisi, 25 C.
• Süleyman Nazîf (2015). Mehmed Âkif. (Haz: M. Kurt), Cümle Yayınları.
• Tansel, F. A. (1973). Mehmed Âkif Ersoy. İrfan Yayınları.
• Yetiş, K. (1992). Mehmet Âkif’in sanat-edebiyat ve fikir dünyasından çizgiler. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Yılmaz, A. (2009). Mehmet Akif Ersoy’un şiirlerinde halk dilinin kullanımı. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 189-210.